Vụ án kinh doanh thương mại về tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ giữa nguyên đơn là Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh (Nhựa Bình Minh) và bị đơn - Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh Việt (Nhựa Bình Minh Việt) đã trải qua hai cấp tòa xét xử, kéo dài gần 2 năm nhưng chưa thể kết thúc.
Nguyên đơn: Yếu tố 'Bình Minh' trong 'Bình Minh Việt' gây nhầm lẫn
Công ty Nhựa Bình Minh hoạt động trên thị trường 50 năm, tiền thân là doanh nghiệp nhà nước, được biết đến với các mặt hàng dân dụng, kỹ thuật cao trong nhiều dự án quốc gia.
Theo hồ sơ vụ án, nhãn hiệu "ống nhựa Bình Minh" của công ty đã được bảo hộ theo các giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Tuy nhiên, từ năm 2023, doanh nghiệp phát hiện Nhựa Bình Minh Việt bán sản phẩm ống nhựa PVC mang dấu hiệu "Nhựa Bình Minh Việt" tại cửa hàng ở Long An. Nguyên đơn cho rằng việc này khiến người tiêu dùng hiểu lầm nguồn gốc sản phẩm là do Nhựa Bình Minh sản xuất, làm ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Nhựa Bình Minh sau đó khởi kiện, yêu cầu bị đơn chấm dứt hành vi vi phạm, loại bỏ dấu hiệu "Bình Minh" trên sản phẩm và phương tiện kinh doanh; ngừng sản xuất, kinh doanh các sản phẩm có dấu hiệu xâm phạm; xin lỗi công khai và không tiếp tục sử dụng các thông tin gây nhầm lẫn.
Quá trình giải quyết vụ án, Nhựa Bình Minh đã trưng cầu giám định về các sản phẩm có dấu hiệu xâm phạm này. Kết quả giám định của Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) xác định, dấu hiệu "Nhựa Bình Minh" và logo (biểu tượng) "BVM" do Nhựa Bình Minh Việt sử dụng "là yếu tố xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu của Bình Minh".
Trên cơ sở đó, Nhựa Bình Minh cũng gửi đơn đề nghị Cục Quản lý thị trường tỉnh Long An xử lý đơn vị bán hàng của Nhựa Bình Minh Việt vì có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng đã thu giữ các sản phẩm ống nhựa PVC do Bình Minh Việt sản xuất tại một số cửa hàng; đồng thời gửi công văn đến Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, trưng cầu giám định yếu tố xâm phạm.
Kết luận giám định sở hữu công nghiệp lần hai tiếp tục cho rằng dấu hiệu "Nhựa Bình Minh Việt" gắn trên sản phẩm ống nhựa PVC "là yếu tố xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu đang được bảo hộ".
'Nhựa Bình Minh Việt được bảo hộ theo pháp luật, không gây nhầm lẫn'
Trong khi đó, phía Nhựa Bình Minh Việt không đồng ý với các yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
Theo bị đơn, công ty được thành lập hợp pháp theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cấp ngày 23/11/2022. Tên Công ty Nhựa Bình Minh Việt không trùng, không gây nhầm lẫn với tên Công ty Nhựa Bình Minh nên đương nhiên được bảo hộ.
Đối với nhãn hàng trên sản phẩm ống nhựa PVC, bị đơn khẳng định tuân thủ quy định pháp luật về nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa (theo Điều 10 Nghị định 43/2017, sửa đổi tại Nghị định 111/2021). Cụ thể, nhãn hàng gồm "logo - tên hàng hóa - tiêu chuẩn - tên và địa chỉ của tổ chức chịu trách nhiệm về hàng hóa". Trong đó, hình ảnh logo (biểu tượng - "BVM") của Bình Minh Việt đã có giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả và được Cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn đăng ký nhãn hiệu hợp lệ.
Ngoài ra, từ tháng 6/2023, khi Bình Minh Việt bắt đầu sản xuất, nguyên đơn đã có nhiều hành vi "ngăn cản hoạt động" như: yêu cầu cơ quan Quản lý thị trường tỉnh Long An kiểm tra đại lý bán hàng, nơi sản xuất gia công hàng hóa và trụ sở công ty; yêu cầu Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ kiểm tra "dấu hiệu xâm phạm quyền trong tên doanh nghiệp"; tung ra thị trường thông tin Bình Minh Việt là nhà sản xuất có sản phẩm mang dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Từ đó, bị đơn phản tố, đề nghị tòa buộc nguyên đơn chấm dứt hành vi và xin lỗi công khai.
Tranh cãi về sự nhầm lẫn
Hồi tháng 7/2024, TAND TP HCM xử sơ thẩm. Phía Nhựa Bình Minh phản bác các lập luận của bị đơn, khẳng định doanh nghiệp đã hoạt động gần 50 năm trên thị trường, luôn tuân thủ pháp luật, không có hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Theo nguyên đơn, Nhựa Bình Minh Việt mới ra đời năm 2022, nhưng đã sử dụng cụm từ "Bình Minh" trong tên doanh nghiệp và sản phẩm, kinh doanh trong cùng lĩnh vực, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc hàng hóa. Hành vi này là vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu đã được bảo hộ của Nhựa Bình Minh, theo quy định tại Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ.
Các kết luận của Viện Khoa học sở hữu trí tuệ và Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ đều khẳng định, dấu hiệu "Bình Minh Việt" là yếu tố xâm phạm đối với các nhãn hiệu đã được bảo hộ của Nhựa Bình Minh. Do đó, việc doanh nghiệp gửi thông báo yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm và đề nghị các cơ quan chức năng xử lý là phù hợp với pháp luật, nhằm bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của mình theo Điều 198 Luật Sở hữu trí tuệ.
Nhựa Bình Minh bác bỏ cáo buộc cho rằng đang cản trở hoạt động của bị đơn và không đồng ý với các yêu cầu phản tố.
Còn Nhựa Bình Minh Việt khẳng định tên công ty và nhãn hàng in trên sản phẩm ống nhựa PVC không chứa dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu của nguyên đơn.
Bị đơn lập luận, tên riêng "Bình Minh Việt" là một danh từ riêng, được pháp luật công nhận và bảo hộ theo Luật Doanh nghiệp và Luật Sở hữu trí tuệ. Việc Nhựa Bình Minh tự ý cắt từ "Việt" trong tên riêng này để cho rằng có yếu tố xâm phạm là "vô lý, thiếu cơ sở pháp lý".
Ngoài ra, phía Nhựa Bình Minh Việt cho biết thêm, các yếu tố như logo (biểu tượng) và slogan (khẩu hiệu) "BVM Plastic - Ống nhựa của người Việt" đã được Cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn đăng ký nhãn hiệu hợp lệ. Logo và nhãn hàng trên sản phẩm của Nhựa Bình Minh Việt hoàn toàn khác biệt, không thể gây nhầm lẫn với sản phẩm của Nhựa Bình Minh.
Việc nguyên đơn viện dẫn kết luận giám định của Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ để cho rằng cụm từ "Nhựa Bình Minh Việt" trong tên doanh nghiệp và sản phẩm ống nhựa của bị đơn là tương tự, dễ gây nhầm lẫn với nhãn hiệu "Ống nhựa Bình Minh" là không có cơ sở. Về các động thái xử phạt hành chính của Cục Quản lý thị trường tỉnh Long An đối với cửa hàng bán sản phẩm của Nhựa Bình Minh Việt, phía bị đơn đã khiếu nại nhưng Cục quản lý thị trường Long An đã từ chối giải quyết vì cho rằng công ty không phải là bên liên quan trực tiếp.
Do đó, bị đơn đề nghị tòa bác toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn.
Tòa sơ thẩm: Logo của nguyên đơn và bị đơn không giống nhau
HĐXX sơ thẩm sau khi nghiên cứu hồ sơ đã bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, cũng không chấp nhận nội dung phản tố của bị đơn.
Tòa công nhận Nhựa Bình Minh là chủ sở hữu được đăng ký bảo hộ hợp pháp đối với nhãn hiệu "ống nhựa Bình Minh" theo các giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu của Cục Sở hữu trí tuệ. Nhưng tên Công ty CP Nhựa Bình Minh Việt không trùng và gây nhầm lẫn với Công ty CP Nhựa Bình Minh. Cụ thể, tên "Bình Minh" gồm 2 tiếng, 8 chữ cái; còn "Bình Minh Việt" gồm 3 tiếng, 12 chữ cái.
Logo (biểu tượng) và slogan (khẩu hiệu) của Nhựa Bình Minh Việt được cấp dưới hình thức tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và "không giống logo của nguyên đơn".
Đối với các kết luận giám định mà nguyên đơn cung cấp, tòa cho rằng "chỉ mang giá trị tham khảo, không phải là chứng cứ để giải quyết vụ án". Từ đó, tòa không chấp nhận các yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
Sau phán quyết, nguyên đơn kháng cáo toàn bộ bản án. Còn bị đơn cho rằng, bản án sơ thẩm nhận định tên "Công ty CP Nhựa Bình Minh Việt" và nhãn hàng in trên sản phẩm ống nhựa PVC của bị đơn không chứa dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu nhưng phần quyết định lại không ghi là chưa phù hợp.
VKS và tòa phúc thẩm 'vênh' quan điểm
Hồi tháng 4, TAND Cấp cao tại TP HCM (nay là Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM) xử phúc thẩm.
Phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, đại diện VKS xác định, tại bản kết luận giám định của Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ cho rằng nhãn hiệu ống nhựa, bao bì gắn tên "Bình Minh" là xâm phạm nhãn hiệu theo Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ. Thanh tra Bộ khoa học Công nghệ, Cục quản lý thị trường Long An đã kết luận, xử lý vi phạm hành chính đối với cửa hàng bán sản phẩm ống nhựa của Bình Minh Việt là vi phạm hàng thứ 19 của nguyên đơn được bảo hộ.
Từ đó, VKS cho rằng kháng cáo của nguyên đơn là có cơ sở chấp nhận, đề nghị HĐXX sửa một phần bản án sơ thẩm theo yêu cầu của nguyên đơn. Đối với kháng cáo của bị đơn, VKS cho là không cung cấp được chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình nên đề nghị tòa không chấp nhận.
Tuy nhiên, tòa phúc thẩm không cùng quan điểm với VKS, xác định kháng cáo của nguyên đơn "không có căn cứ" nên giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Theo HĐXX, Nhựa Bình Minh là chủ sở hữu nhãn hiệu "BM, Bình Minh". Trong khi đó, Nhựa Bình Minh Việt đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho logo "BVM, nhựa Bình Minh Việt" và Cục Sở hữu trí tuệ đã chấp nhận đơn đăng ký nhãn hiệu hợp lệ cho slogan "BVM Plastic - Ống nhựa của người Việt".
Đối chiếu logo và nhãn hàng in trên sản phẩm ống nhựa của hai bên, tòa phúc thẩm "thấy hoàn toàn khác nhau". Dù logo in trên ống nhựa của hai bên đều có dấu hiệu Bình Minh, nhưng logo, nhãn hàng, kích thước, kiểu chữ, nguồn gốc hàng hóa hoàn toàn khác nhau, không gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Về chứng cứ, người đại diện của nguyên đơn xác nhận các nguồn sản phẩm, tài liệu nguyên đơn cung cấp lấy từ kết luận xử lý của Cục Quản lý thị trường tỉnh Long An giám định. Còn người đại diện của Bình Minh Việt cho biết 50 ống nhựa bị Cục Quản lý thị trường Long An bắt giữ và xử phạt là sản phẩm sản xuất thử nghiệm ban đầu và đã được thu hồi. Do đó, các kết luận giám định dựa trên các mẫu sản phẩm này là chưa đủ cơ sở để làm chứng cứ giải quyết vụ án.
Nghi vấn vi phạm tố tụng
Sau phiên phúc thẩm, Nhựa Bình Minh đã kiến nghị Viện trưởng VKSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao, đề nghị xem xét lại toàn bộ bản án phúc thẩm liên quan đến vụ tranh chấp theo thủ tục giám đốc thẩm do "có vi phạm tố tụng nghiêm trọng" (căn cứ để giám đốc thẩm). Hôm 1/8, phía nguyên đơn đã bổ sung một số tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của TAND Tối cao tại TP HCM.
Trong đơn kiến nghị, doanh nghiệp này cho rằng, tòa sơ thẩm và phúc thẩm đã xác định "sai đối tượng tranh chấp", không đánh giá đúng bản chất pháp lý của nhãn hiệu. "Chúng tôi khởi kiện yếu tố Bình Minh Việt, Nhựa Bình Minh Việt gắn trên sản phẩm như ống nước, van cầu, lọ keo, trên phương tiện kinh doanh... nhưng tòa lại sử dụng thuật ngữ logo để giải quyết vấn đề nhãn hiệu. Trong khi đó, Luật Sở hữu trí tuệ chỉ bảo hộ nhãn hiệu dưới dạng dấu hiệu phân biệt chứ không phải logo đồ họa", đơn của Nhựa Bình Minh nêu.
Theo phía nguyên đơn, Bình Minh Việt chỉ được cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho logo "BVM Nhựa Bình Minh Việt" dưới hình thức tác phẩm mỹ thuật ứng dụng nên không có giá trị, ý nghĩa trong việc bảo hộ sử dụng dấu hiệu "Bình Minh" trên sản phẩm cũng như tên công ty.
Trong quá trình khởi kiện, nguyên đơn còn yêu cầu bị đơn loại bỏ yếu tố "Bình Minh" trong tên Công ty CP Bình Minh Việt. Tuy nhiên, nguyên đơn sau đó rút yêu cầu khởi kiện này để đề nghị cơ quan chức năng giải quyết bằng con đường khiếu nại hành chính. Liên quan đến vấn đề này, hồi tháng 6/2024, Phòng đăng ký kinh doanh Sở Kế hoạch đầu tư TP HCM đã có công văn gửi Bình Minh Việt yêu cầu phải đổi tên do "xâm phạm sở hữu công nghiệp". Tuy nhiên, do các bên đang giải quyết bằng con đường kiện ra tòa, nên yêu cầu này chưa được thực hiện.
Hải Duyên
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn