Cơ hội chưa từng có của TP.HCM

TP.HCM đang đứng trước cơ hội chưa từng có để vươn lên trở thành siêu đô thị quốc tế, giữ vai trò cực tăng trưởng của cả nước sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

TP.HCM cần nắm bắt cơ hội chưa từng có để vươn lên thành siêu đô thị quốc tế. Ảnh: Quỳnh Danh.

Chia sẻ tại Hội thảo tổng kết Diễn đàn Phát triển Công Thương TP.HCM do Sở Công Thương thành phố phối hợp cùng Báo Tuổi Trẻ và Trường Tài năng UEH.ISB tổ chức sáng 23/9, ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, cho biết diễn đàn đã đem đến cho thành phố 6 nhóm giải pháp lớn, trải dài từ công nghiệp, chuyển đổi số đến nguồn nhân lực.

Gỡ điểm nghẽn logistics

Đối với ngành công nghiệp, ông Vũ nhấn mạnh TP.HCM cần nhanh chóng chuyển đổi công nghiệp từ gia công sang sáng tạo giá trị.

Dù thể hiện dưới nhiều cách thức khác nhau, các chuyên gia đồng tình TP.HCM đang đứng trước cơ hội chưa từng có để vươn lên trở thành siêu đô thị quốc tế, đặc biệt sau khi sáp nhập cùng Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, tuy nhiên, thành phố không thể tiếp tục duy trì mô hình công nghiệp thâm dụng lao động, gia công.

Nếu chỉ dựa vào lợi thế chi phí thấp, thành phố sẽ bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình. Do đó, con đường duy nhất nằm ở kế hoạch tái cấu trúc ngành công nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như công nghệ sinh học, vi mạch bán dẫn, chế tạo thông minh, năng lượng tái tạo.

Đặc biệt, thành phố cần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh công nghiệp, bảo đảm phát triển bền vững. Chuyển đổi số và xanh hóa công nghiệp không chỉ là khẩu hiệu mà còn là mệnh lệnh từ xu thế thời đại.

Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM Bùi Tá Hoàng Vũ phát biểu tại hội thảo sáng 23/9. Ảnh: Anh Nguyễn.

Việc kiến tạo nền thương mại thành nền tảng lưu thông của công nghiệp cũng là một điểm đáng lưu ý.

Quá trình này giúp thương mại không chỉ dừng lại ở bán buôn - bán lẻ mà có thể trở thành hệ thống hạ tầng lưu thông, bảo đảm hàng hóa công nghiệp của thành phố được phân phối nhanh chóng, hiệu quả. Thương mại phải giữ vai trò như "mạch máu" của công nghiệp, kết nối sản xuất với thị trường.

Đại diện Sở Công Thương cũng cho rằng TP.HCM sẽ "cất cánh" phát triển rực rỡ nếu gỡ được điểm nghẽn logistics.

Các hiến kế đều đồng thuận TP.HCM là cửa ngõ của vùng Đông Nam Bộ nên thành phố phải trở thành trung tâm logistics và thương mại của khu vực. Điều này đặt ra yêu cầu gấp rút về quy hoạch trung tâm logistics liên vùng, kết nối cảng biển - đường bộ - đường sắt - hàng không, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong thương mại.

Đặc biệt, các doanh nghiệp tại TP.HCM với quy mô nhỏ lại đang là "xương sống" của kinh tế thành phố và rất dễ bị tổn thương. Ngoài hỗ trợ tài chính, các doanh nghiệp cần được kết nối mạng lưới, xây dựng cụm ngành và hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Đồng thời, việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là một trong những hiến kế giúp thành phố phát triển.

PGS.TS Trần Đình Thiên, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, khẳng định TP.HCM phải chọn cơ cấu kinh tế phù hợp với nhu cầu thời đại cũng như nhu cầu của thị trường thế giới. Thành phố cần phải xem xét lại cấu trúc kinh tế nhắm tới "sản phẩm, đối tượng hay thị trường nào".

Hiện TP.HCM đang vướng điểm nghẽn lớn nhất ở mặt thể chế như quyền hạn hạn chế, thiếu không gian và sự chủ động cho đổi mới sáng tạo. Trong khi quy mô kinh tế đã tăng gấp nhiều lần sau 15-20 năm, cơ chế quản lý vẫn chậm đổi mới khiến thành phố khó bứt phá.

Thành phố sở hữu không gian biển, không gian bầu trời, không gian văn hóa, không gian số… nhưng lại chưa được khai thác một cách triệt để.

"Với siêu cảng Cần Giờ, tôi đề nghị cảng này như cảng xuất phát ở phía Nam đi ra phía Bắc. Vài ba năm nữa, nếu chúng ta phát huy, khai thác tốt được cụm cảng tại TP.HCM mới thì sức ảnh hưởng tích cực lên nền kinh tế, tầm vóc sẽ rất mạnh và không hề thua cảng nào trên thế giới", ông Thiên nhấn mạnh.

Dù vậy, vị chuyên gia cho rằng muốn hoàn thành sứ mệnh, TP.HCM cần cơ chế tự quyết, tự làm và tự chịu trách nhiệm. Bài học từ Bình Dương cho thấy nếu tận dụng đúng lợi thế, TP.HCM cùng các "con rồng" khác có thể hợp lực thành "rồng 3 đầu" mạnh mẽ.

Đẩy nhanh các dự án trọng điểm

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó chủ tịch UBND TP.HCM cho biết việc sáp nhập hành chính với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã mở ra bước ngoặt lịch sử, đưa TP.HCM vào thời kỳ phát triển mới với kỳ vọng trở thành siêu đô thị công nghiệp - thương mại - dịch vụ có sức cạnh tranh quốc tế.

Tuy nhiên, thành phố lại đối diện nhiều thách thức như quy hoạch thiếu đồng bộ, hạ tầng chưa hoàn thiện, liên kết vùng hạn chế và tác động biến đổi khí hậu.

Phó chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Mạnh Cường. Ảnh: Anh Nguyễn.

Hiện, TP.HCM đang tích cực triển khai mạnh mẽ các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển và tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, lãnh đạo thành phố sẽ linh hoạt phản ứng kịp thời, hiệu quả các chính sách cùng những vấn đề phát sinh và kiên định mục tiêu tăng trưởng GRDP trong năm 2025 với những nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, TP.HCM tập trung triển khai hiệu quả chương trình hành động của Thành ủy, thực hiện Kết luận số 123 của Ban Chấp hành Trung ương về đề án bổ sung phát triển kinh tế xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8,5% trở lên và các giải pháp chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thành phố.

Thứ hai, thành phố phải tập trung tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh các dự án trọng điểm.

Ngoài ra, thành phố sẽ tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công, khẩn trương giải quyết dứt điểm, các khó khăn vướng mắc đối với các dự án đang chậm thủ tục, chậm triển khai các thủ tục đầu tư để thúc đẩy giải ngân, đặc biệt là các dự án có kế hoạch vốn lớn.

Chia sẻ bên lề sự kiện, Giám đốc Sở Công Thương Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết Sở đặt mục tiêu từ nay đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, ngành công thương phải nâng quy mô dịch vụ của TP.HCM với những ngành có giá trị chiến lược như tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, kỹ thuật số...

Bên cạnh đó, thành phố đang hướng tới trở thành trung tâm logistics (hub logistics) của Đông Nam Á, từ đó có thể giảm tải các chi phí trong hoạt động logistics và giúp doanh nghiệp thành phố tham gia vào chuỗi logistics toàn cầu.

"Trong quá trình phát triển, chúng tôi đánh giá TP.HCM có ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đang trên đà phát triển và chúng ta có thể tự chủ về công nghiệp. Ngoài ra, các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng ngày càng trưởng thành và lớn mạnh hơn", ông Vũ nói thêm.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), lưu ý bối cảnh bất ổn toàn cầu hiện nay buộc chuỗi cung ứng phải được xây dựng ngắn hơn, linh hoạt hơn, xanh hơn.

"Cú sốc thuế đối ứng của Mỹ từ tháng 8/2025 với hàng Việt Nam là một lời nhắc rõ ràng không thể chỉ làm công xưởng lắp ráp mà phải nâng tỷ trọng giá trị nội địa, nâng chuẩn ESG/CBAM và chủ động tài chính chuỗi cung ứng", ông Kỳ phát biểu.

Theo Phó chủ tịch HUBA, TP.HCM sẽ cần quan tâm đến 3 trụ cột phát triển cho chuỗi cung ứng mới, trong đó có một là logistics "siêu kết nối", bao gồm Vành đai 3-4 liên vùng, cao tốc, cùng việc mở rộng - chuẩn hóa kết nối cảng Cát Lái và Cái Mép - Thị Vải; mạng lưới ICD Bình Dương/Đồng Nai; đường sắt/metro liên vùng; và đường chuyên dụng logistics giúp chuyển dịch hàng rời, hàng lạnh, và e-commerce fulfillment.