Công nghệ giúp dân trong thiên tai

Bão lũ liên tục ập đến dải đất miền Trung trong những tuần qua, việc áp dụng công nghệ đã cho thấy hiệu quả thiết thực để giúp đỡ người dân giữa thiên tai.

Điển hình, khi lũ trên các sông dâng nhanh trở lại cách đây chưa lâu, người dân ở Huế thức đêm xem livestream cập nhật mưa lũ từ Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh thành phố Huế (Hue-S).

Trước đây, khi lũ lụt xảy ra, tình trạng tin đồn thường lan nhanh hơn cả dòng nước, gieo rắc hoang mang, đẩy người dân vào thế bị động. Nhưng bằng việc theo dõi livestream cập nhật tình hình mưa lũ qua Hue-S, tận mắt thấy mực nước tại Đập Đá, cầu Tràng Tiền ở Huế qua camera công cộng, người dân trở nên chủ động hơn trước các diễn biến của thiên tai. Đồng thời, Hue-S không còn giới hạn trong vai trò một ứng dụng hành chính, mà đã trở thành một trạm thông tin đầy giá trị để hỗ trợ người dân một cách minh bạch và kịp thời.

Nếu như việc livestream của Hue-S về tình hình mưa lũ là nỗ lực từ chính quyền, thì bản đồ cứu hộ khẩn cấp người dân vùng lũ miền Trung lại đến từ 3 bạn trẻ Nguyễn Thị Mai Anh, Từ Tất Huân, Đặng Thành Long mà Thanh Niên đã thông tin. Cụ thể, trong đợt lũ vào đầu tháng 10 ở các tỉnh miền núi phía bắc, 3 bạn trẻ trên đã thực hiện sáng kiến kết nối mạng xã hội tạo ra một ứng dụng bản đồ thông tin về địa chỉ cần cứu hộ. Ứng dụng này thu thập thông tin và hiển thị điểm cần cứu trợ, cập nhật liên tục theo thời gian thực, từ đó đã giúp lực lượng cứu hộ tiếp cận nhanh hơn, chính xác hơn. Nhờ đó, người dân vùng lũ, vùng bị cô lập được hỗ trợ nhanh chóng hơn. Trong trường hợp này, công nghệ đã đóng vai trò quan trọng để kết nối, điều phối và tối ưu hóa nguồn lực.

Cả hai trường hợp trên thực tế không đòi hỏi việc áp dụng công nghệ quá phức tạp, nhưng rõ ràng đã tạo ra hiệu quả cao để hỗ trợ người dân, bởi cách áp dụng thiết thực, tiếp cận đúng vấn đề. Qua đó có thể thấy, việc ứng dụng chuyển đổi số để hỗ trợ người dân trong thiên tai không phải là điều gì quá "đao to búa lớn", vấn đề chỉ là biết cách áp dụng cho phù hợp, tối ưu hóa hiệu quả.

Với sự phát triển bứt phá ngày nay, công nghệ có thể tạo ra một mạng lưới công cụ để hỗ trợ ứng phó thiên tai. Chuyển đổi số và công nghệ đang giúp chúng ta thay đổi căn bản tư duy ứng phó thiên tai. Trong đó, chúng ta có thể tận dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp cùng các công nghệ cảm biến thông minh và ảnh vệ tinh… cũng như các cơ sở dữ liệu bài bản nhằm xây dựng các mô hình tính toán dự báo thời tiết, phân tích dòng chảy, đánh giá rủi ro sạt lở. Song hành cùng điều này là việc đào tạo đội ngũ nguồn nhân lực tương xứng, để nâng cao hiệu quả công tác dự báo. Qua đó, chúng ta còn có thể xây dựng kịch bản ứng phó tối ưu.

Tiếp đến là việc áp dụng công nghệ để hỗ trợ người dân khi thiên tai xảy ra, cần phát triển các mô hình ứng dụng công nghệ để kết nối thông tin lẫn nguồn lực nhằm điều phối và tối ưu hóa biện pháp ứng cứu. Trong đó, phải tận dụng tối đa các phương tiện giao tiếp đa nền tảng từ phát thanh, truyền hình, tin nhắn truyền thống qua thiết bị di động cho đến các ứng dụng trực tuyến, mạng xã hội…

VN đang trong tiến trình chuyển đổi số mạnh mẽ, nên chẳng có lý do gì để không ưu tiên ứng dụng công nghệ để bảo vệ an toàn và tính mạng của người dân trước thiên tai.