Chủ tịch Quốc hội: Hàng giả, kém chất lượng, không cơ quan nào chịu trách nhiệm chính

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhắc đến thực tế "hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng xảy ra, không có cơ quan nào chịu trách nhiệm chính".

Ngày 3-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

Một trong những vấn đề quan tâm là giữ hay bãi bỏ việc công bố hợp quy.

Giảm thiểu tối đa thủ tục để giảm chi phí cho doanh nghiệp

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khẳng định việc công bố hợp quy là biện pháp, công cụ cần thiết, quan trọng bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao thương hiệu của doanh nghiệp, không nên loại bỏ.

Theo cơ quan thẩm tra, bản chất đánh giá hợp quy là việc xác định sản phẩm, hàng hóa có phù hợp với đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý quy định trong quy chuẩn kỹ thuật tương ứng được áp dụng hay không.

"Đây là bằng chứng khoa học, cơ sở pháp lý kỹ thuật để cơ quan quản lý nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm về chất lượng sản phẩm, hàng hóa", Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu.

Để khắc phục phát sinh sự trùng lắp trong hoạt động đánh giá sự phù hợp, gây tốn kém chi phí cho doanh nghiệp (do vừa phải tuân thủ quy định về công bố hợp quy theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, vừa phải thực hiện theo yêu cầu của luật chuyên ngành), dự thảo luật đã quy định mở rộng việc sử dụng chung các kết quả đánh giá sự phù hợp làm cơ sở cho hoạt động công bố hợp quy.

Dự thảo luật cũng quy định miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm hàng hóa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng theo quy định của pháp luật chuyên ngành để doanh nghiệp chỉ tuân thủ một quy trình, thay vì phải thực hiện hai quy trình như hiện nay.

Ngoài ra, dự thảo luật đã chỉnh lý quy định về đăng ký hợp quy theo hướng tối giản, theo đó tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo công bố hợp quy trên cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề nghị giữ quy định về công bố hợp quy.

Theo bà Hải, quy định công bố hợp quy có rất nhiều lợi ích, như đảm bảo chất lượng an toàn sản phẩm (nhất là với hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường), bảo vệ người tiêu dùng, tạo sân chơi bình đẳng, tránh rào cản thương mại…

"Những vụ việc như sữa giả, gạo giả, thuốc giả cho thấy chất lượng sản phẩm hàng hóa gắn với bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe, tính mạng nhân dân cần được tiếp tục đặc biệt quan tâm.

Vì vậy, không thể bãi bỏ việc công bố hợp quy", bà Hải nhấn mạnh.

Chú trọng thanh tra, kiểm tra đột xuất, xử nghiêm vi phạm

Bất cập hiện nay là do việc tổ chức thực hiện gây phiền hà cho doanh nghiệp, chồng chéo giữa các bộ, ngành quản lý, thiếu minh bạch và có thể phát sinh tiêu cực.

Bà Hải góp ý, điều chỉnh nội dung về thủ tục công bố hợp quy theo hướng rà soát, cập nhật hệ thống tiêu chuẩn nhanh, hài hòa với quy chuẩn quốc tế và đặc biệt phải điện tử hóa quy trình công bố hợp quy.

Cải tiến, đơn giản hóa thủ tục của việc hợp quy, theo bà Hải để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp. Đặc biệt, bà Hải nhấn mạnh phải tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm trong quá trình công bố hợp quy.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay khó khăn nhất hiện nay là vấn đề trình tự thủ tục kéo dài, lâu và chậm cho người dân và doanh nghiệp.

Từ đó ông đề nghị rà lại thấy vấn đề gì của Chính phủ, mạnh dạn giao cho Chính phủ quy định. Còn Quốc hội chỉ đảm bảo quy định sườn, khung chính trong sửa đổi.

Ông cũng nhắc đến thực tế "hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng xảy ra, không có cơ quan nào chịu trách nhiệm chính".

Sửa đổi luật lần này, ông Mẫn đề nghị phải rõ trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan mới xử lý được.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết vừa qua phát sinh nhiều vụ việc nên xây dựng pháp luật phải tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhưng không vì thế mà thiếu chặt chẽ, thiếu sự kiểm soát, gây hậu quả.

Ví dụ về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, theo bà Thanh, nên quy định rõ bổ sung vào luật để tạo ra hành lang pháp lý theo hướng kiến tạo không gian phát triển nhưng vẫn đảm bảo quản lý theo khuôn khổ.