Cuộc chiến vương quyền tại Bertelsmann: Anh em đối đầu giành ngai vàng đế chế truyền thông 190 năm tuổi lớn nhất Châu Âu, quyền quyết định thuộc về một góa phụ

Cuộc đua sinh tử cho "chiếc ghế vàng" tại Bertelsmann đã bước vào giai đoạn nước rút, biến thị trấn nhỏ Gutersloh tại Đức thành tâm điểm truyền thông châu Âu.

Dưới ánh đèn vàng của hội trường trung tâm trụ sở Bertelsmann ở thị trấn Gutersloh tại Đức, hơn 500 đôi mắt dõi chằm chằm vào hai người đàn ông cùng họ – Carsten và Thomas Coesfeld.

Đây không còn là buổi thảo luận "tăng trưởng" bình thường, mà đã biến thành một trận đấu quyền lực ngầm, nơi mỗi lời nói và cử chỉ đều có thể định đoạt tương lai đế chế truyền thông 190 năm tuổi thuộc hàng lớn nhất Châu Âu.

Carsten Coesfeld, 38 tuổi, và Thomas Coesfeld, 35 tuổi, là hai gương mặt sáng giá trong thế hệ thứ bảy của gia tộc Mohn và đều đang phải nỗ lực chinh phục 500 lãnh đạo cấp cao trong cuộc họp được xem như một buổi "xét tuyển" cho vị trí kế nhiệm CEO Thomas Rabe vào cuối năm 2026. Quyết định cuối cùng sẽ do Chủ tịch Christoph Mohn (59 tuổi) và mẹ ông, Liz Mohn (83 tuổi), đưa ra.

Bà Liz là góa phụ của Reinhard Mohn, người đã biến Bertelsmann từ một doanh nghiệp in ấn nhỏ thành một "người khổng lồ" về xuất bản và truyền hình với doanh thu gần 19 tỷ Euro.

Sự chuyển giao sang thế hệ lãnh đạo thứ bảy này diễn ra trong một thời điểm đầy biến động của cả ngành công nghiệp truyền thông và nền kinh tế toàn cầu. Với gần 30% doanh thu đến từ Bắc Mỹ, Bertelsmann đang phải đối mặt với những hệ lụy từ cuộc chiến thương mại. Trong khi đó, công ty còn phải vật lộn với thị trường quảng cáo trì trệ và sự cạnh tranh gay gắt từ các "gã khổng lồ" dịch vụ phát trực tuyến, bao gồm Netflix.

Hiện Bertelsmann với hơn 80.000 nhân viên và hoạt động tại khoảng 50 quốc gia trên thế giới, sở hữu những thương hiệu đình đám như nhà xuất bản Penguin Random House, đài truyền hình RTL và BMG, một doanh nghiệp âm nhạc đại diện cho các ngôi sao như Kylie Minogue.

Hai lối đi, một ngai vàng

Trong căn phòng hội thảo sang trọng, dưới ánh đèn chói vàng, hai anh em Coesfeld trình bày "tầm nhìn tăng trưởng và chuyển đổi" theo phong cách hoàn toàn khác biệt.

Carsten tựa như giảng viên kinh tế, trình chiếu chuỗi số liệu, kịch bản tăng trưởng ba chữ số và các giải pháp chống chọi chiến tranh thương mại Mỹ–Trung. Đối lập, Thomas biến bài nói thành câu chuyện đầy cảm hứng: từ hậu trường buổi hòa nhạc đến những chuyến thử xe tốc độ 200 km/h, ông vẽ ra tương lai bùng nổ với vô số ý tưởng.

Nguyên nhân cũng dễ hiểu bởi Carsten, từng là nhà phân tích tại Goldman Sachs, nắm giữ quyền điều hành quỹ đầu tư mạo hiểm Arvato Ventures với 370 dự án. Mỗi slide anh trình chiếu đều khoa học và bài bản đến từng chi tiết: phân tích thị trường, kịch bản đầu tư mạo hiểm, bản đồ doanh thu bền vững.

Người anh Carsten này không chỉ nói về tương lai, anh vẽ từng đường bay của con số và mời khán giả cùng "đi trên con đường ấy".

Trong khi đó, Thomas, đang là giám đốc BMG bước lên sân khấu với đôi giày thể thao và nụ cười bừng sáng. Không có giấy nháp, chỉ có những câu chuyện hậu trường về Paco Rabanne, về hợp đồng triệu USD và tiếng hô vang "Hãy phá vỡ mọi giới hạn!".

Người em Thomas gieo cảm hứng hơn số liệu, khiến khán phòng như bùng cháy năng lượng. Dẫu vậy sau bài thuyết trình của mình, chính Thomas cũng phải thừa nhận rằng anh cảm thấy "rất lo lắng" khi đối mặt với một lượng lãnh đạo cấp cao lớn như vậy.

Tờ Financial Times (FT) cho rằng bất kỳ ai trong số 2 anh em Coesfeld đều xuất sắc. Thậm chí một số đại biểu thảo luận về mô hình "đồng CEO" , cho rằng Carsten–Thomas cùng song hành sẽ tạo sức mạnh kép. Thế nhưng không ít ý kiến lo ngại về xung đột quyết sách, dễ làm chậm tiến độ của tập đoàn với tham vọng đạt doanh thu 24 tỷ Euro và lợi nhuận ròng 2 tỷ Euro.

Bài diễn thuyết kết thúc, ánh đèn tắt, nhưng cuộc chiến mới chỉ bắt đầu. Các phòng họp kín, tin đồn lan truyền, phe phái nội bộ được thiết lập. Carsten và Thomas đều có "quân xanh" ủng hộ: từ giám đốc Penguin Random House đến phụ tá tại Arvato.

Dẫu vậy mọi quyết định nằm trong tay của bà Liz và ông Christoph khi an bài số phận "vương miện" trong tay người chiến thắng tuyệt đối hoặc chia đôi vinh quang cho cả 2 anh em cùng điều hành. Họ đã cam kết công bố quyết định cuối cùng trước mùa hè 2026.

Tác giả Thomas Schuler của hai cuốn sách về Bertelsmann mô tả quyết định này là một "thời khắc thực sự quan trọng" trong lịch sử công ty.

Mặc dù có thể căng thẳng khi đối đầu nhau, hai anh em được cho là không bao giờ cãi vã trước mặt đồng nghiệp. Mối quan hệ trong gia đình Mohn cũng từng phức tạp (ông Reinhard Mohn có ba con với vợ chính thức và ba con với bà Liz trong bí mật), nhưng hiện tại bà Liz vẫn âm thầm ủng hộ hai cháu trai.

Những điểm tương đồng giữa cuộc đấu tranh giành quyền lực ở Bertelsmann và cốt truyện của series nổi tiếng "Succession" của HBO, nơi các con của một ông trùm truyền thông cáu kỉnh đối đầu nhau, là không thể tránh khỏi.

Tuy nhiên, Mohn, người "định đoạt vương quyền" trong câu chuyện kế vị của Bertelsmann, và CEO của tập đoàn, Thomas Rabe – người dự kiến sẽ từ chức vào cuối năm 2026 – đều nói rằng họ chưa bao giờ xem bộ phim đình đám này.

Di sản trăm năm

Bertelsmann là tập đoàn thuộc sở hữu 100% của gia đình, kinh doanh đa ngành với sở hữu hàng trăm doanh nghiệp, bao gồm cả mảng kinh doanh chuỗi cung ứng Arvato và một tập đoàn đại học ở Brazil.

Nhà phân tích Francois Godard công ty tư vấn truyền thông Enders Analysis, mô tả Bertelsmann, với trụ sở chính vẫn ở Gütersloh – một thị trấn chỉ có 100.000 dân – là một "kiểu công ty Đức điển hình mang tính cục bộ địa phương nhưng phủ sóng toàn cầu."

Quay lại với câu chuyện chuyển giao quyền lực, CEO Thomas Rabe đã tham gia rất nhiều vào việc chuẩn bị cho người kế vị. Trong bài phát biểu khai mạc tại buổi họp mặt doanh nghiệp, ông đã tuyên bố sẽ làm "bất cứ điều gì có thể để chuyển giao công ty này cho người kế nhiệm của tôi một cách tốt nhất."

Cuộc đối đầu anh em đã được chuẩn bị từ lâu. Khi họ khoảng 14 và 11 tuổi, ông bà của họ đã hỏi trong bữa trà chiều Chủ nhật rằng liệu họ có thấy tương lai của mình trong công ty không.

"Không ai nói bạn phải làm điều này. Tôi luôn cảm thấy mình có sự tự do để làm bất cứ điều gì tôi muốn", Carsten nói khi cho biết gia đình tạo sự thoải mái cho cả 2 anh em chứ không ép buộc tiếp quản công ty.

Cả Carsten và Thomas đều gia nhập doanh nghiệp gia đình sau khi có thời gian làm việc tại Goldman Sachs và McKinsey. Sau đó, họ được luân chuyển qua nhiều vai trò và bộ phận khác nhau sau mỗi vài năm.

Chính sự thoải mái và hòa đồng này khiến mối quan hệ gia đình rất êm thấm dù có sự cạnh tranh trong quyền lãnh đạo thừa kế.

Ông Kay Krafft, người đứng đầu bộ phận giáo dục của Bertelsmann, cho biết: "Không có nhiều doanh nghiệp gia đình có được sự hòa thuận này."

Trong khi đó, các nhân viên cũng rất quý mến gia tộc Mohn chứ không phải kiểu gia đình trị khắc nghiệt như nhiều tập đoàn khác. Thậm chí một số người cho rằng quyền sở hữu gia đình cho phép Bertelsmann có tầm nhìn dài hạn, khiến gia tộc Mohn đồng ý ủy quyền trách nhiệm cho các giám đốc và trưởng bộ phận làm việc theo chuyên môn mà không can thiệp nhiều.

"Miễn là bạn đáp ứng được kỳ vọng thì họ sẽ không can thiệp nhiều nhất có thể", CEO Nihar Malaviya của Penguin Random House có trụ sở tại New York nói.

Mặc dù vậy, mọi người vẫn quan tâm xem ai sẽ được chỉ định là người kế nhiệm tập đoàn truyền thông khổng lồ tại Châu Âu này. Liệu Bertelsmann sẽ chào đón một lãnh đạo mới hay một cặp anh em đồng CEO bước vào trang sử tiếp theo của đế chế truyền thông 190 năm lịch sử?

*Nguồn: FT, BI, Fortune