Phát hiện thêm một tổ tiên loài người sống cùng thời hóa thạch Lucy

Nghiên cứu mới xác định hóa thạch 'Burtele Foot' thuộc loài Australopithecus deyiremeda, sống cùng thời Lucy, hé lộ tiến hóa loài người không hề theo đường thẳng.

Các nhà khoa học đã chính thức giải mã bí ẩn xoay quanh hóa thạch bàn chân 3,4 triệu năm tuổi - được biết đến với tên gọi "Burtele Foot", tìm thấy ở Ethiopia năm 2009. 

Nghiên cứu mới cho biết phần xương chân gồm 8 mảnh này thực chất thuộc về Australopithecus deyiremeda, một trong những tổ tiên của con người, sống cùng thời với loài họ hàng nổi tiếng Australopithecus afarensis - loài của hóa thạch Lucy.

Theo tạp chí Nature, khám phá đột phá trên được xác nhận sau khi các nhà khoa học tìm thấy thêm 25 răng và xương hàm của một đứa trẻ khoảng 4 tuổi rưỡi trong khu vực Burtele, vùng Afar (Ethiopia). Kết quả giúp xác định chính xác chủ nhân của bộ xương bàn chân mang đặc điểm vừa giống người vừa giống vượn.

Điểm đặc biệt của Burtele Foot là ngón chân cái bị vẹo để thích ứng hoạt động leo trèo, nhưng chủ nhân vẫn có thể di chuyển bằng hai chân, dù cách đi "khác hẳn con người hiện đại". Khả năng vừa leo cây, vừa đi thẳng này cho thấy loài này đã thích nghi linh hoạt với môi trường đầy rẫy thú săn mồi.

Phát hiện này củng cố nhận định rằng khoảng 3,5 - 3,3 triệu năm trước, đã tồn tại hai loài thuộc nhánh tiến hóa của loài người cùng sống trong một khu vực. Điều này phản bác quan niệm lâu nay rằng quá trình tiến hóa thời kỳ đầu chỉ diễn ra theo đường thẳng, mỗi thời điểm chỉ có một loài.

Nhà nhân chủng học Yohannes Haile-Selassie, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh: "Đây là bằng chứng thuyết phục nhất cho thấy Lucy không phải tổ tiên người duy nhất tồn tại ở giai đoạn đó".

Không chỉ khác biệt về dáng đi, hai loài còn ăn những nhóm thực vật khác nhau. Phân tích men răng cho thấy Australopithecus afarensis có chế độ ăn đa dạng hơn, gồm thực phẩm từ cỏ, cây bụi và cây gỗ. Trong khi đó, Australopithecus deyiremeda ăn hạn chế hơn, chủ yếu từ cây bụi và cây gỗ - giống các hominin cổ sơ hơn. Chính sự khác biệt này có thể giúp hai loài tránh cạnh tranh trực tiếp và cùng tồn tại.

Nhà địa hóa học Naomi Levin nhận định: "Những loài này di chuyển theo những cách khác nhau. Vào thời điểm đó, có nhiều cách để tiến hóa thành con người và mỗi cách có lẽ có một lợi thế riêng. Đối với tôi, thật thú vị khi giờ đây chúng ta có thể liên hệ những cách di chuyển khác nhau bằng hai chân này với các chế độ ăn uống khác nhau. Chúng ta có thể liên kết những thích nghi hình thái khác nhau với các hành vi khác nhau".

Khám phá mới đưa nhân loại một bước gần hơn trong việc lý giải cách các loài tổ tiên người tương tác, tiến hóa và thích nghi trước khi Homo sapiens xuất hiện khoảng 300.000 năm trước.