Than, dầu, khí đốt đầu độc con người từ trong bụng mẹ đến lúc chết

Báo cáo toàn cầu mới nhất của Liên minh Khí hậu và Sức khỏe (GCHA) cảnh báo các loại nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt gây hại sức khỏe con người từ trong bụng mẹ đến suốt đời.

Việc khai thác, vận chuyển và đốt các loại nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí đốt gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người ngay từ trước khi chào đời và kéo dài suốt cuộc đời. Đây là kết luận trong báo cáo được Liên minh Khí hậu và Sức khỏe toàn cầu (GCHA) thực hiện và công bố.

Báo cáo đã chỉ ra mối liên hệ giữa ô nhiễm từ nhiên liệu hóa thạch với hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như sẩy thai, hen suyễn, ung thư, đột quỵ, bệnh tim và nhiều bệnh lý khác. 

Bà Shweta Narayan, tác giả chính của báo cáo, nhấn mạnh nhiên liệu hóa thạch là "một cuộc tấn công trực diện vào sức khỏe, gây hại cho chúng ta ở mọi giai đoạn của vòng đời - từ khi còn trong bụng mẹ đến tuổi già".

Liên minh GCHA quy tụ hơn 200 tổ chức đại diện cho 46 triệu nhân viên y tế trên toàn thế giới. Đây là báo cáo toàn cầu đầu tiên cung cấp cái nhìn tổng thể về tác động của nhiên liệu hóa thạch đối với sức khỏe con người trong suốt cuộc đời. 

Theo nghiên cứu được báo cáo trích dẫn, phụ nữ sống gần các mỏ than hoặc các khu vực khai thác dầu khí sử dụng kỹ thuật thủy lực bẻ gãy (fracking) có nguy cơ cao hơn về sinh non, sẩy thai và biến chứng thai kỳ. 

Trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm không khí từ nhiên liệu hóa thạch có tỉ lệ hen suyễn và các bệnh ung thư cao hơn. Đối với người cao tuổi, ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, sa sút trí tuệ và tử vong sớm.

Không chỉ trong quá trình khai thác và sử dụng, việc vận chuyển nhiên liệu hóa thạch cũng tiềm ẩn nguy cơ. Rò rỉ đường ống khí gas, ô nhiễm nguồn nước, hay sự cố tràn dầu quy mô lớn đều có thể gây hậu quả sức khỏe nghiêm trọng và kéo dài. 

Ngay cả sau khi bị đốt cháy, nhiều chất độc hại như chì, thủy ngân và các hóa chất vĩnh cửu PFAS vẫn tồn tại dai dẳng trong đất, nước và chuỗi thực phẩm, gây tác động lâu dài lên cộng đồng. 

Báo cáo còn chỉ ra rằng gánh nặng to lớn về sức khỏe này thường đổ dồn lên các cộng đồng thiệt thòi và bị gạt ra ngoài lề ở những quốc gia nghèo hơn.

Trước thực tế đó, báo cáo kêu gọi chấm dứt trợ cấp cho nhiên liệu hóa thạch. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), khoản trợ cấp này lên tới 7.000 tỉ USD vào năm 2022, tương đương hơn 7% GDP toàn cầu.