Doanh nghiệp 'kêu trời' vì thuế bổ sung 5,4% tiền sử dụng đất chưa nộp

Áp dụng mức thuế bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp trong thời gian chưa tính xong tiền đất, không chỉ tạo ra nghịch lý mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

Ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cho biết các doanh nghiệp đang quan ngại về một số nội dung trong dự thảo nghị định của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2024/NĐ-CP quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Lỗi không ở doanh nghiệp

Cụ thể, dự thảo tiếp tục áp dụng mức thuế bổ sung 5,4% mỗi năm đối với khoản tiền sử dụng đất chưa nộp trong thời gian chưa tính xong tiền đất, không chỉ tạo ra nghịch lý mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và kinh tế cho cộng đồng doanh nghiệp.

Dự thảo tiếp tục áp dụng mức thuế bổ sung 5,4% mỗi năm đối với khoản tiền sử dụng đất chưa nộp, trong thời gian chưa tính xong tiền đất tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

Theo ông Đặng Hồng Anh, khoản thu bổ sung 5,4%/năm này thực chất là một khoản tiền lãi hoặc tiền phạt chậm nộp áp dụng cho khoảng thời gian mà doanh nghiệp chưa thể hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai. Tuy nhiên lý do lại không phải từ doanh nghiệp chây ì mà từ cơ quan chức năng chưa hoàn tất công tác định giá và tính tiền sử dụng đất.

"Không chỉ dừng lại ở áp lực về thuế, các doanh nghiệp còn rơi vào thế khó khi dự án chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính sẽ không đủ điều kiện thực hiện các thủ tục pháp lý tiếp theo, từ cầm cố vay vốn đến mở bán sản phẩm", ông Đặng Hồng Anh nói.

Hệ quả là doanh nghiệp gánh thiệt hại nặng nề, đối mặt với nguy cơ bế tắc dòng tiền. Dự án không thể triển khai, vốn không được huy động, chi phí cơ hội mất đi trong khi chi phí tài chính vẫn đội lên. Tất cả trở thành gánh nặng kép, có thể đẩy doanh nghiệp tới bờ vực phá sản hoặc buộc phải tạm dừng dự án.

“Quy định này được thông qua sẽ tạo ra tâm lý e ngại cho các nhà đầu tư khi thực hiện các dự án cần diện tích đất lớn, thời gian tính tiền sử dụng đất kéo dài”, ông Đặng Hồng Anh nhìn nhận.

Đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng, ông Hồng Anh cho rằng, khoản thu bổ sung cần được hủy bỏ hoàn toàn và trách nhiệm hành chính cần được quy rõ cho cơ quan xác định giá đất.

Tăng chi phí đầu vào

Tương tự, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cũng khẳng định, cần phải sửa Nghị định 103/2024/NĐ-CP để bỏ các điều khoản “tréo ngoe”, theo đúng tinh thần của Chính phủ sẽ tháo gỡ mọi vướng mắc cho doanh nghiệp bất động sản.

“Dù không có lỗi, doanh nghiệp vẫn bị tính lãi phạt chậm nộp. Điều này làm tăng chi phí đầu vào, cản trở quá trình phục hồi của thị trường bất động sản. Nếu không sớm tháo gỡ, nguồn cung nhà ở sẽ tiếp tục bị ách tắc, ảnh hưởng tiêu cực đến cả nền kinh tế. Chỉ nên áp dụng xử phạt khi cơ quan thuế đã hoàn thành việc thông báo nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp không nộp đúng hạn. Việc đổ lỗi cho doanh nghiệp trong khi nguyên nhân đến từ sự chậm trễ của cơ quan chức năng là không hợp lý”, ông Châu nói.

Dù không có lỗi, doanh nghiệp vẫn bị tính lãi phạt chậm nộp là điều vô lý.

Theo ông Châu, việc khẩn trương sửa Nghị định 103 là phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về rà soát, tháo gỡ các điểm nghẽn do quy định pháp luật là nhiệm vụ cấp bách cần làm ngay, làm quyết liệt, làm đến nơi đến chốn.

“Tập trung rà soát, tháo gỡ các điểm nghẽn do quy định pháp luật, nhất là những quy định có mâu thuẫn, chồng chéo, các quy định bất hợp lý, không khả thi, các quy định không rõ ràng, tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau trong hệ thống pháp luật. Đây là nhiệm vụ cấp bách cần làm ngay, làm quyết liệt, làm đến nơi đến chốn”, ông Châu nói.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết thêm việc xác định giá đất, nộp tiền sử dụng đất đang là thủ tục tiên quyết để doanh nghiệp được công nhận quyền sử dụng khu đất cho mục đích thương mại. Do đó, bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, HoREA kiến nghị Bộ Tài chính có thể chưa cần chờ sửa điều 257 Luật Đất đai 2024 rồi mới sửa đổi các Điều 50 và 51 Nghị định 103, mà ngay lúc này, cơ quan Nhà nước cần tính lại khoảng thời gian làm căn cứ nộp bổ sung tiền đất.

Ông Châu đề xuất Bộ Tài chính chỉ nên quy định tính nộp bổ sung tiền sử dụng đất từ ngày 1/8/2024 (thời điểm Luật đất đai 2024 có hiệu lực) cho đến ngày có quyết định phê duyệt giá đất, trừ đi khoảng thời gian 180 ngày là thời hạn để xác định giá đất theo quy định tại Khoản 4 Điều 155 Luật Đất đai 2024. Với các trường hợp trước thời điểm đó, quy định cần sửa đổi theo hướng không tính khoản tiền bổ sung đối với thời gian chưa xác định giá đất”.

“Việc sửa theo hướng như vậy sẽ vừa phù hợp với với hoàn cảnh hiện thời, vừa giải quyết những vướng mắc của doanh nghiệp, cho thấy sự thấu đáo của cơ quan Nhà nước trong việc rà soát, sửa đổi các quy định không phù hợp”, ông Châu khẳng định.