Chuyên gia bàn chuyện thúc đẩy liên kết Long Thành - TP.HCM, từ hạ tầng đến đô thị sân bay

Hội thảo chuyên đề "Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM" được báo Tuổi Trẻ tổ chức chiều 27-6, tại Trung tâm Hội nghị White Palace, TP.HCM.

Long Thành được định hướng phát triển thành một đô thị sân bay hiện đại, tích hợp sân bay Quốc tế Long Thành với các khu đô thị, công nghiệp, logistics, thương mại và dịch vụ xung quanh. Tuy nhiên, nếu thiếu sự kết nối hiệu quả, Long Thành có nguy cơ chỉ trở thành một sân bay vận chuyển đơn thuần.

Chính vì vậy, thúc đẩy kết nối giữa Long Thành và TP.HCM không chỉ là nhu cầu giao thông thuần túy mà còn là bài toán chiến lược về phát triển vùng, giúp phân bố lại dân cư, công việc và dịch vụ một cách hài hòa và bền vững.

Kết nối hiệu quả sẽ giúp Long Thành phát huy vai trò là đô thị động lực mới, chia sẻ áp lực với TP.HCM, đồng thời hình thành trục phát triển kinh tế mạnh mẽ, thu hút đầu tư, thúc đẩy thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Nhằm tìm kiếm giải pháp cho bài toán này, báo Tuổi Trẻ tổ chức hội thảo chuyên đề "Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM" với sự tham gia của nhiều lãnh đạo bộ ngành trung ương, địa phương và các chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp.

Theo ban tổ chức, Long Thành không chỉ là sân bay mà còn là hạt nhân cho một đô thị sân bay hiện đại. Nếu tận dụng tốt sự kết nối, logistics và công nghiệp, đô thị này sẽ phát triển mạnh mẽ, mở rộng ra ngoài phạm vi sân bay Long Thành.

Khi được quy hoạch, phát triển đúng tầm, Long Thành và TP.HCM có thể trở thành cặp đôi thành phố tiêu biểu của khu vực Đông Nam Á.

Hội thảo được tổ chức thành 2 phiên chuyên đề. Trong đó, phiên 1 tập trung vào hoàn thiện kết nối hạ tầng và giao thông giữa Long Thành và TP.HCM, với các tham luận của lãnh đạo Đồng Nai, Trường ĐH Giao thông Vận tải TP.HCM, cùng phần thảo luận đa chiều giữa các cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Phiên 2 làm rõ tiềm năng, mô hình phát triển, việc phát huy các giá trị nội tại của Long Thành với bài tham luận của chuyên gia từ Hội đồng tư vấn chính sách, Viện Kiến trúc quốc gia và Trường Chính sách công & Quản lý Fulbright, cùng thảo luận mở giữa các chuyên gia, hiệp hội và nhà đầu tư.

Về phía trung ương, hội thảo có sự tham dự của TS.KTS Trịnh Hồng Việt - phó viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng).

Về phía địa phương có ông Trương Minh Huy Vũ - viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM; ông Huỳnh Tấn Lộc - phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai; ông Phan Trung Hưng Hà - Sở Tài chính tỉnh Đồng Nai cùng đại diện các sở, ban, ngành TP.HCM.

Phía các chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp có PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; PGS.TS Trần Quang Phú - phó hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông Vận tải TP.HCM; TS. Phạm Văn Đại - giảng viên chính sách công Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright; TS.KTS Hoàng Hữu Phê - Viện Kiến trúc Quốc gia; PGS.TS Võ Trí Hảo - chuyên gia Viện Pháp luật Quốc tế và So sánh, ông Nguyễn Cao Cường - phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và ông Lê Hoàng Châu - chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM…

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online trước thềm hội thảo, ông Lê Hoàng Châu - chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM - nhận định sân bay Long Thành sẽ đóng vai trò hạt nhân thúc đẩy liên kết vùng mạnh mẽ.

Ông nhấn mạnh, điểm nhấn quan trọng cho sự kết nối này chính là đề án khu thương mại tự do đang được tỉnh Đồng Nai xây dựng gần sân bay Long Thành, một dự án được kỳ vọng mang theo nhiều khát vọng đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, đề án này đã được giao cho Sở Tài chính chủ trì xây dựng. Hiện Sở Tài chính phối hợp Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cơ bản hoàn thiện nội dung và đang tiếp tục lấy ý kiến các chuyên gia trước khi chính thức trình Chính phủ.

Dự toán tổng vốn đầu tư cho khu thương mại tự do này vào khoảng 16 tỉ USD, với tổng diện tích gần 8.300ha. Khu vực sẽ được quy hoạch thành bốn phân khu chức năng.

Ông Châu cũng cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu để mở rộng thêm diện tích và quy mô khu thương mại tự do này, đồng thời đẩy mạnh kết nối với hệ thống cảng biển, từ đó gia tăng hiệu quả chuỗi logistics và tạo sức bật phát triển kinh tế vùng.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Xuân Toàn - phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ - cho biết với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã dần thành hình. Qua khảo sát thực tế, hầu hết các hạng mục chính đều được triển khai đúng tiến độ.

Các công trình trọng điểm như đài kiểm soát không lưu, nhà ga hành khách, đường băng số 1 đã lộ diện rõ nét. Đồng thời, nhiều hạ tầng giao thông quan trọng như tuyến đường kết nối và hệ thống cao tốc Long Thành - Dầu Giây cũng đã cơ bản hoàn thành.

Theo kế hoạch, dự án sẽ cơ bản hoàn thiện vào cuối năm 2025 và chính thức đưa vào khai thác trong năm 2026.

Tuy nhiên, ông Toàn nhấn mạnh vấn đề mà ban tổ chức muốn đặt ra không chỉ dừng ở tiến độ xây dựng. Câu hỏi lớn hơn là khi siêu dự án này đi vào hoạt động, Long Thành sẽ kết nối như thế nào với các vùng để thực sự phát huy được vai trò đầu tàu và động lực phát triển.

Hiện nay, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4, được xem là "siêu dự án" hạ tầng với tổng vốn giai đoạn 1 hơn 21.000 tỉ đồng.

Tuyến vành đai 4 sẽ ôm dọc khu vực Long Thành, là mạch giao thông huyết mạch giúp liên kết liên vùng và hình thành các khu đô thị vệ tinh. Theo đó, vành đai 4 sẽ được nghiệm thu và bắt đầu khai thác từ năm 2026, cùng nhịp với thời điểm sân bay Long Thành vận hành.

Ông Toàn cho biết Ban tổ chức đã "đặt hàng" các nhà khoa học, chuyên gia giao thông, chuyên gia chính sách công nghiên cứu các mô hình phát triển sân bay thành công trên thế giới.

Ví dụ, sân bay Narita ở Nhật Bản không chỉ là cảng hàng không quốc tế mà còn thúc đẩy cả vùng Tokyo phát triển mạnh mẽ. Hay các siêu dự án sân bay tại Thượng Hải, Bắc Kinh đã trở thành động lực phát triển vùng, lan tỏa kinh tế xã hội.

Với Long Thành, câu hỏi đặt ra là khi đưa vào hoạt động, nó sẽ phát triển như thế nào. Làm sao để tận dụng tối đa lợi thế kết nối với TP.HCM, trung tâm tài chính, thương mại lớn nhất cả nước cũng như hệ thống cảng biển, logistics.

Ban tổ chức kỳ vọng thông qua hội thảo sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp, chia sẻ tâm huyết từ các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp về giải pháp kết nối Long Thành không chỉ là kết nối cứng qua hạ tầng giao thông mà còn trong các lĩnh vực logistics, tài chính, dịch vụ, công nghiệp từ đó phát huy tối đa hiệu quả đầu tư và tạo sức bật phát triển cho toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

* Tuổi Trẻ Online tiếp tục cập nhật