Chủ tịch STI Phan Minh Tâm: FOMO là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất

The Investors xem chi tiết

Trong thế giới đầu tư, có vô vàn trường phái và triết lý khác nhau. Một bên là những nhà đầu tư giá trị, kiên nhẫn chờ đợi "món hời", đặt nặng nguyên tắc "không bao giờ để mất tiền". Một bên khác là những người theo đuổi tăng trưởng, sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao để tìm kiếm các kỳ lân thế hệ mới. Lại có những người lướt theo con sóng thị trường, tin rằng xu hướng sẽ dẫn dắt.

Giữa muôn vàn ngã rẽ đó, đâu là con đường đúng đắn? Câu trả lời có lẽ không nằm ở một công thức duy nhất. Chia sẻ tại talkshow The Investors do CafeF và VPBankS đồng tổ chức, ông Phan Minh Tâm, Chủ tịch HĐQT kiêm CEO STI Holdings nói: “Trong đầu tư, FOMO (Fear Of Missing Out - Sợ bỏ lỡ cơ hội) là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất. Người ta thường có tâm lý "con cá sổng bao giờ cũng là con cá to". Thế nên tôi không bao giờ nuối tiếc ”.

Theo ông Tâm, mọi người thường lầm tưởng rằng đầu tư mạo hiểm là "liều ăn nhiều". Thực tế, bản chất của đầu tư mạo hiểm đòi hỏi khả năng quản trị rủi ro ở mức cực kỳ cao. Vẫn có yếu tố "liều ăn nhiều" trong đó, nhưng đầu tư phải dựa trên sự am hiểu sâu sắc để thay đổi cuộc chơi.

“Công việc của chúng tôi là bước vào một thương vụ có xác suất thành công chỉ là 1/1000 và bằng sự tham gia của mình, phải cải thiện được xác suất đó lên thành 1/10. Tức là trong 10 khoản đầu tư, chúng tôi phải làm sao để tỷ lệ thất bại thấp hơn con số 9. Nếu không làm được điều đó, dù cho có một thương vụ thắng lớn đến đâu, nó cũng không thể bù đắp được khoản lỗ của 100 thương vụ còn lại”, Chủ tịch STI chia sẻ.

Điều này có nghĩa là, nhà đầu tư mạo hiểm không phải là người đánh bạc, mà là người thay đổi cuộc chơi. Họ không chỉ rót vốn, mà còn mang đến kiến thức, mạng lưới, và kinh nghiệm vận hành để biến một ý tưởng tiềm năng nhưng mong manh trở thành một doanh nghiệp có khả năng thành công cao hơn.

Nguyên tắc sống còn: không được mất tiền

Người đứng sau 24h, 30Shine, JupViec, M Village cho biết nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất trong mọi khoản đầu tư là không được mất tiền. Đây không phải là một lời khuyên sáo rỗng, mà là nền tảng của sự bền vững.

“Chỉ cần còn tồn tại và có vị thế trong ngành, một công ty đã tự thân có giá trị, đã có thể được định giá hoặc bán lại. Nếu có thêm lợi nhuận tốt, định giá sẽ càng cao. Để về đích trong một cuộc đua, trước hết bạn phải sống sót qua từng chặng”, ông Tâm đúc kết.

Thế nhưng, theo Chủ tịch STI, nếu chỉ biết sống sót mà không có tầm nhìn xa, bạn sẽ không bao giờ có một giấc mơ đủ lớn. Mà không có giấc mơ lớn, bạn không thể thu hút được người tài hay những đối tác lớn đồng hành. Sẽ không có nhà đầu tư nào hứng thú với một công ty có "giấc mơ" chỉ là lãi 10 tỷ đồng một năm.

Đây chính là nghệ thuật cân bằng: Vừa phải đảm bảo an toàn để không bị loại khỏi cuộc chơi, vừa phải nuôi dưỡng một khát vọng đủ lớn để tạo ra sự đột phá. Một nhà đầu tư khôn ngoan sẽ chọn một thương vụ có khả năng thu về lợi nhuận 5 lần hay 20 lần với xác suất thành công hợp lý, còn hơn là đặt cược vào một ván "đánh lô đề" để ăn 100 hay 1 .000 lần với xác suất thành công chỉ là một phần triệu. Nguyên tắc cốt lõi về quản trị rủi ro là không bao giờ "all in".

Đặt cược vào đâu?

Nếu buộc phải chọn, Chủ tịch STI sẽ chọn những lĩnh vực phục vụ nhu cầu thiết yếu của con người, và đặc biệt là tìm ra những công ty có năng lực thực thi xuất sắc trong lĩnh vực đó.

Ông Phan Minh Tâm chia sẻ: “Chúng ta có thể thấy những công ty nghe có vẻ "lạc hậu" như bia hay nước giải khát, ví dụ như Coca-Cola, đến nay vẫn có giá trị vốn hóa hàng trăm tỷ đô la. Điều đó chứng tỏ, khi một nhu cầu thiết yếu được phục vụ bởi một bộ máy vận hành và chiến lược xuất sắc, giá trị tạo ra vẫn vô cùng lớn. Những doanh nghiệp này có thể không tăng trưởng bùng nổ như công nghệ, nhưng lại sở hữu sự ổn định và sức sống bền bỉ qua nhiều thập kỷ.

Ngược lại, lĩnh vực mà nhà đầu tư cần thận trọng nhất là những ngành mà bản thân doanh nghiệp không thể chống cự lại sự thay đổi mang tính kiến tạo của xã hội và công nghệ.

Những cơn sóng thần như Trí tuệ nhân tạo (AI) hay mạng xã hội đang thay đổi thế giới rất nhanh. Chúng ta có thể thấy "bóng đen" của những thay đổi này đang đổ sập xuống một số ngành nghề nhất định, từ sản xuất nội dung, giáo dục cho đến dịch vụ khách hàng. Những sự thay đổi này có thể biến một công ty đang rất tốt, trở thành con số không trong một khoảng thời gian không quá dài. Quá trình đó có thể không diễn ra trong chớp mắt, nhưng một khi đã bắt đầu thì rất khó đảo ngược”.

Để đầu tư thành công sẽ không có một công thức cứng nhắc, mà là sự kết hợp hài hòa giữa kỷ luật và tầm nhìn. Nó đòi hỏi nhà đầu tư phải vừa là một người quản lý rủi ro chi tiết, vừa là một người có tầm nhìn chiến lược. Họ phải biết khi nào cần phòng thủ để sống sót, và khi nào cần tấn công để nắm bắt những cơ hội có thể thay đổi cuộc chơi. Cuối cùng, thành công không đến từ việc né tránh mọi rủi ro, mà đến từ việc am hiểu, quản trị và biến rủi ro thành lợi thế của mình.