Bộ Chính trị ban hành quy định mới về công tác cán bộ

Bộ Chính trị vừa ban hành Quy định 377 về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ. Văn bản này thay thế các quy định 50 năm 2021, 41 năm 2021, 80 năm 2022 và 148 năm 2024, hợp nhất toàn bộ quy định về công tác cán bộ, tạo cơ chế thống nhất trong hệ thống chính trị.

Giới thiệu nhân sự lãnh đạo chủ chốt

Quy định xác định Bộ Chính trị chuẩn bị và giới thiệu nhân sự để Ban Chấp hành Trung ương bầu Tổng Bí thư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; đồng thời giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội.

Trước khi giới thiệu nhân sự để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn các chức danh như Phó chủ tịch nước, Phó chủ tịch Quốc hội, Phó thủ tướng, Chánh án, Viện trưởng, Tổng Kiểm toán Nhà nước, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, các thành viên Chính phủ, Bộ Chính trị phải xin ý kiến Ban Chấp hành Trung ương.

So với quy định 80 năm 2022, đây là lần đầu tiên thẩm quyền chuẩn bị và giới thiệu nhân sự lãnh đạo chủ chốt được quy định chi tiết, thể hiện rõ vai trò của Bộ Chính trị trong công tác nhân sự cấp cao.

Ngoài ra, Bộ Chính trị xin ý kiến Trung ương trước khi quyết định quy hoạch nhân sự Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; chỉ định Phó bí thư, Ủy viên Quân ủy Trung ương và Bí thư, Phó bí thư, Ủy viên Đảng ủy Công an Trung ương. Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội, Thường trực Ban Bí thư được ủy quyền xem xét, bổ nhiệm hoặc giới thiệu ứng cử đối với cán bộ diện Bộ Chính trị quản lý, giữ các chức vụ có cơ cấu kiêm nhiệm tại các đảng ủy trực thuộc.

Quy hoạch cán bộ ba độ tuổi, có sàng lọc hằng năm

Theo quy định mới, việc quy hoạch cán bộ phải thường xuyên rà soát, bổ sung, bảo đảm tính liên tục và chọn lọc. Mỗi chức danh lãnh đạo chỉ quy hoạch tối đa ba cán bộ, và mỗi cán bộ không được nằm trong quá ba chức danh cùng cấp. Việc quy hoạch chỉ áp dụng cho chức danh cao hơn, không thực hiện đồng thời với bổ nhiệm hoặc giới thiệu ứng cử.

Quy định cũng đặt yêu cầu về cơ cấu ba độ tuổi, tăng tỷ lệ cán bộ trẻ, nữ, người dân tộc thiểu số và cán bộ có trình độ khoa học công nghệ. Một điểm mới so với quy định trước là mở rộng khả năng xem xét đối với cán bộ có vi phạm nhưng chưa đến mức kỷ luật, hoặc đã hết thời hiệu kỷ luật và đã kiểm điểm, khắc phục hậu quả.

Cán bộ bị khiển trách sau 24 tháng, cảnh cáo sau 36 tháng, nếu đạt yêu cầu, có thể được xem xét trở lại nguồn quy hoạch. Trường hợp đang bị điều tra, thanh tra, kiểm tra hoặc có thông tin liên quan trách nhiệm cá nhân trong vụ việc nhưng chưa có kết luận cuối cùng, cán bộ tạm thời chưa được đưa vào quy hoạch.

So với các quy định cũ, quy định 377 cho phép linh hoạt hơn trong việc sử dụng cán bộ, khuyến khích sửa sai và phấn đấu, nhưng vẫn bảo đảm nguyên tắc chặt chẽ trong rà soát tiêu chuẩn và phẩm chất.

Thôi giữ chức vụ khi năng lực hạn chế

Quy định 377 nêu các căn cứ cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm, gồm: vi phạm kỷ luật, uy tín giảm sút, quan liêu, xa dân, sức khỏe yếu hoặc năng lực hạn chế. Cán bộ thuộc diện phải miễn nhiệm sẽ không được cho thôi chức hoặc từ chức, nhằm ngăn việc né tránh kỷ luật.

Thời hạn bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý là 5 năm; riêng một số vị trí đặc thù được quy định thời hạn ngắn hơn. Với các chức danh do bầu cử, thời hạn giữ chức vụ theo nhiệm kỳ của tổ chức. Quy định này kế thừa nhưng cũng linh hoạt hơn so với các văn bản cũ, giúp phù hợp hơn với thực tế công tác cán bộ hiện nay.

Ban Bí thư chịu trách nhiệm quản lý, đánh giá, đào tạo, bổ nhiệm, điều động, phong thăng hoặc kỷ luật cán bộ thuộc thẩm quyền. Thường trực Ban Bí thư cùng Ban Tổ chức Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương xem xét, chuẩn y kết quả bầu cử nhân sự chủ chốt của các tỉnh, thành ủy và đảng ủy trực thuộc Trung ương.

Ban Chấp hành đảng bộ tỉnh, thành trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư quyết định nhân sự bí thư, phó bí thư, chủ tịch HĐND, UBND và trưởng đoàn đại biểu Quốc hội địa phương.

Cán bộ được bổ nhiệm hoặc giới thiệu ứng cử chức vụ cao hơn phải giữ chức hiện tại ít nhất 12 tháng. Trường hợp đặc biệt, cấp có thẩm quyền có thể quyết định khác và chịu trách nhiệm về quyết định của mình.

Bổ nhiệm sau kỷ luật nếu đủ điều kiện

Một nội dung thay đổi đáng chú ý là cán bộ đã bị kỷ luật nhưng hết thời hạn và khắc phục vi phạm có thể được xem xét bổ nhiệm chức vụ cao hơn. Người bị khiển trách, cảnh cáo, cách chức sau 24, 36 hoặc 60 tháng, nếu đạt tiêu chuẩn, có năng lực và uy tín, có thể được đề nghị bổ nhiệm hoặc giới thiệu ứng cử vị trí cao hơn.

Trước đây theo quy định 41 năm 2021, các trường hợp này chỉ được bổ nhiệm lại vào vị trí tương đương sau khi hết thời hạn kỷ luật. Quy định 377 mở rộng phạm vi, giúp đánh giá cán bộ trên quá trình phấn đấu, thay vì chỉ căn cứ vào quá khứ vi phạm.

Cán bộ bị khiển trách hoặc cảnh cáo đã hết thời hạn kỷ luật nhưng chưa đủ thời gian như quy định sẽ chưa được bổ nhiệm chức vụ cao hơn, song vẫn có thể được xem xét tái cử hoặc bổ nhiệm lại. Người đang trong thời gian bị khiển trách, trừ trường hợp vi phạm quan điểm chính trị, nguyên tắc tổ chức Đảng hoặc chạy chức, trục lợi, có thể được cân nhắc bổ nhiệm lại nếu cấp có thẩm quyền xét thấy đủ điều kiện.

Quy định 377 có hiệu lực từ ngày 8/10/2025. Đây là bước hoàn thiện khung pháp lý cho công tác cán bộ, nhấn mạnh nguyên tắc Đảng lãnh đạo toàn diện, cấp nào quản lý cấp đó chịu trách nhiệm, bảo đảm dân chủ, minh bạch và kế thừa trong đội ngũ lãnh đạo.

Vũ Tuân