Đài Phát thanh Ngày tận thế của Nga tái kích hoạt, liệu liên quan vũ khí hủy diệt ‘Bàn tay chết chóc’?

TPO - Sau cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân ở Iran rạng sáng 22/6, Đài Phát thanh Ngày tận thế của Nga (UVB-76) bất ngờ tái hoạt động, phát đi những thông điệp mã hóa kỳ lạ, có thể liên quan hệ thống trả đũa hạt nhân “Dead Hand”, làm dấy lên lo ngại trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị toàn cầu đang leo thang.

Ngay sau khi các chiến đấu cơ Mỹ tấn công 3 cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran, UVB-76 phát đi thông điệp với các từ khóa PANIROVKA, KLINOK và BOBINA - không rõ nghĩa nhưng được cho là tín hiệu đặc biệt gửi đến lực lượng vũ trang Nga, The Economic Times đưa tin ngày 23/6.

UVB-76 từ lâu được biết đến là một trạm phát thanh bí ẩn, chuyên gửi các thông điệp mã hóa, bí mật, khó hiểu mà chưa ai bên ngoài quân đội Nga giải mã được. Theo trang tin độc lập Meduza, UVB-76 nhiều khả năng là một trạm phát số do quân đội Nga điều hành, thường kích hoạt trong thời kỳ chiến tranh hoặc khủng hoảng.

Một buổi phát các tín hiệu mã hóa của Đài Phát thanh Ngày tận thế hồi tháng 5/2025. Video clip: Metro.co.uk.

Có liên hệ với hệ thống trả đũa hạt nhân “Dead Hand”?

Không ít phương tiện truyền thông phương Tây nghi ngờ UVB-76 có liên quan đến hệ thống hạt nhân “Dead Hand” (Bàn tay chết chóc) - cơ chế phản công tự động trong trường hợp Nga bị tấn công hạt nhân toàn diện và mất toàn bộ hệ thống chỉ huy. Điều này càng khiến việc UVB-76 tái kích hoạt trở nên đáng lo ngại trong bối cảnh bất ổn hiện tại ở Trung Đông và căng thẳng Mỹ - Nga.

UVB-76, còn được gọi với biệt danh “Buzzer” (Máy rè) hoặc “Judgement Day Radio” (Đài Ngày phán xét), hoạt động từ giữa thập niên 1970. Phần lớn thời gian, đài chỉ phát ra tiếng rè trắng liên tục, nhưng đôi lúc bị ngắt quãng bởi các thông điệp ngắn gồm các con số và từ vựng tưởng chừng không liên quan (thường là tên người hoặc từ riêng). Theo Meduza, những từ đầu tiên trong các cụm từ phát ra có thể tạo thành những mật hiệu đặc biệt.

Trong tháng 5 và 6/2025, UVB-76 cũng từng hoạt động, trùng khớp với thời điểm Tổng thống Nga Vladimir Putin điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Khi đó, hệ thống phát đi chuỗi mã “NZhTI 89905 BLEFOPUF 4097 5573” (trước cuộc gọi với Nhà Trắng), sau đó là “NZhTI 01263 BOLTANKA 4430 9529”.

Mặc dù ý nghĩa các chuỗi mã này chưa từng được công bố hay giải mã, nhưng giới quan sát nhận định chúng có thể là tín hiệu chỉ thị hoạt động quân sự hoặc hạt nhân khẩn cấp.

Ảnh chụp Povarovo, Nga từ trên không năm 1984. Đây là địa điểm ban đầu của Đài Phát thanh UVB-76. Ảnh: Wikipedia.

Vũ khí hủy diệt vẫn âm thầm hoạt động trong lòng đất

40 năm kể từ khi ra đời năm 1985, hệ thống trả đũa hạt nhân tự động của Nga, được thế giới phương Tây gọi bằng cái tên rùng rợn “Dead Hand” (Bàn tay chết chóc) và Nga gọi chính thức là “Perimeter”, vẫn đang hoạt động và giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong học thuyết răn đe hạt nhân của Nga, Business Insider đưa tin.

Hệ thống này được thiết kế để đảm bảo rằng, ngay cả khi toàn bộ ban lãnh đạo quân sự-chính trị của Nga bị xóa sổ trong một cuộc tấn công hạt nhân chớp nhoáng, thì một cuộc trả đũa quy mô lớn vẫn sẽ diễn ra - hủy diệt kẻ thù bằng kho vũ khí hạt nhân còn lại.

Trái với nhiều suy đoán và huyền thoại, Perimeter không phải là một hệ thống hoàn toàn tự động hay “máy tận thế” như trong phim “Dr. Strangelove”. Trên thực tế, hệ thống này chỉ được kích hoạt thủ công trong trường hợp khẩn cấp nghiêm trọng, như khi có dấu hiệu Nga sắp bị tấn công hạt nhân.

Sau khi được kích hoạt, hệ thống sẽ giám sát các tín hiệu như: động đất lớn (do nổ bom), mức phóng xạ tăng cao, mất liên lạc với chỉ huy tối cao, và các thay đổi áp suất bất thường.

Nếu hệ thống xác định rằng Nga đã bị tấn công hạt nhân và không còn kênh chỉ huy nào còn hoạt động, nó sẽ tiến hành kích hoạt chuỗi phản ứng trả đũa.

Siêu tên lửa RS-28 Sarmat của Nga. Ảnh: Tass.

Cách hệ thống hoạt động

Nếu hội đủ các điều kiện (chiến tranh, mất liên lạc, chỉ huy bị tiêu diệt...), hệ thống “Dead Hand” sẽ phóng vào không gian một tên lửa đặc biệt, không mang đầu đạn hạt nhân.

Tên lửa này sẽ phát sóng tín hiệu chỉ huy đến toàn bộ lực lượng tên lửa hạt nhân của Nga, bao gồm các tên lửa đạn đạo liên lục địa đặt trên mặt đất, tàu ngầm hạt nhân, máy bay ném bom chiến lược.

Sau đó, toàn bộ kho vũ khí hạt nhân còn lại sẽ được phóng đi, đảm bảo kẻ tấn công cũng bị tiêu diệt trong vòng vài phút.

Dù đáng sợ, Perimeter không phải là một hệ thống mất kiểm soát. Chính quyền Nga khẳng định hệ thống này chỉ được kích hoạt khi có nguy cơ thực sự, và luôn có con người giám sát quá trình.

Vai trò trong học thuyết hạt nhân hiện đại của Nga

Perimeter vẫn là thành phần cốt lõi trong chính sách răn đe hạt nhân của Nga, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Nga và NATO.

Hệ thống này tạo ra hiệu ứng “fail-deadly”, tức là ngay cả khi mọi thứ sụp đổ, vũ khí vẫn sẽ khai hỏa. Điều này ngăn chặn kẻ thù mạo hiểm đánh phủ đầu.

Nga đang hiện đại hóa hệ thống, tích hợp với các loại tên lửa mới như RS-24 Yars, Topol-M và sắp tới là RS-28 Sarmat - loại siêu tên lửa hạt nhân được NATO gọi là “Satan 2”.

Hệ thống cũng được bảo vệ trong các trung tâm chỉ huy ngầm sâu như Kosvinsky Kamen ở dãy núi Ural, chống được cả bom xuyên phá.

Tên lửa đạn đạo liên lục địa Topol-M của Nga. Ảnh: Tass.

Đặc điểm hệ thống trả đũa hạt nhân “Dead Hand:

Đặc điểm	Tình trạng
Vẫn hoạt động	✅ Có
Tự động hoàn toàn	❌ Không
Có yếu tố con người	✅ Có
Kích hoạt thường xuyên	❌ Chỉ trong khủng hoảng
Vai trò răn đe	✅ Rất cao