Đan Mạch bỏ thuế sách

Bộ trưởng Văn hóa Đan Mạch Jakob Engel-Schmidt công bố rằng Chính phủ nước này sẽ bãi bỏ thuế VAT 25% với sách, hôm 20/8. Động thái này được đưa ra trong bối cảnh ông gọi là "cuộc khủng hoảng đọc đã lan rộng trong những năm gần đây".

Cụ thể, theo báo cáo từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), hiện 24% thanh thiếu niên 15 tuổi ở Đan Mạch không hiểu trọn vẹn một văn bản đơn giản, kỹ năng đọc sâu, phát hiện các tầng nghĩa ngầm ẩn suy giảm.

Các nhà nghiên cứu lý giải việc sử dụng điện thoại, mạng xã hội nhiều có thể làm người trẻ dễ bị phân tâm, khó tập trung khi đọc sách. Bộ trưởng bày tỏ lo ngại về điều này và bổ sung thêm, trong nhiều trường hợp, sách đắt hơn các dịch vụ trực tuyến như xem phim, nghe nhạc một tháng.

Bộ trưởng nói: "Sách trực tuyến và sách in đang lép vế trong cuộc cạnh tranh với các dịch vụ phát trực tuyến. Và chúng tôi muốn tạo ra sân chơi công bằng hơn".

Tại Đan Mạch, sách là một trong những mặt hàng phải chịu thuế VAT 25%, thuộc hàng cao nhất ở châu Âu. Các quốc gia Bắc Âu khác đã giảm hoặc miễn hoàn toàn thuế tiêu thụ đối với sách như: Phần Lan (14%), Thụy Điển (6%), Na Uy (0%), dù có chung mức VAT tiêu chuẩn là 25%. Như vậy, nếu thay đổi này được thực thi, Đan Mạch sẽ tiêu tốn 330 triệu Kroner (51 triệu USD) mỗi năm. Ông Jakob Engel-Schmidt cho biết "một khoản tiền lớn như vậy nên đầu tư vào văn hóa và thói quen tiêu dùng của người dân".

Bộ trưởng nhấn mạnh việc loại bỏ thuế VAT cho sách không phải là phương pháp giải quyết vấn đề triệt để, nhưng nó sẽ làm cho sách "dễ tiếp cận và bán chạy hơn". Các nhà xuất bản, tác giả và người bán sách đồng tình với sáng kiến này và cho rằng đây cũng là hình thức khuyến khích các cây viết đầu tư nhiều hơn vào các tác phẩm văn học mới. Christine Bodtcher-Hansen, giám đốc của Danske Forlag, một nhóm đại diện cho các nhà xuất bản Đan Mạch, tiết lộ giá sách dự kiến sẽ giảm từ 16-20%.

Hiệu quả của phương án này sẽ được thẩm định sau bốn năm. "Nếu miễn thuế chỉ khiến lợi nhuận của nhà xuất bản tăng mà giá sách vẫn không giảm thì chúng tôi sẽ phải đánh giá, điều chỉnh lại", Bộ trưởng nói.

Nhiều chuyên gia cho rằng rất khó để ước tính chính xác kết quả của chính sách. Bởi, Thụy Điển đã giảm thuế VAT đối với sách vào năm 2001, dẫn đến doanh số bán hàng tăng, nhưng phân tích cho thấy hầu hết tệp người mua vốn dĩ đã có thói quen đọc từ trước. Dù vậy, đây vẫn được đánh giá là "điều đúng đắn cần làm", nhất là trong việc giúp sách giáo khoa và sách thiếu nhi dễ tiếp cận.

Bên cạnh đó, để thúc đẩy văn hóa đọc, Chính phủ nước này còn tăng cường sự hợp tác giữa các thư viện công cộng và trường học trong phạm vi cả nước. Nhờ đó, nhiều trẻ em hơn có thể học, đọc những tác phẩm văn chương hay từ sớm.

Khánh Linh (Guardian, BBC, AFP)