Bỉ nhận tiêm kích F-35 đầu tiên, mở đường cho F-16 đến Ukraine

Ba tiêm kích tàng hình F-35A hôm 13/10 hạ cánh xuống căn cứ không quân Florennes tại Bỉ, trước sự chứng kiến của Vua Philippe và một số quan chức chính phủ. Đây là những chiếc đầu tiên trong tổng số 34 phi cơ F-35A mà Bỉ đặt mua từ Mỹ.

Các tiêm kích xuất phát từ nhà máy của Lockheed Martin tại bang Texas trước đó vài ngày và được tiếp dầu trên không trên hành trình. Theo kế hoạch ban đầu, tổng cộng 4 chiếc F-35 sẽ đến căn cứ Florennes trong đợt này, song một phi cơ phải nằm lại quần đảo Azores do trục trặc kỹ thuật.

Bỉ ký thỏa thuận mua 34 máy bay F-35A của Mỹ vào năm 2018, nhằm thay thế phi đội F-16 AM/BM đời cũ trong biên chế. Bộ trưởng Quốc phòng Bỉ Theo Francken mới đây cho biết nước này có ý định đặt hàng thêm 11 chiếc F-35.

Trước khi lên đường về nước, các tiêm kích F-35A đã được đưa đến căn cứ không quân Luke tại bang Arizona từ tháng 12/2024 để sử dụng làm thiết bị huấn luyện cho phi công và kỹ thuật viên Bỉ. Quá trình này kéo dài khoảng vài tháng.

Phi đội F-35A dự kiến được đưa vào biên chế không quân Bỉ từ năm 2026 và đạt trạng thái sẵn sàng chiến đấu đầy đủ trong năm 2030. Quá trình thay thế tiêm kích F-16 dự kiến hoàn tất vào năm 2028.

Những chiến đấu cơ F-16 loại biên sẽ được Bỉ viện trợ cho Ukraine, thời điểm chuyển giao dựa trên tiến độ tiếp nhận dòng F-35. Bộ Quốc phòng Bỉ dự kiến cung cấp cho Ukraine tối đa 30 chiếc từ nay đến năm 2028, khiến Brussels trở thành bên viện trợ F-16 nhiều nhất cho Kiev.

Thủ tướng Bart De Wever hồi tháng 4 thông báo Bỉ sẽ chuyển cho Ukraine hai tiêm kích F-16 trong năm nay và hai chiếc nữa vào năm sau. "Chúng tôi hy vọng có thể cung cấp nhiều hơn, song vẫn đang chờ F-35. Bỉ không hề trì hoãn", ông nhấn mạnh.

Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và Bỉ đã cam kết viện trợ khoảng 80 tiêm kích F-16 cho Ukraine. Lô đầu tiên được Hà Lan và Đan Mạch chuyển đến vào tháng 7/2024. Ngoài 4 chiếc F-16 bị rơi, không rõ Ukraine còn duy trì được bao nhiêu máy bay trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Phạm Giang (Theo Brussels Times, Militarnyi)