Đề xuất quy hoạch mở rộng đô thị vệ tinh cho TP.HCM mới

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất TP.HCM (mới) quy hoạch lại đô thị theo hướng đa trung tâm, sau khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Ngày 26.6, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM gửi văn bản đề xuất, kiến nghị UBND TP.HCM chỉ đạo triển khai thực hiện báo cáo rà soát, điều chỉnh quy hoạch (kinh tế - xã hội) TP.HCM mới trong bối cảnh sáp nhập tỉnh thành.

Sau khi hợp nhất TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM mới có tổng sản phẩm trên địa bàn GRDP lớn nhất cả nước (khoảng 2,7 triệu tỉ đồng), chiếm khoảng 24% GDP của Việt Nam.

Hiện quy hoạch tỉnh của 3 địa phương đã được phê duyệt, trong đó TP.HCM cũ là trung tâm tài chính, thương mại - dịch vụ chất lượng cao, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; tỉnh Bình Dương là trung tâm công nghiệp còn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm kinh tế biển, logistics và du lịch.

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đánh giá trong bối cảnh sáp nhập, việc lập quy hoạch TP.HCM mới trên cơ sở rà soát để kế thừa, bổ sung nội dung của các quy hoạch tỉnh của 3 địa phương được sáp nhập mang tính cấp thiết nhằm xây dựng TP.HCM mới trở thành "siêu đô thị" (megacity) mang tầm vóc quốc tế, định hướng thành phố toàn cầu.

Để không tạo ra khoảng trống pháp lý, cơ quan này đề xuất đưa các nội dung trong quy hoạch 3 tỉnh, thành trước đây vào quy hoạch TP.HCM mới thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đồng thời, UBND TP.HCM mới cần được phân cấp/ủy quyền để phê duyệt điều chỉnh quy hoạch này sau khi có ý kiến của Bộ Tài chính và HĐND TP.HCM mới thông qua theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Quy hoạch tích hợp lợi thế 3 tỉnh thành

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho rằng khi điều chỉnh quy hoạch cần dựa trên nền tảng của quy hoạch cũ, tập trung vào các chiến lược phát triển và các dự án ưu tiên đầu tư.

Cụ thể, TP.HCM mới cần tái cấu trúc lại các khu vực phát triển để phát huy các lợi thế của 3 địa phương trước đây, tránh hiện tượng các dự án phát triển kinh tế cạnh tranh với nhau, gây lãng phí nguồn lực xã hội và giảm hiệu quả đầu tư.

Theo đề xuất, TP.HCM mới phát triển đô thị đa trung tâm, trong đó khu đô thị trung tâm là khu vực nội thành cũ của TP.HCM, các khu đô thị vệ tinh là các phường đô thị trung tâm của huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè, Cần Giờ, TP.Thủ Dầu Một và TP.Vũng Tàu trước đây.

Song song đó, các khu đô thị phụ trợ gồm các phường thuộc huyện Bàu Bàng và các thành phố Bến Cát, Tân Uyên, Thuận An, Dĩ An, Phú Mỹ và Bà Rịa trước đây.

Trong đó, khu đô thị trung tâm tập trung phát triển các chức năng dịch vụ - tài chính - giáo dục bậc cao - văn hóa - sáng tạo. Các khu đô thị vệ tinh thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây tập trung phát triển các lĩnh vực cảng biển - logistics cảng biển - du lịch - công nghiệp nhẹ - năng lượng. Còn các khu đô thị vệ tinh thuộc tỉnh Bình Dương trước đây tập trung phát triển công nghiệp sản xuất và logictis công nghiệp.

Thứ hai, chiến lược phát triển kinh tế TP.HCM mới cần những động lực tăng trưởng mang tính đột phá, trong đó có ba trụ cột chính: công nghiệp công nghệ cao và sản xuất thông minh; dịch vụ chất lượng cao với lõi là tài chính quốc tế, công nghệ; kinh tế biển với lõi là cụm cảng nước sâu, logistic.

"Các động lực này phải được hỗ trợ đồng bộ từ hạ tầng vật lý đến hạ tầng số, tạo nền tảng cho tăng trưởng xanh và kinh tế số", Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM nhận định.

Từ 3 trụ cột nêu trên, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất 5 khu vực phát triển kinh tế tập trung. Cụ thể, khu vực sản xuất công nghiệp tập trung tại các phường, xã thuộc Bình Dương trước đây.

Khu vực đổi mới sáng tạo, công nghệ cao ở phường Tăng Nhơn Phú, phường Đông Hòa, phường Bình Dương và xã Nhà Bè).

Khu vực trung tâm tài chính - công nghệ ở phường Sài Gòn và phường Thủ Thiêm. Khu vực công nghiệp chuyên sâu, hàng hải và logistics ở phường Phú Mỹ, phường Tân Phước và phường Long Sơn.

Khu vực không gian biển và sinh thái hải đảo ở phường Vũng Tàu, phường Tam Thắng, phường Phước Thắng, xã Phước Hải, xã Hồ Tràm, xã Cần Giờ và đặc khu Côn Đảo.

Rà soát lại dự án để ưu tiên đầu tư công

Cũng theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, TP.HCM mới cần xây dựng một chiến lược phát triển kinh tế biển, tăng cường tính kết nối giữa các khu vực phát triển đô thị của thành phố mới, tăng cường sự chia sẻ và kết nối trong khai thác công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật giữa các khu vực thuộc 3 địa phương trước đây theo hướng bền vững...

Cơ quan nghiên cứu cũng đề xuất 7 khâu đột phá: hoàn thiện và thúc đẩy nhanh các hạ tầng chiến lược, phát triển trung tâm tài chính quốc tế, triển khai hiệu quả "bộ tứ trụ cột", xây dựng tổ hợp dịch vụ - công nghệ - giải trí, cải cách hành chính và chuyển đổi số mạnh mẽ nền công vụ, xây dựng thành phố trở thành nơi đáng sống...

Về đầu tư công, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho rằng cần rà soát dự án, phân thành 2 nhóm tăng tính cấp thiết hoặc giảm tính cấp thiết, không còn cấp thiết để ưu tiên đầu tư. Song song với việc điều chỉnh quy hoạch trước mắt, các cơ quan cũng cần khẩn trương lập quy hoạch TP.HCM cho thời kỳ tiếp theo để phê duyệt sớm nhất (trước năm 2030).