Bốn nước phương Tây công nhận nhà nước Palestine, Israel giận dữ

Anh, Canada, Úc và Bồ Đào Nha đồng loạt công nhận nhà nước Palestine vào hôm 21.9, một động thái bắt nguồn từ sự bất bình về cuộc chiến tàn khốc ở Gaza và nhằm thúc đẩy giải pháp hai nhà nước. Nhưng diễn biến này cũng đã khiến Israel phản ứng dữ dội.

Quyết định của 4 nhà nước phương Tây vốn hữu hảo với Israel đã liên kết họ với hơn 140 quốc gia khác cũng ủng hộ nguyện vọng của người Palestine về việc xây dựng một quê hương độc lập trên các vùng lãnh thổ hiện bị chiếm đóng.

Quyết định của Anh mang ý nghĩa biểu tượng đặc biệt, xét đến vai trò quan trọng của nước này trong việc thành lập quốc gia Israel sau Thế chiến 2.

Các nước Bỉ và Pháp dự kiến cũng sẽ có động thái tương tự trong tuần này.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã lên án quyết định của các đồng minh phương Tây và nhắc đến vụ thảm sát do nhóm vũ trang Hamas gây ra vào tháng 10.2023 và đã châm ngòi cho chiến tranh Gaza.

Theo thống kê của Israel, cuộc tấn công do Hamas lãnh đạo đã khiến 1.200 người thiệt mạng và 251 người khác bị bắt làm con tin.

Theo các cơ quan y tế tại Gaza, chiến dịch quân sự sau đó của Israel ở Gaza đã giết chết hơn 65.000 người Palestine, hầu hết là thường dân, gây ra nạn đói, phá hủy hầu hết các tòa nhà và khiến phần lớn người dân phải di dời - thường là nhiều lần.

Hamas hoan nghênh động thái công nhận nhà nước Palestine của 4 nước phương Tây, nhưng cho biết điều này phải đi kèm với "các biện pháp thiết thực" để chấm dứt chiến tranh ở Gaza và ngăn chặn Israel sáp nhập Bờ Tây.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas cho biết việc công nhận sẽ giúp mở đường cho "Nhà nước Palestine chung sống hòa bình, an ninh và láng giềng tốt đẹp với Nhà nước Israel".

Thủ tướng Anh Starmer đã viết thư cho Tổng thống Abbas để xác nhận quyết định của Anh. Ông lưu ý rằng London từ năm 1917 đã ủng hộ một quê hương Do Thái, đồng thời cam kết bảo vệ quyền của các cộng đồng không phải người Do Thái.

Các chính phủ phương Tây đang chịu áp lực từ nhiều đảng phái và người dân phẫn nộ trước số người chết ngày càng tăng ở Gaza, hình ảnh trẻ em chết đói và sự bất lực của các quốc gia trong việc kiềm chế Israel, thậm chí còn tiếp tục cung cấp vũ khí.

Công bố quyết định của đất nước mình, Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết điều này sẽ trao quyền cho những người tìm kiếm sự chung sống hòa bình và buộc Hamas phải cáo chung. Ông Carney nhấn mạnh: "Điều này không hề hợp pháp hóa chủ nghĩa khủng bố, cũng không phải là phần thưởng cho chủ nghĩa khủng bố".

Bộ trưởng Ngoại giao Bồ Đào Nha Paulo Rangel cho biết: "Bồ Đào Nha ủng hộ giải pháp hai nhà nước là con đường duy nhất dẫn đến một nền hòa bình công bằng và lâu dài... một lệnh ngừng bắn là cấp thiết".

Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Israel, chưa bình luận ngay về quyết định của ba đồng minh công nhận một nhà nước Palestine, nhưng Tổng thống Donald Trump trước đó đã tuyên bố rõ ràng rằng ông phản đối động thái này.

Bộ trưởng An ninh Israel Itamar Ben-Gvir cho biết ông sẽ đề xuất nội các áp dụng chủ quyền tại một vùng lãnh thổ Palestine khác do Israel chiếm đóng là Bờ Tây. Điều này đồng nghĩa với việc sáp nhập trên thực tế vùng đất bị chiếm đóng trong cuộc chiến năm 1967.