Chuyên gia chỉ 4 sai lầm thường gặp trong đầu tư chứng khoán

Theo Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD), tính đến cuối tháng 8, cả nước có 10,75 triệu tài khoản chứng khoán. Nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 99,37% trong số này, áp đảo so với tổ chức trong và ngoài nước. Tuy nhiên, có tới 95% trong số này bị thua lỗ và rời bỏ thị trường sau khoảng 2 năm tham gia.
Chia sẻ tại chuỗi Podcast về chủ đề "Tài chính cá nhân" trên VnExpress, ông Võ Văn Huy, Trưởng phòng khách hàng cao cấp, Công ty Chứng khoán DNSE cho biết, điểm yếu lớn nhất của nhà đầu tư cá nhân là tâm lý. Không ít người tham gia thị trường chỉ dựa vào lời "phím hàng" trong các nhóm mạng xã hội hoặc tin đồn lan truyền.
Theo chuyên gia, một số tin đồn liên quan đến tài chính, nhà đầu tư có thể đánh giá được mức độ khả thi như chia cổ tức, phát hành cổ phiếu, chia thưởng... thông qua đại hội cổ đông doanh nghiệp, báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Còn những yếu tố định tính như kế hoạch phát triển, do đó, quyết định đầu tư hay không phụ thuộc vào cá tính và chiến lược của mỗi cá nhân.
Với kinh nghiệm 10 năm trong ngành, ông Võ Văn Huy gợi ý chiến thuật đầu tư 4 và 3, tức là ra một quyết định đầu tư dựa trên 40% câu chuyện vĩ mô thị trường, 30% ngành và 30% cổ phiếu. Khi đạt ít nhất 2 trong 3 tiêu chí này, nhà đầu tư có thể xem xét quyết định.
Không dám cắt lỗ cũng là một sai lầm khiến việc đầu tư kém hiệu quả. Nguyên tắc của việc này là để bảo toàn vốn. "Đầu tư giống như làm vườn, trồng hoa. Không phải lúc nào danh mục đầu tư cũng là những bông hoa đẹp. Sẽ có những cổ phiếu tăng trưởng và ngược lại. Việc của nhà đầu tư là ngăn chặn sớm những khoản lỗ nhỏ trước khi chúng biến thành khoản lỗ lớn", ông Huy nhấn mạnh.
Song song với quy tắc cắt lỗ, chuyên gia cũng khuyên nhà đầu tư không nên chốt lời quá sớm để tránh tâm lý tiếc nuối. Để nhận diện thời điểm bán, nhà đầu tư xem xét các dấu hiệu như cổ phiếu bão hòa, đứt mạch tăng trưởng, các yếu tố về thị trường, ngành có liên quan cũng như sự dịch chuyển về giá.
Với quan điểm chỉ đầu tư vào các công ty nổi tiếng cũng là một rủi ro, ông Huy giải thích, các nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng khó dự báo chính xác tình hình hoạt động của doanh nghiệp do đó, việc đánh giá này với nhà đầu tư cá nhân lại càng là thách thức, chưa kể yếu tố pháp lý.
Vị này nhận định, sự tăng trưởng của cổ phiếu doanh nghiệp phụ thuộc vào những yếu tố bên trong như tài chính lành mạnh, tiềm năng kinh doanh tăng trưởng, ban lãnh đạo, diễn biến về giá. Do đó, ngoài yếu tố thương hiệu nổi tiếng, nhà đầu tư cá nhân cần dựa vào số liệu mặt tài chính, tiềm năng của ngành nghề, đặc biệt là con người - chủ doanh nghiệp.
Theo chuyên gia DNSE, trong một thị trường nơi cảm xúc dễ dàng đi trước lý trí, lợi thế thuộc về nhà đầu tư có phương pháp rõ ràng và kỷ luật nhất quán. Hiểu bức tranh vĩ mô, hiểu ngành, hiểu doanh nghiệp và hiểu chính mình là bộ lọc giúp bảo toàn vốn và thúc đẩy lợi nhuận bền hơn. Bên cạnh đó, sự kiên nhẫn, bền bỉ cũng là yếu tố quan trọng để nhà đầu tư duy trì niềm tin.
Anh Vũ