Doanh nghiệp kiến nghị sửa luật, gỡ vướng cho kinh tế tuần hoàn

Các doanh nghiệp kiến nghị sửa đổi luật Bảo vệ môi trường có thêm điều khoản liên quan đến trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu để thúc đẩy ngành tái chế tại Việt Nam phát triển.

Chia sẻ tại hội thảo phổ biến, lấy ý kiến về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật lĩnh vực nông nghiệp, môi trường do Vụ Pháp chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Báo Nông nghiệp và Môi trường tổ chức ngày 18.9 tại Hà Nội, nhiều doanh nghiệp chỉ ra những quy định bất cập trong luật Bảo vệ môi trường đang "bóp nghẹt" nền kinh tế tuần hoàn và kiến nghị phải sớm sửa đổi.

Đề xuất 2 phương thức thực hiện trách nhiệm tái chế

Bà Lê Thị Hồng Nhi, Trưởng nhóm công tác ESG, Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam (BritCham), cho biết doanh nghiệp Britcham kiến nghị sửa đổi luật Bảo vệ môi trường, tập trung vào điều 54 quy định: trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, hay gọi tắt là EPR và các điều khoản khuyến khích kèm theo.

Bà Nhi cho rằng, EPR là một cách tiếp cận chính sách môi trường nhằm thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong quản lý chất thải nhựa, trong đó việc phân loại chất thải tại nguồn, thu gom, tái chế và chuyển đổi thành sản phẩm mới để phục vụ đời sống được khuyến khích theo một cách tiếp cận toàn diện. Các nhà hoạch định chính sách, nhà sản xuất, người thu gom, nhà tái chế cần hợp tác cùng nhau để đưa kinh tế tuần hoàn nhựa vào đời sống và nếu không có sự hợp tác chặt chẽ, vòng tuần hoàn nhựa khó khả thi.

Tuy nhiên, sau 2 năm thực hiện EPR, BritCham nhận thấy việc thay đổi điều 54 theo hướng mở, tích hợp các lựa chọn để thực hiện trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu là điều vô cùng cần thiết và cần có điều khoản liên quan đến EPR sát sườn, giúp thúc đẩy ngành tái chế tại Việt Nam.

Từ đó, đại diện BritCham kiến nghị, điều 54 cần có thêm điều khoản phép doanh nghiệp kết hợp đồng thời 2 phương thức thực hiện EPR thông qua: tự tổ chức tái chế và đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Cho phép trường hợp doanh nghiệp chưa hoàn thành đủ trách nhiệm tái chế có thể đóng góp vào quỹ phần khối lượng chưa hoàn thành thay vì bị xử phạt. 

"Quy định này sẽ tăng tính chủ động và linh hoạt cho doanh nghiệp, giảm áp lực xử phạt và tạo động lực để doanh nghiệp ưu tiên tái chế trực tiếp", bà Nhi nói.

Cũng theo đại diện BritCham, trong điều 54 cần bổ sung cơ chế sử dụng nguồn đóng góp tài chính EPR để cải thiện cơ sở hạ tầng thu gom, tái chế. Hiện tại, quy định mức hỗ trợ theo khối lượng hoặc đơn vị sản phẩm không tạo điều kiện sử dụng quỹ cho các dự án nâng cấp, đầu tư cơ sở hạ tầng thu gom tái chế - điều cần thiết cho thực trạng của Việt Nam hiện nay.

Có chính sách khuyến khích, thúc đẩy sử dụng bao bì tái chế

Có cùng quan điểm, bà Lê Thị Hoài Thương, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (AmCham), kiến nghị luật Bảo vệ môi trường cần có chính sách khuyến khích sử dụng bao bì tái chế và bao bì nhựa tái chế.

Bà Thương cho rằng, Chính phủ có chính sách ưu đãi cho bao bì tái chế, bao bì nhựa PET tái chế, như miễn thực hiện EPR đối với bao bì làm từ nhựa PET tái chế, hoặc các vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường khác nhằm khuyến khích chuyển đổi sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường.

Trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị 20/CT-TTg yêu cầu tăng cường công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là xử lý vấn đề rác thải nhựa, việc thúc đẩy sử dụng bao bì từ nhựa tái chế sẽ góp phần giảm thiểu lượng chất thải nhựa ra môi trường mà còn đóng vai trò tích cực trong việc xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, hướng tới mục tiêu phát triển xanh và bền vững.

Từ đó, việc bổ sung chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp sử dụng bao bì tái chế và bao bì nhựa tái chế trong luật Bảo vệ môi trường sẽ trực tiếp góp phần phát triển hệ thống và tăng đầu tư vào ngành công nghiệp tái chế, góp phần tích cực hoàn thành mục tiêu phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất, kinh doanh được nêu trong Quyết định 222/QĐ-TTg ngày 23.1.2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn đến năm 2035.

"Luật Bảo vệ môi trường nếu bổ sung chính sách khuyến khích sử dụng bao bì tái chế và bao bì nhựa tái chế hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế trong nỗ lực hỗ trợ các loại bao bì tái chế. Ví dụ như Pháp, Bỉ, Hà Lan cũng khuyến khích các loại bao bì tái chế thông qua mức phí thấp hơn đáng kể, thúc đẩy việc chuyển đổi sang giải pháp bao bì tuần hoàn", bà Thương nói.