Dấu hiệu trầm cảm ở trẻ

BS.CK2 Nguyễn Thanh Sang, Trưởng Khoa Liên chuyên khoa Tâm lý lâm sàng - Phục hồi chức năng - Y học cổ truyền, Bệnh viện Nhi đồng 2, cho biết hàng năm khoa tiếp nhận nhiều bệnh nhi có triệu chứng trầm cảm, chủ yếu ở nhóm tuổi từ 13 trở lên. Trẻ thường có các biểu hiện như buồn chán, lo lắng, đánh giá bản thân thấp kém, khó ngủ, ngủ ít, hoặc ngủ nhiều, chán ăn, hoặc ăn quá nhiều, không muốn tiếp xúc, mất hứng thú, mất tập trung, học hành sa sút...

Để chẩn đoán, trẻ được khám sàng lọc tại các chuyên khoa liên quan nếu có triệu chứng thực thể như khó thở, đau ngực, đau đầu.... Sau đó, bác sĩ đánh giá chuyên sâu bằng các thang đo tâm lý nhằm xác định trầm cảm và loại trừ rối loạn khác.

Theo bác sĩ Sang, trầm cảm ở trẻ có thể xuất phát từ yếu tố di truyền và môi trường sống. Về di truyền, những trẻ có người thân từng mắc trầm cảm có nguy cơ mắc bệnh cao gấp ba lần so với bình thường. Bên cạnh đó, những yếu tố môi trường như mâu thuẫn gia đình, đặc biệt khi cha mẹ áp đặt, không lắng nghe hoặc phủ nhận cảm xúc của con, dễ khiến trẻ rơi vào trạng thái cô lập, tổn thương tâm lý. Ngoài ra, bạo lực học đường, bị bắt nạt, so sánh, đả kích, áp lực học tập quá mức hay những biến cố như mất người thân, bị xâm hại cũng là các yếu tố có thể khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm.

Những dấu hiệu sớm cha mẹ cần lưu ý gồm trẻ khó ngủ hoặc ngủ nhiều, chán ăn hoặc ăn nhiều, mệt mỏi, giảm vận động, buồn bã, lo âu, dễ cáu gắt, tự ti, cảm giác vô dụng, suy nghĩ tiêu cực hoặc có ý định tự làm hại bản thân.

"Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trầm cảm có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng đến chất lượng sống, học tập và mối quan hệ xã hội của trẻ, thậm chí dẫn đến ý nghĩ tự tử", bác sĩ phân tích.

Trầm cảm hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn. Phác đồ điều trị thường kết hợp liệu pháp tâm lý là chính, phối hợp thuốc trong trường hợp trung bình - nặng, cùng với hỗ trợ y học cổ truyền nhằm cải thiện giấc ngủ, tinh thần và năng lượng cho trẻ.

Lê Phương