'Bom tấn' 116 triệu bảng hồi sinh nghệ thuật rê bóng trung lộ

Florian Wirtz đang thổi luồng gió mới vào Premier League với những pha xuyên phá táo bạo ngay giữa trục dọc sân.

Wirtz là nhân tố đáng chờ đợi nhất của Liverpool ở Premier League mùa 2025/26.

Trong một kỷ nguyên bóng đá bị ám ảnh bởi “sự an toàn” và những đường chuyền tỉ mỉ, Florian Wirtz đang khơi lại một nét đẹp từng là trái tim của sân cỏ: rê bóng trực diện vào trung lộ. Và anh không đơn độc. Eberechi Eze, Ismaila Sarr hay Jamal Musiala cũng đang cùng các HLV của mình hồi sinh thứ vũ khí tưởng như đã bị đóng khung ở hai biên.

Tân binh trị giá 116 triệu bảng của Liverpool không đơn thuần là một cầu thủ tấn công sắc bén. Anh là “cỗ máy chuyển động” đúng nghĩa - di chuyển mềm mại, xử lý khéo léo và thường xuyên chọn con đường khó nhất: lao vào vùng dày đặc nhất của hàng thủ. Khả năng giữ bóng, đổi hướng và dùng thân người che bóng của Wirtz cho phép anh thực hiện điều mà nhiều HLV vẫn e ngại: xuyên phá trục dọc sân.

Vì sao rê bóng trung lộ hiếm dần?

Trong lịch sử bóng đá Anh và Scotland, rê bóng gắn liền với những đôi cánh - từ George Best đến Ryan Giggs. Sơ đồ 4-4-2 phổ biến thập niên 1980-1990 vốn đặt cầu thủ khéo nhất ở biên để tận dụng khoảng trống, đối mặt trực tiếp hậu vệ biên và tạo cơ hội tạt bóng hoặc cắt vào dứt điểm.

Ngay cả khi bóng đá chuyển sang pressing hiện đại, tư duy này vẫn tồn tại. Lý do rất rõ: mất bóng ở biên ít nguy hiểm hơn nhiều so với mất bóng ở trung lộ, nơi chỉ cần một đường chuyền ngược là đối thủ đã có cơ hội phản công trực diện. Với các đội ưa kiểm soát bóng, những đường chuyền ngắn an toàn ở giữa sân được ưu tiên, còn rủi ro được “đẩy” ra cánh.

Thế nhưng, cách chơi của Wirtz - và cả Eze - đang thách thức quan điểm đó. Nếu khả năng giữ bóng và thoát pressing đủ tốt, rủi ro giảm mạnh, trong khi phần thưởng có thể rất lớn: chỉ cần vượt qua một đối thủ ở trung lộ, số lượng người phòng ngự thực tế giảm ngay lập tức.

Florian Wirtz đang thổi luồng gió mới vào Premier League với những pha xuyên phá táo bạo ngay giữa trục dọc sân.

Arne Slot, HLV Liverpool, vốn là người ưa mạo hiểm có tính toán. Ngay từ thời dẫn U14 PEC Zwolle, ông yêu cầu hậu vệ mang bóng lên phối hợp với tuyến giữa, kéo giãn đội hình đối thủ. Tại Feyenoord, Slot biến Ryan Gravenberch thành tiền vệ lùi sâu có nhiệm vụ nhận bóng ở vị trí “nguy hiểm” rồi xoay người vượt qua đối thủ.

Mùa trước, những pha xoay người của Gravenberch là điểm khởi đầu cho các đợt phản công của Liverpool: Alisson hoặc Van Dijk giữ bóng lâu để mời pressing, rồi chuyền cho Gravenberch thoát áp lực, mở ra không gian cho Mohamed Salah và các mũi nhọn băng lên. Slot chấp nhận rủi ro mất bóng vì lợi thế tấn công thu được vượt trội.

Wirtz đang được trao vai trò tương tự. Ở loạt trận giao hữu hè này, anh thường xuyên nhận bóng xoay người ở khu vực giữa sân và đột phá vào vòng cấm. Với kỹ thuật của mình, cựu sao Bayer Leverkusen không chỉ vượt qua một mà đôi khi là hai lớp pressing - điều hiếm thấy ở Premier League hiện đại.

Thống kê mùa trước cho thấy giá trị của các “nhạc trưởng rê bóng. Eberechi Eze có trung bình 4,79 lần qua người/90 phút ở Premier League, chỉ kém Tyler Dibling (5,29) và Mohammed Kudus (7,22) trong số cầu thủ đá trên 1.800 phút.

Dưới thời Slot, Feyenoord thường xuyên đứng đầu Eredivisie về số “progressive carries” - những pha dẫn bóng đưa bóng tiến gần khung thành đối phương. Tại PSG, Ousmane Dembele và Khvicha Kvaratskhelia liên tục được kéo vào trung lộ, góp phần giúp đội dẫn đầu Ligue 1 về số lần rê bóng thành công ở 1/3 cuối sân.

Ở Bayern Munich, Vincent Kompany cũng để Jamal Musiala tự do rê bóng vào trung lộ. Bournemouth của Andoni Iraola thì khuyến khích cầu thủ “có quyền mạo hiểm một chút” khi rê bóng.

Tại sao giá trị rê bóng tăng?

Bóng đá hiện đại chứng kiến pressing người-đối-người ngày càng phổ biến. Trong tình huống đó, chuyền bóng cho đồng đội đang bị kèm sát hiếm khi giúp thoát áp lực. Ngược lại, vượt qua một cầu thủ bằng rê bóng có thể phá vỡ cả hệ thống pressing - hiệu ứng domino bắt đầu từ một mắt xích bị đứt.

Câu chuyện của Wirtz phản ánh một triết lý bóng đá rộng hơn: đôi khi, để tạo khác biệt, phải dám mạo hiểm ở nơi mọi người sợ nhất.

Vì vậy, những cầu thủ như Wirtz hay Eze trở thành “vũ khí chiến thuật” hơn là chỉ mang tính biểu diễn. Các CLB lớn hiểu điều này: Arsenal quan tâm đến Eze, Man City chiêu mộ Rayan Cherki và Tijjani Reijnders, Liverpool đầu tư kỷ lục cho Wirtz.

Câu chuyện của Wirtz phản ánh một triết lý bóng đá rộng hơn: đôi khi, để tạo khác biệt, phải dám mạo hiểm ở nơi mọi người sợ nhất. Như Ian Graham, cựu giám đốc nghiên cứu Liverpool, từng dẫn lại lời Matthew Benham - chủ Brentford: “Phải yêu cầu hành vi cực đoan mới hy vọng có lối chơi tấn công gần mức tối ưu”.

Slot đang hiện thực hóa điều đó ở Liverpool. Và nếu Wirtz thành công, không chỉ CĐV “The Kop” được tận hưởng, mà cả Premier League sẽ chứng kiến sự trở lại của những pha xuyên phá trung lộ từng làm nên tên tuổi của Maradona, Zidane hay Kaka.

Rê bóng trung lộ không phải điều mới, nhưng nó đã bị thói quen an toàn đẩy ra biên suốt nhiều năm. Sự xuất hiện của những Wirtz, Gravenberch, Eze, Sarr - cùng những HLV sẵn sàng đánh đổi an toàn lấy bùng nổ - đang thay đổi xu hướng đó.

Và khi Premier League 2025/26 khởi tranh, đừng ngạc nhiên nếu những khoảnh khắc đẹp nhất mùa giải đến từ một pha xoay người ở giữa sân, một cú ngoặt gọn gàng và cú nước rút xuyên thẳng vào tim hàng thủ.