Chuyện tử tế: Lớp dạy nhạc ngũ âm cho người khiếm thị

Suốt 14 năm mở lớp dạy nhạc ngũ âm miễn phí cho người Khmer khiếm thị, Hội người mù tỉnh Sóc Trăng đã giúp nhiều hội viên vượt qua mặc cảm, tự tin biểu diễn và có thu nhập ổn định.

GIEO MẦM HY VỌNG

Chơi nhạc ngũ âm là một trong những hoạt động văn hóa, văn nghệ phù hợp với người khiếm thị. Dù khiếm khuyết thị giác nhưng họ có khả năng phát triển hơn các giác quan khác, đặc biệt là thính giác, giúp cảm thụ âm nhạc rất tốt. Tuy nhiên, phần lớn người khiếm thị ở Sóc Trăng tự học nhạc ngũ âm từ gia đình, bạn bè, chưa được đào tạo chính quy, bài bản.

Để hỗ trợ người Khmer khiếm thị, từ năm 2011, Hội người mù tỉnh Sóc Trăng mở lớp dạy nhạc ngũ âm miễn phí để họ có thể kiếm sống bằng nghề này. Thời điểm đầu, lớp có 8 học viên. Đến nay, sau 14 năm, hội đã tổ chức được 3 lớp cho 22 lượt hội viên. Kết thúc khóa học, các học viên đều chơi nhạc thuần thục và tích cực tham gia CLB âm nhạc của Hội người mù tỉnh.

Lớp dạy nhạc chủ yếu mở vào dịp hè. Sau 3 tháng, các học viên đều có thể tự tin biểu diễn, nhiều người chơi nhạc ngũ âm một cách chuyên nghiệp trong các chương trình giao lưu văn nghệ hoặc lễ hội Ooc Om Boc tỉnh Sóc Trăng.

Nghệ nhân Lâm Minh Cường (53 tuổi), nhạc công Đoàn nghệ thuật Khmer Sóc Trăng, phụ trách giảng dạy của lớp, cho biết khi mới đảm nhiệm công việc này, thầy có chút lo lắng. Tuy nhiên, qua thời gian học, nhiều học viên đã thể hiện năng khiếu và niềm đam mê âm nhạc nên tiếp thu rất nhanh.

Với những người lần đầu tiếp xúc với nhạc cụ nhạc ngũ âm, thầy Cường dành nhiều thời gian để cầm tay chỉ dạy hình dạng, vị trí từng nốt nhạc, giảng giải chi tiết kỹ thuật đánh nhạc cho từng người. Thầy còn thường xuyên chia sẻ về ý nghĩa, giá trị của nhạc ngũ âm, chỉ dạy cho học viên cả về kỹ năng giao tiếp và biểu diễn, giúp họ kiếm sống được với nghề. Từ đó thầy gieo thêm niềm hy vọng cho người khiếm thị để họ tự tin hơn với khả năng nghệ thuật của mình.

ÂM NHẠC TRỞ THÀNH ÁNH SÁNG

Năm 2023, Hội người mù tỉnh Sóc Trăng mua mới một dàn nhạc ngũ âm của người Khmer để phục vụ dạy học miễn phí. Lớp nhạc cũng được tham quan thực tế cơ sở gia công nhạc khí tại tỉnh Trà Vinh; tổ chức 2 buổi giao lưu giữa các học viên lớp ngũ âm của Hội người mù Sóc Trăng với Bộ môn nghệ thuật, khoa Ngôn ngữ - Văn hóa - Nghệ thuật Khmer Nam Bộ, Trường ĐH Trà Vinh.

Ông Danh Suốl (50 tuổi, ngụ Sóc Trăng) cho biết: "Ngũ âm được xem là linh hồn âm nhạc của đồng bào dân tộc Khmer, gắn liền với mỗi người từ lúc sinh ra đến khi về với đất trời. Vì vậy, từ nhỏ tôi đã mê chơi ngũ âm, nhưng không có điều kiện. Đến khi tham gia lớp học, được thầy cầm tay chỉ dạy từng bài nên tôi ghi nhớ vị trí rất nhanh. Đến nay tôi đã chơi thuần thục".

Anh Lý Minh Trúc (35 tuổi, ngụ Sóc Trăng) cũng chia sẻ: "Nhờ được tham gia lớp học này, tôi biết chơi nhạc ngũ âm và có thể sống với nghề. Hiện tôi được mời diễn rất nhiều, tiền công biểu diễn mỗi lần từ 350.000 - 400.000 đồng, tùy khoảng cách đi xa hay gần".

Ông Hoàng Xuân Luyện, Chủ tịch Hội người mù tỉnh Sóc Trăng, cho biết nhạc ngũ âm của người Khmer Nam bộ nói chung và Sóc Trăng nói riêng mang giá trị lịch sử, văn hóa, tâm linh, đạo đức, nghệ thuật, thẩm mỹ và sự gắn kết cộng đồng. Đến nay, nhạc ngũ âm vẫn khẳng định vị trí và không ngừng thích nghi để tồn tại, phát triển trong điều kiện, hoàn cảnh mới. "Khi có các lớp học hay xây dựng các dự án mà có dàn nhạc ngũ âm, anh chị em hội viên rất phấn khởi vì được thỏa đam mê và thể hiện khả năng của mình", ông Luyện nói.