Cá nhân hóa nội dung là hướng đi bắt buộc với báo chí

Nhà báo Trần Việt Hưng, Phó tổng biên tập Báo Thanh Niên, cho rằng cá nhân hóa nội dung là hướng đi cần thiết của các cơ quan báo chí trong kỷ nguyên của AI.

Chiều 20.6, trong khuôn khổ Diễn đàn báo chí toàn quốc 2025 diễn ra phiên thảo luận với chủ đề “Cá nhân hóa nội dung để giữ độc giả trung thành”.

"Cá nhân hóa là mục tiêu hướng tới của báo chí"

Phát biểu tại diễn đàn, nhà báo Trần Việt Hưng, Phó tổng biên tập Báo Thanh Niên nhìn nhận, cá nhân hóa nội dung là hướng đi cần thiết, bắt buộc của các cơ quan báo chí trong kỷ nguyên của AI. 

Trong những năm tới, công nghệ sẽ cho phép khả năng cá nhân hóa ngày càng rộng hơn, sâu hơn để đáp ứng đúng nhu cầu bạn đọc. Đó cũng là mục tiêu hướng tới của báo chí.

"Cá nhân hóa nội dung sẽ là một trong những công cụ để báo chí giữ chân bạn đọc. Đối với các cơ quan báo chí, đích đến cuối cùng vẫn là bạn đọc. Bởi vậy, cá nhân hóa hay sau này phát triển thêm những công nghệ nào khác nữa thì cũng để chúng ta phục vụ bạn đọc, giúp những nhà báo thực hiện thiên chức là phục vụ bạn đọc, phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc", nhà báo Trần Việt Hưng nói.

Cùng quan điểm với nhà báo Trần Việt Hưng, ông Bùi Trung Hiếu, chuyên gia về công nghệ thông tin, Công ty TNHH giải pháp phần mềm MFITE, cho biết trong bối cảnh thông tin phát triển bùng nổ, nhu cầu cá nhân hóa nội dung đang trở thành một xu thế tất yếu, đặc biệt trong lĩnh vực báo chí và truyền thông số.

Theo ông Hiếu, nhu cầu cá nhân hóa hiện nay tăng mạnh vì 3 nguyên nhân chính: dữ liệu người dùng ngày càng nhiều, sự cạnh tranh từ mạng xã hội và nâng cao hiệu quả kinh doanh và trải nghiệm người dùng.

Cạnh đó, quá trình triển khai cá nhân hóa được chia thành 3 giai đoạn: sử dụng các mô hình đơn giản như "gợi ý theo xu hướng" để tăng lượng dữ liệu hành vi thu thập được. 

Kết hợp nội dung biên tập sẵn với đề xuất từ hệ thống; bắt đầu huấn luyện mô hình học máy với dữ liệu đã thu thập, triển khai thử nghiệm cá nhân hóa theo nhóm người dùng; tiến tới cá nhân hóa 1-1, mỗi người dùng có một gợi ý riêng biệt dựa trên AI và dữ liệu thời gian thực.

Vị chuyên gia cho rằng, nhiều khi chính bạn đọc cũng không rõ họ muốn gì. Nhưng với các công nghệ như phân tích hành vi người dùng, kết hợp với AI, tòa soạn có thể hiểu được bạn đọc còn rõ hơn họ tự nhận biết về bản thân. Điều này ta đã thấy rất rõ qua các nền tảng như Facebook hay TikTok, họ hiểu chúng ta một cách đáng kinh ngạc.

Ông Hiếu đặc biệt lưu ý, báo chí cần những nội dung, bài viết chuyên sâu để giữ chân độc giả trung thành bởi trong bối cảnh hiện nay, thông tin thời sự báo nào cũng có. Thậm chí, với những bài viết, phân tích sâu sẽ có nhiều khả năng thuyết phục bạn đọc trả phí hơn.

"Chăm sóc độc giả như chăm sóc người thân của mình"

Trong khi đó, nhà báo Lê Xuân Trung, Phó tổng biên tập Báo Tuổi trẻ, cho biết trước đây bạn đọc đi tìm báo để đọc, tìm đài để xem nhưng hiện nay làm báo phải đi tìm độc giả. 

Ông Trung cho rằng người làm báo bây giờ muốn cá nhân hóa nội dung để phục vụ bạn đọc trung thành thì cần biết rõ bạn đọc là ai? Ở đâu? Giới tính gì? Lứa tuổi bao nhiêu? Tiếp đó, tìm hiểu xem họ thích đọc những gì? Đọc qua kênh nào? Đọc lúc nào?

Theo nhà báo Lê Xuân Trung, cần phân chia đối tượng theo mức độ trung thành và chiến thuật để cải thiện tương tác. Trong đó biến bạn đọc vô danh (chưa xác định rõ ràng) thành bạn đọc thường xuyên (bạn đọc truy cập hàng tuần), sau đó là bạn đọc trung thành (bạn đọc truy cập hàng ngày), cuối cùng là bạn đọc thành viên (bạn đọc đăng ký thành viên).

"Ở giai đoạn phát triển hiện nay của báo chí số, cá nhân hóa nội dung không chỉ dừng lại ở việc "gửi đúng người, đúng nội dung, đúng thời điểm". Điều khó nhất, cũng là mục tiêu cao nhất là làm sao để chăm sóc được độc giả trung thành như cách doanh nghiệp chăm sóc khách, như cách chúng ta chăm sóc người thân trong gia đình. Nếu làm được điều này chắc chắn độc giả sẽ quay lại đọc báo của chúng ta", ông Trung nhấn mạnh.

Ông dẫn ví dụ, lấy được cơ sở dữ liệu của người dùng sẽ rất khó nên bộ phận công nghệ Báo Tuổi trẻ không làm được, phải thuê một công ty nước ngoài để vận hành, chi phí chi trả năm đầu tiên rất lớn.

Khi có dữ liệu của người dùng, Báo Tuổi trẻ thường xuyên tương tác với người dùng qua Gmail, từ đây sẽ phát hiện được "khẩu vị" của độc giả. Tiếp đó, sẽ chia "khẩu vị" của độc giả thành từng nhóm để gửi "thực đơn" (tóm tắt nội dung và link bài viết trên báo). 

Sau khi gửi "thực đơn", sẽ nhận phản hồi xem trải nghiệm của độc giả, xem họ "cần thêm món gì không" để tiếp tục gửi.

"Chúng tôi đang đầu tư tối đa cho việc gửi nội dung, thăm dò và đáp ứng những đề xuất của độc giả để cố gắng phục vụ họ một cách tốt nhất", nhà báo Lê Xuân Trung nói.

Tuy vậy, theo ông Trung, để đáp ứng nhu cầu của từng người dùng theo cách cá nhân hóa nội dung thì sẽ vượt quá sức của một cơ quan báo chí nếu như không có một trung tâm chăm sóc độc giả.

Bài toán về chi phí để cá nhân hóa

Nhà báo Trần Việt Hưng đánh giá, trong bối cảnh hiện tại, việc cá nhân hóa của các cơ quan báo chí "không đơn giản" dù chi phí phần cứng công nghệ hiện nay đã giảm.

Ông cho rằng, đối với những lãnh đạo của các cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí, câu chuyện đặt ra là "chi bao nhiêu trong vòng bao nhiêu năm để đạt được hiệu quả gì?". Bài toán rất quan trọng đặt ra là cơ quan báo chí cần lựa chọn mô hình nào để phát triển?

"Phần lớn các cơ quan báo chí hiện nay không có nền tảng công nghệ để phát triển (trừ một số cơ quan báo chí thuần túy, được sinh ra từ các tập đoàn công nghệ nên sẽ không đủ nhân lực và mức lương nhà nước cũng không đủ trả cho một nhân viên công nghệ. Vì vậy, đa số chúng ta phải đi thuê bên ngoài, nhất là thuê bộ phận để cá nhân hóa", nhà báo Trần Việt Hưng nói.

Vẫn theo ông Hưng, bài toán đầu tư vẫn sẽ là bài toán "dài" đối với nhiều tờ báo. Ông tin rằng một số cơ quan báo chí hiện nay đầu tư 10 tỉ/năm cho công nghệ vẫn là chuyện bình thường, vậy nên, những cơ quan chưa đủ nguồn lực có thể lựa chọn các chiến thuật khác nhau như "đánh du kích" để phù hợp với mình.

Cùng quan điểm đó, nhà báo Nguyễn Trường Sơn, Tổng biên tập Báo Thế giới và Việt Nam cho rằng, cơ quan đang từng bước áp dụng một số công cụ cá nhân hóa như: đăng ký nhận bản tin qua Gmail; gợi ý nội dung theo chuyên mục; sử dụng Google Analytics để phân tích từ khóa, hành vi người dùng, đặc biệt với phiên bản tiếng Anh.

Tuy nhiên, khó nhất là nguồn lực. Với một tòa soạn nhỏ, vài biên tập viên, cộng tác viên không thể xây dựng hệ thống cá nhân hóa nội dung giống như các tờ báo lớn.

"Tôi rất quan tâm đến giải pháp công nghệ dùng chung, hoặc mô hình hợp tác giữa các cơ quan báo chí, để chia sẻ hạ tầng kỹ thuật, nền tảng dữ liệu và công cụ phân tích hành vi người dùng. Tôi tin rằng đây là hướng đi thực tế và khả thi hơn, thay vì mỗi tòa soạn phải “tự bơi” trong bài toán rất lớn này”, ông Sơn nói.