Biến tướng kinh doanh đa cấp ở tỉnh Thanh Hóa

Hoạt động kinh doanh đa cấp đã len lỏi về nhiều địa phương tại Thanh Hóa với nhiều hình thức biến tướng tinh vi, gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và đời sống người dân.

Núp bóng kinh doanh đa cấp để lừa đảo

Kinh doanh đa cấp là phương thức bán hàng đã được pháp luật Việt Nam thừa nhận và được quản lý, giám sát bởi Nghị định 18/2023 sửa đổi, bổ sung Nghị định 40/2018. Theo quy định, doanh nghiệp kinh doanh đa cấp hợp pháp phải có giấy phép, công khai thông tin về sản phẩm, trụ sở, hợp đồng với người tham gia và hoạt động chủ yếu dựa trên việc bán hàng hóa thật sự đến tay người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trên thực tế, không ít tổ chức, cá nhân đã núp bóng đa cấp để hoạt động lừa đảo. Các chiêu trò thường thấy như hứa hẹn thu nhập khủng, có thể lên đến hàng chục triệu đồng mỗi tháng chỉ nhờ tuyển thêm người tham gia. Bắt buộc đóng tiền hoặc mua sản phẩm với giá cao bất hợp lý, vượt xa nhu cầu thực tế của người dân. Tổ chức hội thảo rầm rộ dưới hình thức đào tạo, truyền cảm hứng, thậm chí gắn mác thiện nguyện, vinh danh để tạo niềm tin. Thiếu minh bạch pháp lý, không công khai giấy phép kinh doanh, địa chỉ trụ sở hay hợp đồng rõ ràng. Tập trung vào việc mở rộng mạng lưới tuyến dưới, trong khi hàng hóa ít giá trị thực, thậm chí không có thật.

Lực lượng quản lý thị trường tổng hợp thông tin người dân phản ánh mua hàng lưu động giá cao tại TP Sầm Sơn (cũ).

Tại Thanh Hóa, lực lượng chức năng đã nhiều lần phát hiện, triệt phá các ổ nhóm hoạt động đa cấp trá hình. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là nạn nhân chủ yếu là lao động nông thôn, công nhân thu nhập thấp, sinh viên mới ra trường. Đây là những người thiếu hiểu biết pháp luật và kinh nghiệm đầu tư, dễ bị cuốn vào “bẫy đổi đời”.

Hậu quả nghiêm trọng

Hậu quả trực tiếp và rõ ràng nhất từ các hoạt động biến tướng kinh doanh đa cấp là thiệt hại kinh tế. Nhiều người vì tin lời hứa hẹn mà vay mượn tiền bạc, thậm chí cầm cố tài sản để tham gia. Khi không bán được sản phẩm, không tuyển được tuyến dưới, họ lâm vào cảnh nợ nần chồng chất, trắng tay chỉ sau vài tháng.

Không dừng lại ở thiệt hại về vật chất, đa cấp bất chính còn phá vỡ mối quan hệ xã hội. Người tham gia thường tìm cách lôi kéo bạn bè, người thân cùng góp vốn. Khi thua lỗ, nhiều gia đình xảy ra mâu thuẫn, mất đoàn kết, dẫn đến tranh chấp, kiện cáo. Có trường hợp vì nợ nần do đa cấp mà tan vỡ hạnh phúc, để lại hậu quả lâu dài về tinh thần.

Mô hình đa cấp của Bitney đã từng bị Bộ Công Thương cảnh báo.

Các buổi hội thảo trái phép, tụ tập đông người còn tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự tại địa phương. Một số đối tượng lợi dụng mô hình đa cấp để che giấu hành vi rửa tiền, lừa đảo, gây phức tạp thêm tình hình kinh tế và xã hội. Lâu dần, lòng tin của người dân vào các kênh đầu tư chính thống cũng bị xói mòn, ảnh hưởng đến thị trường tài chính và an ninh quốc gia. Nhiều nạn nhân sau khi bị lừa còn rơi vào trạng thái khủng hoảng tinh thần, mặc cảm, tự ti. Có người không dám chia sẻ vì xấu hổ, dẫn đến những hệ lụy tiêu cực về tâm lý.

Để tự bảo vệ mình, mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, nhận diện sớm những dấu hiệu bất thường của đa cấp trá hình. Đó là không tin vào những lời hứa hẹn “lợi nhuận khủng, không rủi ro”. Chỉ tham gia khi doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh đa cấp do Bộ Công Thương cấp. Tìm hiểu kỹ thông tin về sản phẩm, hợp đồng, cơ chế trả thưởng trước khi ký kết. Tuyệt đối không vay mượn, cầm cố tài sản để đầu tư vào các kênh chưa rõ ràng. Khi phát hiện dấu hiệu bất hợp pháp, kịp thời báo với chính quyền địa phương, công an hoặc quản lý thị trường để được kiểm tra, xử lý.

Hoạt động kinh doanh đa cấp hợp pháp có thể mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng, nhưng nếu bị biến tướng, trá hình thì sẽ để lại nhiều hệ lụy khó lường. Bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng trước vấn nạn đa cấp bất chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội.