Bốn hướng làm chủ công nghệ chiến lược Việt Nam

Tại Diễn đàn Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển các ngành công nghệ chiến lược, chiều 2/10, Thứ trưởng Thường trực Khoa học và Công nghệ Vũ Hải Quân nhận định công nghệ đang tái định hình sức mạnh quốc gia và chuỗi giá trị toàn cầu. Việt Nam vì thế cần một cách tiếp cận mới nếu muốn vươn lên trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.

Theo ông, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nhận diện những điểm nghẽn và khẳng định Việt Nam phải làm chủ công nghệ để phát triển nhanh, bền vững, đồng thời củng cố an ninh, quốc phòng. Hồi tháng 6, Thủ tướng ban hành danh mục 11 nhóm công nghệ, 35 nhóm sản phẩm chiến lược như AI, chip bán dẫn, blockchain, robot, nhằm thúc đẩy phát triển các ngành mũi nhọn.

Để triển khai nhanh, hiệu quả, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng các chương trình công nghệ chiến lược theo bốn hướng.

Thứ nhất là chuẩn hóa từng công nghệ, sản phẩm chiến lược thành các trụ cột nền tảng, gồm công nghệ lõi, hạ tầng, nhân lực. Ở hướng thứ hai, mỗi trụ cột được chuyển thành các nhiệm vụ được chuẩn hóa, bao gồm bối cảnh và mục tiêu; phạm vi và phương pháp tiếp cận, tổ chức thực hiện; sản phẩm, thời gian và tiến độ; ngân sách và nguồn lực, tiêu chí đánh giá kết quả.

Tiếp theo, từ nhiệm vụ sẽ hình thành các dự án đề tài để mời gọi doanh nghiệp, viện, trường, bộ, ngành, địa phương tham gia thực hiện. Cuối cùng, dựa trên việc thực hiện công nghệ, sản phẩm chiến lược, Bộ sẽ từng bước hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

"Bộ Khoa học và Công nghệ mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, viện trường, nhất là các liên minh đổi mới sáng tạo cùng tham vấn cho cách thức triển khai này", Thứ trưởng Vũ Hải Quân nói với các chuyên gia, doanh nghiệp tại diễn đàn.

Làm chủ công nghệ chiến lược bằng hành động cụ thể

Tại sự kiện, không chỉ đại diện cơ quan quản lý, nhiều doanh nghiệp công nghệ, mạng lưới, chuyên gia cũng chia sẻ hướng đi để góp phần triển khai công nghệ chiến lược tại Việt Nam.

Ông Thiều Phương Nam, Tổng giám đốc Qualcomm Việt Nam, Campuchia và Lào, cho biết tập đoàn đã hiện diện tại Việt Nam hơn 20 năm và coi đây là cứ điểm quan trọng. Tháng 6, Qualcomm khai trương trung tâm R&D tại Hà Nội, một trong những trung tâm lớn của tập đoàn trên toàn cầu. Toàn bộ đội ngũ kỹ sư tại đây đều là người Việt, tham gia vào các dự án tiên tiến nhất, với sản phẩm được ứng dụng không chỉ trong nước mà còn tại nhiều quốc gia khác. "Trí tuệ nhân tạo sẽ thay đổi cách chúng ta tiếp cận và tương tác với công nghệ. Đây là cơ hội để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu", ông Nam nhận định.

Ở lĩnh vực AI, dự án ViGen được thành lập với sự hợp tác giữa Meta, NIC và AI for Vietnam nhằm xây dựng bộ dữ liệu tiếng Việt từ bậc mẫu giáo đến đại học. Ông Trần Việt Hùng, nhà đồng sáng lập AI for Vietnam, cho biết dự án tạo ra bộ dữ liệu 50 tỷ tham số, cùng năm bộ đánh giá ngôn ngữ tiếng Việt, phục vụ cho việc huấn luyện mô hình AI.

Theo ông, rào cản lớn hiện nay là tiếng Việt chưa được các mô hình AI quốc tế hỗ trợ tự nhiên. ViGen sẽ giúp lấp khoảng trống này. Dự án cũng khuyến khích cộng đồng cùng đóng góp dữ liệu, mỗi cá nhân tham gia được tích điểm và quy đổi thành giá trị cụ thể.

Trong mảng an ninh mạng, ông Ngô Tuấn Anh, Chủ tịch mạng lưới ViSecurity, giới thiệu sáng kiến Thao trường An ninh mạng Mở Việt Nam (Vietnam Open Cyber Range - VOCR). Đây là nền tảng huấn luyện thực chiến được xây dựng theo hướng mở, với sự tham gia của nhiều trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.

VOCR cũng mở trong cách vận hành, cho phép cơ sở đào tạo hay cá nhân đam mê an ninh mạng dễ dàng tiếp cận và sử dụng. "Mục tiêu là tạo ra một nền tảng huấn luyện chuyên sâu, giải quyết bài toán nhân lực an ninh mạng chất lượng cao cho Việt Nam", ông Tuấn Anh nói.

Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng Bộ Tài chính tổ chức, diễn ra ngày 1-3/10 tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc. Sự kiện là không gian kết nối các thành tố của hệ sinh thái, lan tỏa tinh thần đổi mới, hội nhập quốc tế, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập cao năm 2045.

Trọng Đạt