Đằng sau quyết định không kích Iran bất ngờ của Tổng thống Trump

Cuộc họp khẩn trong Phòng Tình huống, những báo cáo tình báo tuyệt mật và cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel là các bước then chốt dẫn đến chiến dịch không kích bất ngờ của Mỹ vào đêm 21/6.

Tối 21/6, giữa lúc căng thẳng Israel – Iran leo thang, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ phê chuẩn chiến dịch không kích vào ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran. Quyết định được đưa ra vào phút chót sau nhiều tuần ông Trump tự đặt hạn chót “hai tuần” để cân nhắc giữa ngoại giao và can thiệp quân sự.

Hai tuần cân nhắc và cuộc họp cuối cùng ở Nhà Trắng

Trong thời gian chờ đợi quyết định cuối cùng, các báo cáo tình báo cập nhật liên tục từ CIA và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia đã khiến áp lực gia tăng đáng kể tại Nhà Trắng.

Theo NBC News, Giám đốc CIA John Ratcliffe và Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard đã trực tiếp trình bày trước Tổng thống Trump các dữ liệu cho thấy Iran đang tiến sát hơn bao giờ hết đến ngưỡng sở hữu vũ khí hạt nhân, bất chấp việc Tehran vẫn tuyên bố không theo đuổi chế tạo bom nguyên tử.

Trước thông tin này, một cuộc họp khẩn cấp được triệu tập tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng. Ngoài Tổng thống Trump, cuộc họp có sự tham gia của phó Tổng thống JD Vance, Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Dan Caine và các tướng lĩnh cấp cao trong quân đội.

Bức ảnh do Reuters công bố ghi lại khoảnh khắc ông Trump chăm chú lắng nghe các cố vấn trong căn phòng kín đáo nhưng căng như dây đàn, nơi những quyết định mang tính sống còn được đưa ra.

Cuộc họp cuối cùng diễn ra tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng trước chiến dịch không kích với sự tham gia của Tổng thống Donald Trump cùng (từ trái sang) Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles, Tướng Dan Caine (Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Mỹ), phó Tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio. Ảnh: Reuters.

Ông Trump sau đó đã liên lạc trực tiếp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để phối hợp chiến lược trước giờ phát động chiến dịch không kích vào ba cơ sở hạt nhân của Iran gồm Fordow, Natanz và Isfahan.

Tờ Defense News dẫn nguồn tin từ Lầu Năm Góc, ông Trump đã chỉ đạo triển khai máy bay B‑2 Spirit mang bom xuyên phá GBU‑57 cùng tên lửa Tomahawk từ tàu ngầm nhằm đảm bảo phá hủy các cơ sở Fordow, Natanz và Isfahan của Iran.

“Chúng tôi hành động để ngăn chặn nguy cơ hạt nhân và giữ gìn hòa bình thông qua sức mạnh”, ông Trump nói trong thông cáo báo chí của Nhà Trắng.

Chiến dịch này được mô tả là “đòn đánh chính xác và hạn chế”, không nhắm tới mục tiêu thay đổi chế độ tại Tehran, theo NBC News.

“Đây không phải là nỗ lực lật đổ chính quyền Iran. Đây là thông điệp cứng rắn rằng Mỹ sẽ không khoan nhượng với mối đe dọa hạt nhân”, người đứng đầu Nhà Trắng phát biểu.

Quyết định của ông Trump phần nào khiến giới quan sát bất ngờ vì cuộc không kích diễn ra chỉ vài ngày sau khi tổng thống Mỹ tuyên bố cho Iran 2 tuần suy nghĩ về hướng hòa đàm. Ảnh: Reuters.

Hãng tin Haaretz của Israel cho rằng Tel Aviv đã đóng vai trò then chốt trong việc đi đến quyết định cuối cùng của Tổng thống Trump. Sau nhiều tuần Israel không kích nhằm “mềm hóa” mục tiêu, Mỹ được cho là đã nhận được sự đồng thuận ngầm từ đồng minh trước khi ra tay.

Phó Tổng thống Vance, người vốn nổi tiếng thận trọng với can thiệp quân sự, nói: “Mỹ vẫn sẵn sàng cho một giải pháp ngoại giao nhưng Iran phải chịu trách nhiệm cho những hành động của mình”.

Mỹ đối mặt điều gì sau không kích?

Ngay sau cuộc tấn công, nhiều cơ sở hạt nhân của Iran được phía Mỹ tuyên bố là đã hư hại nặng.

Tuy nhiên, một số đơn vị như Al Jazeera, Cơ quan Kiểm soát Hạt nhân Arab Saudi và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết chưa ghi nhận rò rỉ hạt nhân ở các khu vực Mỹ không kích, phần nào cho thấy cơ sở phát triển hạt nhân của Iran, đặc biệt là "pháo đài" Fordow, dường như vẫn "bất khả xâm phạm" trước sức tấn công của B-2 và các vũ khí tối tân khác mà Mỹ huy động trong chiến dịch không kích rạng sáng 22/6.

Bên cạnh đó, Iran tuyên bố lực lượng phòng không đã bắn hạ một số tên lửa hành trình đồng thời khai hỏa thẳng vào hơn 10 khu vực của Israel, theo CNN.

Ít nhất 6 oanh tạc cơ B-2 đã được điều động từ căn cứ không quân Whiteman, bay 37 giờ liên tục vượt Thái Bình Dương đến Iran để tham gia chiến dịch không kích. Ảnh: Reuters.

Giới quan sát nhận định rằng quyết định của ông Trump dù mang tính chiến thuật nhưng sẽ có ảnh hưởng sâu rộng tới cục diện Trung Đông, làm gia tăng nguy cơ đụng độ trực tiếp giữa Iran và Mỹ trong thời gian tới.

“Đây là thời khắc bước ngoặt, khi mọi lựa chọn đều chứa đựng rủi ro”, chuyên gia Daniel L. Davis từ Viện Ưu tiên Quốc phòng nhận định.

Tại Mỹ, dù ông Trump khẳng định chiến dịch “thành công mỹ mãn”, nhiều nghị sĩ đối lập đã kêu gọi chính quyền minh bạch hơn về kế hoạch dài hạn tại Trung Đông, tránh sa lầy vào một cuộc chiến mới, theo NBC News.

Về phía quân đội Mỹ, Lầu Năm Góc đã nâng cảnh báo an ninh tại các căn cứ ở khu vực, đồng thời chuẩn bị kịch bản ứng phó trước các đòn đáp trả từ Iran và lực lượng đồng minh của nước này.