Chung dòng máu Lạc Hồng: Người “nhạc trưởng” nâng tầm cộng đồng Việt trên đất Nhật

Giữa lòng xã hội Nhật Bản, một cộng đồng người Việt Nam với khoảng 700.000 người đang ngày một lớn mạnh không chỉ về số lượng mà còn về sự gắn kết và tầm ảnh hưởng. Góp phần vào sự chuyển mình ấy là những cá nhân thầm lặng, bền bỉ cống hiến.

Một trong những gương mặt tiêu biểu chính là TS Nguyễn Hồng Sơn, người đang giữ vai trò "nhạc trưởng" của Liên hiệp Hội người Việt Nam tại Nhật Bản, một người mà hành trình cá nhân và sự nghiệp kinh doanh luôn song hành với hai chữ "cộng đồng".

Những viên gạch đầu tiên xây dựng cộng đồng

Cơ duyên đến nước Nhật của TS Nguyễn Hồng Sơn khi cuối năm 2009, ông giành được học bổng toàn phần từ ASJA International, tổ chức nhận được sự bảo trợ của Bộ Ngoại giao Nhật Bản. Đây là một học bổng đặc biệt, mỗi năm chỉ có một ứng viên từ mỗi quốc gia Đông Nam Á được lựa chọn để theo học chương trình sau đại học.

Tháng 4.2010, ông đặt chân đến Tokyo, khi ban đầu chưa hề biết tiếng Nhật. Ông đã nỗ lực học, tốt nghiệp thạc sĩ ngành hành chính công tại Đại học Meiji danh tiếng (2011) và hoàn thành tiến sĩ về khoa học môi trường tại Đại học Tsukuba (2014 - 2017), một trong những trường đại học hàng đầu Nhật Bản.

Con đường học vấn ấn tượng đã mở ra cho ông nhiều cơ hội. Đứng trước lựa chọn trở về nước hay ở lại, ông đã quyết định ở lại Nhật để tích lũy thêm kinh nghiệm làm việc và bắt đầu hành trình đóng góp cho cộng đồng từ chính nơi đây. Những hoạt động cộng đồng của TS Nguyễn Hồng Sơn bắt đầu nhen nhóm từ khi ông còn là nghiên cứu sinh. Ông tham gia Ban chấp hành của Hội người Việt Nam tại tỉnh Ibaraki, một trong những hội đoàn được thành lập khá sớm tại vùng Kanto. Thời điểm đó, các hội đoàn người Việt còn hoạt động khá riêng lẻ, chưa có sự kết nối chặt chẽ.

Phải đến giai đoạn đại dịch Covid-19 (2020 - 2022), vai trò của các hội đoàn và những cá nhân như ông mới thực sự được thể hiện rõ nét. Khi hàng ngàn người lao động, du học sinh Việt Nam tại Nhật Bản đối mặt với khó khăn chồng chất: mất việc, không có chỗ ở, không thể về nước…; ông và các thành viên trong hội đã không quản ngại khó khăn kết nối với các tổ chức tại Nhật Bản. Họ đã đứng ra kêu gọi, quyên góp và đi phát lương thực, thực phẩm, hỗ trợ tìm nhà ở tạm thời cho những người gặp khó khăn, cũng như liên lạc để bảo lãnh với chính quyền, giúp các lao động "bất hợp pháp" người Việt Nam cũng được tiêm vắc xin. Những hoạt động tuy nhỏ nhưng đã thắp lên ngọn lửa ấm áp của tình đồng bào giữa lúc dịch bệnh hoành hành.

"Nhạc trưởng" của một cộng đồng đoàn kết

Vào giữa năm 2022, dưới sự định hướng của Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản, ý tưởng thành lập một tổ chức nhằm kết nối các hội đoàn cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản đã được xúc tiến. TS Nguyễn Hồng Sơn được tin tưởng giao phó vai trò Trưởng ban Vận động thành lập. Ngày 6.4.2023, Đại hội thành lập Liên hiệp Hội người Việt Nam tại Nhật Bản được tổ chức, đánh dấu một cột mốc lịch sử của cộng đồng. TS Nguyễn Hồng Sơn được tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Liên hiệp Hội người Việt Nam tại Nhật Bản nhiệm kỳ đầu tiên (2023 - 2025) và tháng 4.2025 tái đắc cử nhiệm kỳ 2 (2025 - 2028). Từ đây, vai trò của Liên hiệp Hội người Việt Nam tại Nhật Bản và cá nhân ông được thể hiện một cách mạnh mẽ qua những hành động cụ thể và kịp thời.

Đó là việc phản ứng thần tốc trong thảm họa động đất Noto. Tháng 1.2024, khi trận động đất kinh hoàng xảy ra ở bán đảo Noto (tỉnh Ishikawa), nơi có khoảng 5.000 người Việt sinh sống nhưng chưa có hội đoàn chính thức, Liên hiệp Hội đã ngay lập tức hành động, trở thành đầu mối trung tâm để tiếp nhận thông tin, điều phối cứu trợ và cử người trực tiếp đến vùng bị nạn. Hành động này không chỉ là sự giúp đỡ vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần to lớn, cho thấy sức mạnh của một cộng đồng có tổ chức và đoàn kết.

Không chỉ giúp đỡ cộng đồng người Việt ở Nhật, ông còn luôn hướng các hoạt động của mình về quê hương. Khi cơn bão Yagi năm 2024 gây thiệt hại nặng nề cho đồng bào, Liên hiệp Hội đã phát động hai đợt quyên góp. Tổng số tiền các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp người Việt Nam tại Nhật Bản vận động được lên tới 3,6 tỉ đồng, thể hiện tấm lòng của những người con xa xứ luôn hướng về Tổ quốc. Liên hiệp Hội cũng đã tổ chức quyên góp, gửi những món quà ý nghĩa trị giá hàng trăm triệu đồng tới các chiến sĩ và người dân đang sinh sống tại quần đảo Trường Sa, khẳng định tinh thần yêu nước và trách nhiệm với chủ quyền biển đảo.

Quảng bá văn hóa quốc gia, nâng tầm vị thế người Việt

Năm 2021, TS Nguyễn Hồng Sơn cùng vợ thành lập công ty riêng mang tên Aikai Group. "Aikai" là một từ cổ của Nhật Bản, mang ý nghĩa "tương hỗ", "gặp gỡ và giúp đỡ lẫn nhau". Cái tên đã nói lên triết lý kinh doanh của ông: phát triển kinh tế phải gắn liền với việc tạo ra giá trị và hỗ trợ cộng đồng. Aikai Group tập trung các hoạt động xúc tiến thương mại Việt - Nhật. Điển hình là dự án đưa cà phê đặc sản của vùng Lạc Dương, Lâm Đồng vào thị trường Nhật Bản, qua đó xây dựng thương hiệu và góp phần nâng tầm giá trị nông sản Việt.

Đặc biệt, thông qua lĩnh vực truyền thông và tổ chức sự kiện, Công ty Aikai Group còn giới thiệu những nét đẹp văn hóa Việt đến với bạn bè Nhật Bản. Dưới sự dẫn dắt của ông và các cộng sự, nhiều sự kiện quy mô và ý nghĩa do Liên hiệp Hội người Việt Nam tại Nhật Bản đã được tổ chức thành công, để lại tiếng vang trong cộng đồng. Trong đó có cuộc thi "Tôi yêu tiếng nước tôi" năm 2024; cuộc thi hát, kể chuyện, vẽ tranh và đọc thơ về Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 2025, hay các chương trình Xuân quê hương tại Tokyo hằng năm, cũng như các lễ hội ở nhiều địa phương khác.

Theo ông Sơn, đây là cơ hội để quảng bá trực tiếp văn hóa, ẩm thực và các sản phẩm đặc sắc của Việt Nam đến đông đảo người dân Nhật Bản và bạn bè quốc tế. Thông qua các hoạt động này đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng một hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc, năng động và sâu sắc trong mắt bạn bè Nhật Bản, đồng thời củng cố sự đoàn kết và niềm tự hào trong cộng đồng người Việt xa xứ.

Một trong những dấu ấn đáng tự hào nhất gần đây của TS Nguyễn Hồng Sơn là việc ông được chính quyền tỉnh Ibaraki bổ nhiệm làm Ủy viên Hội đồng chính sách toàn diện tỉnh Ibaraki nhiệm kỳ 2025 - 2027. Ông là người nước ngoài đầu tiên được mời tham gia vào hội đồng quan trọng này. Đây không chỉ là vinh dự cá nhân mà còn là một bước tiến lớn của cộng đồng người Việt. Điều này cho thấy sự ghi nhận của chính quyền sở tại đối với những đóng góp của ông Sơn và cộng đồng.

Quan trọng hơn, đây là một kênh chính thức để TS Sơn có thể đưa tiếng nói, góc nhìn và nguyện vọng của cộng đồng người Việt Nam nói riêng và người nước ngoài nói chung vào quá trình hoạch định chính sách của địa phương, giúp các chính sách trở nên gần gũi và hiệu quả hơn. Với vai trò này, TS Nguyễn Hồng Sơn mong muốn sẽ nâng tầm vị thế người Việt Nam trên trường quốc tế.