Chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội: Mức phạt đến 3 tỉ,
có thể bị xử lý hình sự

Luật mới quy định rõ thế nào là chậm đóng, trốn đóng và siết chặt chế tài phạt tiền, phạt tù với vi phạm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, từ ngày 1-7-2025, Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi 2024 và Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2024 có hiệu lực, bổ sung nhiều quy định và xử lý nghiêm hành vi chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Khi nào bị xem là chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội?

Theo luật mới, chậm đóng là hành vi mà chủ sử dụng lao động chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế kể từ sau ngày đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chậm nhất.

Chậm đóng còn là không lập danh sách hoặc lập không đầy đủ người lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong 60 ngày từ ngày hết hạn quy định.

Chậm nhất được hiểu là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo với phương thức đóng hằng tháng hoặc ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng với phương thức đóng 3 tháng hoặc 6 tháng một lần.

Trốn đóng là hành vi mà chủ sử dụng lao động không lập danh sách hoặc lập danh sách không đầy đủ số người phải tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định.

Trốn đóng còn là không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế sau 60 ngày từ ngày đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chậm nhất dù được cơ quan chức năng đôn đốc.

Về khắc phục, doanh nghiệp vi phạm phải nộp đủ số tiền nợ, cộng thêm khoản phạt 0,03%/ngày tính trên số tiền và thời gian chậm hoặc trốn đóng hoặc bị xử phạt hành chính, không xét thi đua khen thưởng. Riêng hành vi trốn đóng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trốn đóng bảo hiểm có thể bị phạt đến 3 tỉ đồng

Điều 216 Bộ luật Hình sự quy định rõ về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

Khung 1 quy định người có hành vi gian dối, dùng thủ đoạn khác để không đóng hoặc đóng không đủ từ 6 tháng trở lên, đã bị xử phạt hành chính mà tái phạm sẽ bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.

Các trường hợp cụ thể là trốn đóng bảo hiểm từ 50 triệu đến dưới 300 triệu đồng hoặc trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 đến dưới 50 lao động.

Khung 2 quy định phạt tiền từ 200 - 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm gồm phạm tội 2 lần trở lên; trốn đóng bảo hiểm từ 300 triệu đến dưới 1 tỉ đồng; trốn đóng bảo hiểm từ 50 đến dưới 200 lao động hoặc không đóng tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động (thuộc khung 1).

Khung 3 quy định phạt tiền từ 500 triệu đến 1 tỉ đồng hoặc bị phạt tù từ 2 - 7 năm gồm trốn đóng bảo hiểm 1 tỉ đồng trở lên; trốn đóng bảo hiểm cho 200 lao động trở lên hoặc không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định (thuộc khung 2).

Ngoài ra người vi phạm có thể bị phạt 20 - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm. Với pháp nhân thương mại, mức phạt từ 200 triệu đến 3 tỉ đồng.

Như vậy nếu có gian dối hoặc thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế theo quy định từ 6 tháng trở lên sẽ bị xem xét xử lý hình sự.