Chiến thắng từ 'đà thiết quân luật', Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung cam kết vực dậy kinh tế

Ông Lee Jae Myung đắc cử tổng thống Hàn Quốc, đối mặt với trọng trách hàn gắn nền chính trị chia rẽ sau thiết quân luật và phục hồi nền kinh tế. Ông được cho là người sẽ mềm mỏng hơn với Triều Tiên.

Sáng 4-6, Ủy ban Bầu cử quốc gia Hàn Quốc xác nhận ông Lee Jae Myung, ứng viên của Đảng Dân chủ (DP), đã đắc cử tổng thống Hàn Quốc. Ông ngay lập tức tiếp quản quyền điều hành đất nước cũng như vai trò tổng tư lệnh.

Với 100% số phiếu được kiểm, ông Lee Jae Myung giành được 49,42% trong tổng số gần 35 triệu phiếu bầu, trong khi đối thủ Kim Moon Soo của Đảng Quyền lực nhân dân (PPP) nhận được 41,15% số phiếu.

Ông Lee, 61 tuổi, trở thành tân tổng thống Hàn Quốc, 6 tháng sau khi lệnh thiết quân luật của cựu tổng thống Yoon Suk Yeol đẩy đất nước vào căng thẳng chính trị chưa từng có trong nhiều thập niên.

Khởi đầu gian nan, nhân vật tranh cãi

Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở vùng núi hẻo lánh miền đông Hàn Quốc, ông Lee Jae Myung từng làm việc trong các nhà máy hóa chất khi còn nhỏ.

Ông cho biết việc này đã khiến ông gặp vấn đề về thính giác và một dị tật ở cánh tay, nhưng cũng khiến ông đặc biệt quan tâm đến bình đẳng kinh tế.

Là một luật sư nhân quyền và lao động, ông chính bước vào chính trường và trở thành thị trưởng của thành phố Seonam (phía nam Seoul) vào năm 2010.

Ông từng về thứ ba trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ năm 2017, sau khi bà Park Geun Hye bị luận tội và phế truất. Năm 2018, ông làm thống đốc Gyeonggi-do - tỉnh đông dân nhất của Hàn Quốc.

Trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2022, dù hình ảnh ban đầu có phần bất lợi, thông điệp dân túy của ông Lee đã đưa ông lên vị trí dẫn đầu Đảng DP, trong bối cảnh nhiều người dân thất vọng vì giá nhà leo thang, việc làm ảm đạm và loạt bê bối tham nhũng.

Khi ông Yoon Suk Yeol thắng cử với cách biệt sít sao, ông Lee Jae Myung - lãnh đạo Đảng DP tại Quốc hội - trở thành đối thủ chính của tổng thống.

Vào tháng 1-2024, ông Lee bị đâm vào cổ bởi một người đàn ông tuyên bố muốn ngăn ông trở thành tổng thống. Kẻ tấn công hiện đang thụ án 15 năm vì tội mưu sát.

Ông Lee là một nhân vật gây tranh cãi, đặc biệt với phe đối lập. Ứng viên Đảng PPP Kim Moon Soo từng gọi ông là "kẻ độc tài".

Ông cũng vướng không ít bê bối và rắc rối pháp lý. Tháng 11-2024, ông từng bị kết tội vi phạm luật bầu cử với mức án có thể khiến ông mất tư cách ứng cử. Tòa phúc thẩm sau đó hủy bản án, nhưng Tòa án tối cao lại khôi phục và yêu cầu tòa cấp dưới tuyên án ông Lee. Song việc tuyên án đã bị hoãn đến sau bầu cử vì tòa không muốn can thiệp vào quá trình bầu cử.

Ông Lee cũng được xóa tội vào cùng tháng đó trong vụ ép nhân chứng khai man. Phía công tố vẫn đang kháng cáo.

Ngoài ra, ông cũng vướng vào bê bối phát triển bất động sản trị giá 1 tỉ USD, cáo buộc thông qua một công ty nội y để chuyển tiền sang Triều Tiên, dàn xếp chuyến thăm Bình Nhưỡng khi còn là thống đốc tỉnh.

Ông Lee phủ nhận mọi cáo buộc. Chưa rõ liệu các vụ kiện này có tiếp tục khi ông đương nhiệm hay không.

Hàn gắn đất nước, mềm mỏng với Triều Tiên

Trong 6 giờ thiết quân luật hôm 3-12-2024, ông Lee chính là người đã leo tường vào tòa nhà Quốc hội để tránh hàng rào an ninh được triển khai theo lệnh của ông Yoon. Ông livestream cảnh đó và kêu gọi người dân kéo đến Quốc hội biểu tình ngăn chặn việc bắt giữ các nghị sĩ.

Được một cố vấn gọi là "đấu sĩ mặc vest", Tổng thống Lee Jae Myung giờ đây phải đối mặt với nhiệm vụ hàn gắn tình hình chính trị chia rẽ tại Hàn Quốc sau dư chấn từ thiết quân luật, phục hồi nền kinh tế, thương lượng với chính quyền Mỹ về thuế quan và chi phí duy trì lính Mỹ tại Hàn.

Từng ví mình như Bernie Sanders, gần đây ông Lee nói với tạp chí Time rằng ông chia sẻ tinh thần bảo vệ lợi ích quốc gia giống như Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong bài phát biểu trước những người ủng hộ vào sáng 4-6, Tổng thống Lee đã kêu gọi người dân Hàn Quốc "tiến lên với hy vọng và bắt đầu lại từ thời điểm này".

"Mặc dù chúng ta có thể đã mâu thuẫn trong một thời gian, ngay cả những người không ủng hộ chúng ta vẫn là những công dân đồng hương của Hàn Quốc", ông nói.

Ông cũng cam kết sẽ "theo đuổi đối thoại, giao tiếp và hợp tác" với Triều Tiên, "nhằm tìm kiếm con đường hướng tới chung sống hòa bình và thịnh vượng chung". Dù vậy, cam kết cải thiện quan hệ với Trung Quốc và Nga của ông có thể tạo ra những bất đồng với Mỹ.

Tân tổng thống cũng đã cam kết thúc đẩy đầu tư vào đổi mới sáng tạo và công nghệ để đưa đất nước vào quỹ đạo tăng trưởng mới, cũng như hỗ trợ cho các gia đình có thu nhập trung bình và thấp.