Bí mật dòng 'tiền bẩn' của các tỷ phú lừa đảo

Từ những 'nhà máy nô lệ hiện đại' đến hệ hệ thống rửa tiền tinh vi, tỷ phú lừa đảo Trần Chí cùng các băng đảng đã lấy đi tiền mồ hôi nước mắt của rất nhiều người.

Tỷ phú Trần Chí bị cáo buộc điều hành đường dây lừa đảo và rửa tiền với con số khủng: Ảnh: Coinfomania.

Theo The New York Times, dù FBI, Bộ Công an Trung Quốc, Interpol và nhiều cơ quan chấp pháp toàn cầu đã nỗ lực truy quét, ngành công nghiệp lừa đảo xuyên lục địa vẫn tồn tại vì một lý do cốt lõi: hoạt động rửa tiền quá hiệu quả.

Hệ thống rửa tiền này giống như một con rắn nhiều đầu trong thần thoại Hy Lạp, chặt đầu này, sẽ lại mọc lên một đầu khác, phủ khắp quy mô toàn cầu.

Rửa tiền ra sao?

Phóng sự của tờ The New York Times cho biết thế giới ngầm này hoạt động gần như công khai ở Phnom Penh và Sihanoukville, Campuchia. Những 'nhà máy nô lệ hiện đại' là nơi băng nhóm tội phạm sử dụng lao động cưỡng bức để thực hiện hoạt động lừa đảo trực tuyến.

Các băng nhóm lừa đảo làm việc trong khu nhà có bảo vệ nghiêm ngặt hoặc tầng cao của những tòa nhà đang xây dở. Nhà hàng ven biển chật kín những kẻ rửa tiền và tội phạm khác đang giao dịch trên bàn ăn với những món ăn cay kiểu Trung Quốc.

Phóng viên The New York Times đã thu được sổ tay hướng dẫn rửa tiền và phỏng vấn người trong cuộc, hé lộ cách dịch chuyển tiền bất hợp pháp được đánh giá “gần như không thể bị đánh bại”. Trong hoạt động lừa đảo và tội phạm mạng, người rửa tiền là mắt xích sống còn giúp kẻ lừa đảo biến "tiền bẩn" thành "tiền sạch".

Khi lần theo dấu vết, The New York Times tìm tới một tập đoàn tài chính có tên tuổi ở Campuchia, Huione Group. Theo cáo buộc mới đây từ Mỹ và tài liệu có nguồn gốc do The New York Times thu thập, Huione cung cấp dịch vụ rửa tiền theo yêu cầu (nguồn tin xin giấu tên). Quy mô chính xác của thị trường này gần như không thể đo lường, nhưng công ty phân tích Elliptic cho rằng hoạt động rửa tiền này có thể liên quan tới lượng giao dịch tiền mã hóa trị giá 26,8 tỷ USD kể từ năm 2021. Con số của Elliptic là hợp lý nếu xét khối tài sản 15 tỷ USD bằng Bitcoin mà nhà chức trách Anh và Mỹ vừa tịch thu của Tập đoàn Prince và những công ty liên kết, dưới trướng tỷ phú Trần Chí. Ngành công nghiệp này mờ ám đến mức khó có thể phân biệt giao dịch hợp pháp với các giao dịch bất hợp pháp, nhưng Elliptic khẳng định hoạt động rửa tiền cho những hoạt động tội phạm mạng đang là “thị trường Internet bất hợp pháp lớn nhất thế giới”.

Prince Group điều hành hàng chục đơn vị kinh doanh tại hơn 30 quốc gia. Ảnh: Bộ Tài chính Mỹ.

Hãy tưởng tượng bạn là kẻ lừa đảo, chiếm đoạt tiền tiết kiệm cả đời của một người. Bạn cần một người kết nối - một trung gian đáng tin cậy để điều hướng chiến lợi phẩm về đúng chỗ. Người kết nối giỏi sở hữu mạng lưới toàn cầu gồm những "con la tiền" (money mule), có khả năng chuyển hàng loạt khoản tiền chỉ trong vài giờ.

"Con la" có thể là cá nhân hoặc công ty vỏ bọc kiểm soát tài khoản ngân hàng địa phương hoặc ví tiền mã hóa. Khi đã tìm được người kết nối, "con la" thường phải nộp khoản đặt cọc vào tài khoản ký quỹ chung để đảm bảo không “bỏ chạy” cùng số tiền.

Các công ty tham gia vào quá trình này ở Huione kiếm được tiền ở mọi bước của quá trình đó. Đầu tiên, một công ty liên kết sẽ điều hành nền tảng giao dịch, hay “khu chợ”, nơi những kẻ lừa đảo có thể tìm thấy người kết nối.

Khu chợ trực tuyến này được tạo thành từ hàng nghìn nhóm trò chuyện trên Telegram. Trên kênh Telegram này, người dùng ẩn danh quảng cáo dịch vụ rửa tiền bằng thứ ngôn ngữ hầu như không che đậy. Các bài đăng là công khai; bất kỳ ai có ứng dụng Telegram đều có thể xem.

Một số người còn bán dữ liệu cá nhân bị đánh cắp, ứng dụng mạo danh người khác và dịch vụ thiết yếu khác cho những kẻ lừa đảo, hình thành nên cả một “chuỗi cung ứng” và ngành “công nghiệp phụ trợ” đúng nghĩa cho hoạt động lừa đảo.

Trên Telegram từng có kênh “Demand and Supply” với hơn 400.000 người tham gia, nơi tội phạm công khai rao bán dịch vụ rửa tiền. Dù kênh này đã bị xóa, nhiều kênh mới vẫn nhanh chóng xuất hiện thay thế.

Những nền tảng này giúp tội phạm “tin nhau” hơn trong việc giao dịch, vì ngay trong giới lừa đảo, chuyện bị lừa lại là điều thường xuyên xảy ra.

Để chứng minh uy tín, người kết nối và "con la" phải trả một khoản đặt cọc cho nền tảng, duy trì trong tài khoản ký quỹ. Sau đó, giá cả của giao dịch rửa tiền được xác định giữa hai bên.

Các vụ lừa đảo lớn như mạo danh quan chức chính phủ có mức phí rửa tiền cao hơn, vì nạn nhân có nhiều khả năng gọi cảnh sát hoặc cảnh báo ngân hàng hơn. Vị trí của nạn nhân cũng ảnh hưởng đến giá.

Những kẻ rửa tiền tính phí lên đến 60% để làm sạch tiền từ Trung Quốc do pháp luật rất nghiêm ngặt ở nước này. Kể từ năm 2020, Trung Quốc đã bắt giữ hàng nghìn người và đóng băng số tiền lớn trong một cuộc truy quét trên toàn quốc.

Thỏa thuận giữa người kết nối và người cần chuyển tiền là riêng tư, nhưng khu chợ trực tuyến vẫn kiếm lời bằng cách bán quảng cáo, thu phí duy trì nhóm và trích hoa hồng từ giao dịch.

Trở lại với việc rửa tiền, The New York Times dẫn lời Elad Fouks, người giám sát gian lận Mỹ cho Chainalysis, cho rằng một số "con la" ở Mỹ mở tài khoản ngân hàng bằng cách sử dụng danh tính giả, điều mà trí tuệ nhân tạo đang hỗ trợ đắc lực.

Người nhận dịch vụ này sau đó phân tán các khoản tiền gửi và rút tiền để đỡ bị ngân hàng chú ý. (Những giao dịch tiền mặt trên 10.000 USD ở Mỹ, theo luật định, phải khai báo với nhà chức trách). Các tài khoản và ví ảo được sử dụng để rửa tiền cũng chỉ hoạt động trong vài tuần hoặc vài tháng.Tuy nhiên, chính những "con la" này mới có rủi ro bị bắt cao nhất, chứ không phải người kết nối hay kẻ lừa đảo. Trong một vụ án tại tòa án Mỹ đã phác thảo cơ chế hoạt động các hành vi này. Bị cáo chính, Daren Li, điều hành một tổ chức rửa tiền đã đăng ký 74 công ty vỏ bọc ở Mỹ để rửa gần 80 triệu USD. Các công ty này đã thiết lập tài khoản tại Bank of America và những nơi khác. Khi nạn nhân gửi tiền vào các tài khoản, tiền nhanh chóng chuyển đến một ngân hàng ở Bahamas. Từ đó, tiền được sử dụng để mua tiền mã hóa Tether và lưu trữ trên sàn giao dịch Binance. Chỉ sau vài ngày, tiền lại chuyển đến một ví ảo khác.Rửa tiền qua bất động sảnTuy nhiên trong kịch bản trên, bạn mới chỉ là một tay con. Với những đại gia như ông trùm Trần Chí, số tiền phải rửa còn lớn hơn nhiều, do đó tài sản cuối cùng để rửa tiền cũng đa dạng hơn. Những người như tỷ phú lừa đảo Trần Chí có thể điều hành các tổ chức chuyên nghiệp, với hàng nghìn người dưới trướng trong một tổ chức không khác gì một tập đoàn kinh doanh toàn cầu hợp pháp. Một biệt thự do Trần Chí sở hữu trên đường Avenue, khu St John’s Wood, phía bắc London. Ảnh: Telegraph. Với những ông trùm này, ngoài tiền mã hóa, những gì họ kiếm được còn chảy vào các tài sản như du thuyền, xe hơi hạng sang, và nhất là bất động sản, ở những nơi pháp lý mập mờ và dễ tránh né nhà chức trách, như London hay Dubai.Bề ngoài hợp pháp là lý do quan trọng khiến bất động sản là nơi trú ẩn lý tưởng cho tài sản của những kẻ lừa đảo. Các ông trùm giàu nhất thường nhắm đến những thành phố đại học ở Vương quốc Anh, vốn luôn có sẵn căn hộ và người thuê: lượng lớn sinh viên đại học. Ở Anh, việc mua bất động sản diễn ra khá thoải mái, người môi giới, vốn bán hàng khắp thế giới, thường giao tiếp với khách hàng mà không bao giờ gặp trực tiếp, chuyện nhà ở được mua bởi các nhà đầu tư và công ty nước ngoài cho gia đình hoặc để đầu tư là thường tình. Những khoản đầu tư bất động sản gần trường đại học có xu hướng tăng giá tốt hơn so với thị trường chung, khiến chúng an toàn hơn cho việc rửa tiền, khi một giao dịch với giá trên trời đỡ đáng nghi hơn.Một cuộc điều tra chung giữa Guardian và Transparency International UK được công bố năm 2024 cho thấy gần 400 triệu bảng Anh (532 triệu USD) giá trị bất động sản ở Anh đang bị điều tra về tội phạm tài chính. Từ các biệt thự ở Mayfair đến các căn hộ xây mới ở Merseyside. Nhà đầu tư bao gồm nhiều nhân vật cộm cán từ châu Á, và không ai biết có bao nhiêu người trong số đó ẩn danh, dùng danh tính giả, hoặc nhờ người khác đứng tên hộ.Guardian cũng cho biết gần 40% "tiền bẩn" trên thế giới đang đi qua khu trung tâm tài chính của thủ đô nước Anh, City of London, nơi có luật lệ riêng về thuế khóa và đầu tư để thu hút giới đầu tư toàn cầu, và các lãnh thổ phụ thuộc khác của Anh. Thứ trưởng Ngoại giao Vương quốc Anh Andrew Mitchell đã công bố số liệu đó vào năm 2024 và nói thêm rằng các lãnh thổ phụ thuộc và hải ngoại sẽ phải đối mặt với những yêu cầu mới từ Bộ Ngoại giao để tuân thủ luật pháp về minh bạch tài chính.Cáo trạng vừa công bố của nhà chức trách Anh và Mỹ cho thấy Prince Group, Trần Chí, và các công ty, cá nhân liên quan sở hữu rất nhiều bất động sản, doanh nghiệp, tài sản khác ở Anh, quần đảo Cayman, và một số vùng lãnh thổ thuộc Anh khác.The Washington Post cho biết Bộ Tài chính Mỹ cũng áp lệnh trừng phạt hơn một chục đơn vị và 3 công dân Singapore, là đồng phạm của Trần Chí. Những người này giữ vai trò lãnh đạo cấp cao, trực tiếp giám sát các khu trại lừa đảo ở Campuchia. Trong số này có Gabriel Tan, người từng là trưởng bộ phận truyền thông của tập đoàn và cũng đứng đầu Quỹ Prince Foundation - tổ chức được quảng bá là cánh tay từ thiện của tập đoàn; cùng với Edward Lee, người phụ trách mảng bất động sản của Prince Group. Lee và Tan - từng phụ trách phản hồi báo chí cho Prince Group nhưng hiện đã cập nhật hồ sơ LinkedIn ghi là đang “tạm nghỉ việc”.Trả lời The Washington Post, Bộ Nội vụ Singapore cho biết đã chủ động chặn các vụ lừa đảo trong nước, đồng thời phối hợp xuyên biên giới, qua đó đóng băng 32.000 tài khoản ngân hàng và thu hồi 20 triệu USD trong giai đoạn tháng 5 đến tháng 6 năm nay. Những cáo buộc liên tới tập đoàn Prince rửa tiền đang tiếp tục được cơ quan này điều tra làm rõ.Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hộiCuốn sách Vũ trụ kỹ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.