Bệnh lupus khiến huyết khối bít tắc tĩnh mạch thai phụ - Báo VnExpress

Chị Ngọc mắc hội chứng buồng trứng đa nang, từng sảy thai ở tuần 18 sau thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Lần mang thai thứ hai, khi thai mới 11 tuần, chị bất ngờ bị đau bụng dữ dội vùng quanh rốn lan ra sau lưng, kèm buồn nôn. Kết quả chụp MRI bụng cho thấy huyết khối lấp đầy tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch mạc treo tràng trên, gần như gây tắc hoàn toàn. ThS.BS Trần Hữu Danh, Khoa Nội Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đây là nguyên nhân khiến chị đau bụng, nôn ói kéo dài suốt một tuần.

Tĩnh mạch cửa có nhiệm vụ đưa máu từ hệ tiêu hóa (dạ dày, ruột, tụy, lách) về gan. Khi cục máu đông hình thành tại đây hoặc lan tới các tĩnh mạch lân cận, dòng máu nuôi gan sẽ bị cản trở, đe dọa chức năng gan và sức khỏe toàn thân.

TS.BS Trần Vũ Minh Thư, Trưởng khoa Nội tim mạch 2, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chỉ định xét nghiệm đánh giá tình trạng tăng đông máu. Kết quả cho thấy bệnh nhân dương tính với lupus ban đỏ hệ thống và hội chứng kháng phospholipid (APS) - một rối loạn tự miễn khiến cơ thể sản sinh kháng thể bất thường, tấn công vào màng trong của mạch máu và kích hoạt hệ thống đông máu.

Theo bác sĩ Thư, khoảng 20-40% bệnh nhân lupus có kháng thể kháng phospholipid và một phần trong số này được chẩn đoán mắc hội chứng kháng phospholipid. Sự kết hợp lupus và hội chứng này làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối gấp nhiều lần không chỉ ở tĩnh mạch sâu chi dưới mà còn ở các vị trí ít gặp như tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch não hay tĩnh mạch tạng. Trong trường hợp này, các kháng thể đã khởi phát chuỗi phản ứng sinh học dẫn đến cục máu đông ở tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch mạc treo tràng trên.

Khó khăn khi điều trị cho trường hợp này là bệnh nhân đang ở ba tháng đầu thai kỳ, mong con nhiều năm. Êkíp xây dựng phác đồ điều trị tối ưu bằng các loại thuốc giảm đau, kháng đông giúp kiểm soát tình trạng bệnh của mẹ, không ảnh hưởng đến thai nhi. Sau một tuần, siêu âm cho thấy huyết khối giảm nhiều, chị Ngọc hết đau bụng, ăn uống, đi lại bình thường, thai phát triển tốt, được xuất viện.

Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn có thể tấn công nhiều cơ quan như da, khớp, thận, mạch máu, hệ tiêu hóa... Hội chứng kháng phospholipid lại gây rối loạn cân bằng đông - chống đông, làm tăng nguy cơ tắc mạch. Khi hai tình trạng này cùng tồn tại, nguy cơ huyết khối và biến chứng thai kỳ (sảy thai, sinh non, tiền sản giật) tăng cao.

Phụ nữ khi mắc lupus hoặc hội chứng kháng phospholipid chỉ nên mang thai khi bệnh được kiểm soát ổn định, tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ, duy trì chế độ ăn lành mạnh, vận động nhẹ nhàng và nghỉ ngơi hợp lý. Đi khám ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường như mệt mỏi, sốt, đau khớp, loét miệng, rụng tóc, thiếu máu hoặc sưng đau chi. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm do huyết khối gây ra, cứu thai phụ và thai nhi.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi