Cuộc sống khi giá tăng theo ngày ở Venezuela

"Giá cả tăng lên mỗi ngày", Yon Michael Hernandez, 25 tuổi, tài xế xe ôm ở khu ổ chuột Petare, phía đông thủ đô Caracas, nói. "Bột ngô hôm nay có giá 220 bolivar, ngày mai có thể là 240 và ngày kia là 260. Cùng một túi bột, giá 15 ngày trước là một USD thì bây giờ là ba USD".

Hernandez nhắc đến đồng nội tệ Venezuela và loại bột dùng để làm arepas, loại bánh ngô thường được sử dụng làm món chính trong bữa ăn hàng ngày của người dân, trong phóng sự đăng trên CNN ngày 11/11.

Lương không đủ tiêu, nhiều người chật vật tìm mua những thứ cơ bản nhất, một quả cà chua chỗ này, vài củ hành tây chỗ khác.

"Kiếm được 20 bolivar nhưng chúng tôi cần tiêu tới 50 bolivar", Jacinto Moreno, 64 tuổi, người bán hàng rong ở trung tâm Caracas, nói. "Giá cả tăng theo ngày". Để mua một kg cà chua, họ cần chi số tiền tương đương một USD, trong khi mức lương trung bình mỗi tháng chỉ khoảng vài trăm USD.

Venezuela từng trải qua thời kỳ lạm phát cao nhất thế giới vào năm 2018, khi giá cả tăng 130.000% so với cùng kỳ năm trước. Giai đoạn này kéo dài 4 năm và kết thúc năm 2021, nhưng đã đẩy hàng triệu người di cư sang nước ngoài.

Tổng thống Nicolas Maduro từng tiết lộ lạm phát năm 2024 là 48%, nhưng Ngân hàng trung ương Venezuela đã không công bố số liệu lạm phát kể từ tháng 10 năm ngoái. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát ở Venezuela năm 2025 là 548% và năm 2026 là 629%.

Norma Guzman, 66 tuổi, lao công văn phòng, không còn đủ tiền để mua thực phẩm theo tháng hoặc theo tuần. Rời khỏi một cửa hàng với ba quả cà chua trong túi, bà cho biết chồng và con trai đang xoay xở để kiếm tiền mua thức ăn.

Trong ba tháng từ khi Lầu Năm Góc triển khai tàu chiến và máy bay tới vùng biển Caribe trong chiến dịch mà Mỹ tuyên bố là nhằm vào những kẻ buôn bán ma túy từ Venezuela, đồng bolivar đã mất giá khoảng 70% so với USD.

Trên thị trường tiền tệ chợ đen, mức giảm cũng mạnh không kém. Theo tỷ giá chính thức, đồng USD được neo ở mức khoảng 231 bolivar một USD, còn ở chợ đen, một USD có giá cao hơn 33% so với tỷ giá ngân hàng. Chính phủ Venezuela cấm công bố tỷ giá hối đoái chợ đen.

Lạm phát gia tăng một phần do các lệnh trừng phạt kinh tế kéo dài gần 10 năm của Bộ Tài chính Mỹ lên chính phủ của ông Maduro, đặc biệt là căng thẳng gần đây dưới chính quyền của Tổng thống Donald Trump.

Ông Maduro cho rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ là nguyên nhân đẩy kinh tế Venezuela vào tình trạng khó khăn. Ông cũng cáo buộc chiến dịch chống ma túy trên biển của Washington nhằm lật đổ ông và chiếm đoạt các mỏ dầu khổng lồ của Venezuela. Tổng thống Maduro tuyên bố Venezuela sẽ đạt mức tăng trưởng GDP năm 2025 hơn 9%, dù ước tính của IMF là khoảng 0,5%.

Nhà kinh tế người Venezuela Oscar Torrealba, hiện làm việc tại Colombia, dự đoán lạm phát sẽ tăng vọt lên trên 800%, cao hơn dự báo của IMF. "Tỷ lệ này chắc chắn đưa chúng ta đến gần hơn với kịch bản siêu lạm phát", ông nói.

Venezuela đang thiếu hụt dự trữ USD, loại tiền tệ được sử dụng cho phần lớn giao dịch nhập khẩu, cũng là đồng tiền mà nhiều người Venezuela cố gắng tích trữ để đối phó với sự mất giá của đồng bolivar.

Theo Liên Hợp Quốc, Venezuela không sản xuất đủ lương thực để đáp ứng nhu cầu trong nước, nhiều sản phẩm phải nhập khẩu từ nước ngoài và thanh toán bằng ngoại tệ. Điều này cũng có nghĩa là thị trường sẽ bị ảnh hưởng khi đồng bolivar mất giá.

Đối với người dân Venezuela, đợt tăng giá mới này đã khơi dậy nỗi ám ảnh từ nhiều năm trước về siêu lạm phát.

"Dạo này ít người mua sắm. Những người có điều kiện thì cố gắng mua càng ít càng tốt", Marjorie Yanez, 40 tuổi, một người bán đồ ăn đường phố ở Caracas, nói. "USD ngày càng tăng và tình hình này không tốt cho những người bán lẻ như chúng tôi, bởi chúng tôi cũng phải tăng giá theo".

Một bữa sáng thông thường gồm bánh sừng bò và cà phê sữa hiện có thể tương đương 8-10 USD tại một tiệm bánh ở Caracas. Dòng kiều hối từ hơn 7 triệu người Venezuela ở nước ngoài cũng không đủ.

"Tôi phải tăng số tiền gửi về cho bố mẹ hàng tháng, nhưng dù vậy vẫn không đủ. Họ gần như không đủ sống", Diego Mejias, 35 tuổi, kiến trúc sư ở nước láng giềng Colombia, người đang chu cấp cho bố mẹ ở Caracas, nói.

Giá cả tăng mạnh hiện chưa dẫn đến tình trạng thiếu hàng hóa như vài năm trước, khi người dân xếp hàng nhiều tiếng chỉ để mua một túi nhỏ cà phê hoặc đường. Thời điểm đó, ông Maduro đã hợp pháp hóa sử dụng đồng USD, ngừng in tiền và nới lỏng kiểm soát hối đoái.

Nguồn thu ngoại tệ chính của Venezuela trước đây là tập đoàn dầu khí Mỹ Chevron. Dù vẫn hoạt động theo giấy phép đặc biệt, Chevron đã thay đổi cách trả phí khai thác là thay vì trả bằng USD, họ trả bằng dầu thô. Chính phủ Venezuela phải bán rẻ số dầu này để thu tiền về. Hậu quả là thị trường khan hiếm USD, đẩy khoảng cách giữa tỷ giá chính thức và chợ đen lên tới hơn 60%.

"Gửi tiền về Venezuela luôn là vấn đề nan giải", Mejias, kiến trúc sư ở Colombia, nói. "Giờ đây, việc hiểu tỷ giá nào là tốt, tỷ giá nào không, lại càng khó khăn hơn, đặc biệt là đối với những người lớn tuổi như bố mẹ tôi".

Hồng Hạnh (Theo AFP, Reuters, CNN)