Chuyển đổi xanh có thể tạo ra 24 triệu việc làm mới

Chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc để ứng phó biến đổi khí hậu, mà còn là cơ hội cạnh tranh mới cho doanh nghiệp. Đó là thông điệp được đưa ra tại hội thảo: "Chuyển đổi xanh và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các ngành sản xuất và năng lượng tái tạo tại Việt Nam" do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) tổ chức sáng 16.9 tại TP.HCM.

Phát biểu tại hội thảo, Phó chủ tịch VCCI Võ Tân Thành nhấn mạnh VIệt Nam đang có nhiều cơ hội lớn để chuyển đổi xanh và tăng trưởng xanh không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu. Việc các tập đoàn quốc tế ưu tiên tiêu chuẩn xanh, bền vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã mở ra cơ hội tham gia sâu hơn cho doanh nghiệp trong nước. Bên cạnh đó, đây cũng là thời điểm thuận lợi để tiếp cận, ứng dụng công nghệ sạch và năng lượng tái tạo từ các quốc gia tiên tiến, trong đó có Đan Mạch - quốc gia "hình mẫu" về năng lượng tái tạo và chiến lược phát triển xanh và công bằng. Đây cũng là cơ hội khẳng định thương hiệu, uy tín doanh nghiệp Việt Nam gắn liền với giá trị bền vững, từ đó mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tuy vậy, ông cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất là nguồn nhân lực Việt Nam có thể thích ứng và làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như sản xuất xanh và năng lượng tái tạo. Các nhà máy sản xuất cần những kỹ sư, công nhân có kiến thức về công nghệ sạch, quy trình sản xuất tuần hoàn; các dự án năng lượng tái tạo rất cần những chuyên gia vận hành, bảo trì có tay nghề cao. Song Việt Nam đang rất thiếu và đây chính là 'khoảng trống kỹ năng' mà chúng ta cần phải giải quyết.

Tại hội thảo, ông Thomas Skov-Hansen, Trưởng đại diện khu vực Đông Nam Á của Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) cho rằng, phát triển bền vững là "ưu tiên hàng đầu" thông qua Thỏa thuận xanh châu Âu (ESG). Không chỉ dừng ở khung pháp lý, nhiều doanh nghiệp châu Âu đã xây dựng và xác định ESG là bài toán kinh doanh. Đơn cử, tại Đan Mạch, các ngành thực phẩm, xây dựng, vận tải và nội thất đang tái cấu trúc toàn diện từ phát triển protein thực vật, công trình xanh, xe điện - hydro, đến thiết kế sản phẩm bền vững có chứng nhận.

Quan trọng nhất là phải hiểu rõ tác động của chính doanh nghiệp với môi trường xã hội. Ông Hansen khuyên doanh nghiệp Việt cần thay đổi tư duy, coi chuyển đổi xanh là chiến lược cạnh tranh, không chỉ là yêu cầu tuân thủ. Bên cạnh đó, cần tập trung vào những lĩnh vực có tác động môi trường lớn để ưu tiên đầu tư; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đa dạng để đáp ứng nhu cầu mới. 

Ở góc độ khác, bà Trần Thị Lan Anh - Tổng thư ký VCCI, nhấn mạnh chuyển đổi xanh không thể tách rời yếu tố con người. Một môi trường làm việc công bằng, hòa nhập sẽ giúp phát huy tối đa năng lực của người lao động, từ đó tạo ra những sáng kiến đột phá. Quá trình xanh hóa có thể tạo thêm tới 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu vào năm 2030, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng. Vấn đề đặt ra cho Việt Nam là làm sao để phụ nữ và các nhóm lao động yếu thế có nhiều cơ hội hơn trong các ngành công nghiệp xanh, qua đó đảm bảo sự công bằng và bền vững.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, tỷ lệ việc làm xanh trong tổng số việc làm tại Việt Nam hiện mới chỉ đạt khoảng 3,6%, chủ yếu tập trung ở các ngành điện, khí đốt, cấp nước (23%), khai mỏ (5%) và dịch vụ thị trường (5%). Điều này phản ánh khoảng cách lớn giữa nhu cầu và thực trạng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xanh.