Bê bối của tập đoàn thực phẩm hơn 150 năm tuổi, Phó Chủ tịch bị sa thải vì tự miệt thị sản phẩm của hãng là 'đồ dành cho người nghèo', dùng nguyên liệu 'nhân tạo'

Vụ bê bối cho thấy đạo đức và sự tôn trọng không chỉ là khẩu hiệu marketing mà phải là giá trị xuyên suốt từ CEO đến những vị trí lãnh đạo thấp hơn.

Campbell's từ lâu được xem là biểu tượng của đồ ăn tiện lợi, tin cậy và quen thuộc với nhiều thế hệ người tiêu dùng tại Mỹ cũng như nhiều nơi trên thế giới. Vì thế, khi một lãnh đạo cao cấp của công ty là Phó chủ tịch Martin Bally bị tố cáo có phát ngôn miệt thị cả sản phẩm, khách hàng, lẫn đồng nghiệp, câu chuyện ngay lập tức trở thành cú sốc về uy tín.

Vụ việc sa thải Martin Bally, Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc An ninh Thông tin (CISO) của tập đoàn thực phẩm khổng lồ Campbell's, không chỉ là một sự cố nhân sự đơn thuần. Nó đã nhanh chóng leo thang thành một cuộc khủng hoảng niềm tin sâu sắc, phơi bày những rạn nứt trong văn hóa doanh nghiệp và thách thức nghiêm trọng đến danh tiếng thương hiệu kéo dài hơn một thế kỷ của Campbell's.

Mục nát từ văn hóa nội bộ

Theo đơn kiện của cựu nhân viên Robert Garza, trong một cuộc họp tháng 11/2024 vốn được cho là để bàn về lương, ông Bally đã dùng lời lẽ tục tĩu để mô tả súp của công ty là "đồ ăn rác rưởi cho người nghèo" (­shit for f‑‑‑ing poor people) và nói ông không còn muốn ăn sản phẩm của chính công ty nữa.

Lời nói này chẳng khác nào một mũi dao đâm thẳng vào tim của thương hiệu, vốn được xây dựng trên nền tảng "thực phẩm phải chăng và tiện lợi cho mọi gia đình" suốt hơn 150 năm.

Tệ hơn, ông Bally còn nói súp chứa "thịt sinh học/thịt in 3D" (bioengineered meat, 3D‑printed chicken), một phát ngôn đã châm ngòi cho nỗi lo về an toàn thực phẩm và minh bạch ngành công nghiệp đồ hộp.

Không dừng lại ở đó, Bally còn bị cáo buộc có lời lẽ phân biệt đối với nhân viên gốc Ấn, gọi họ là "những kẻ ngu ngốc" (idiots) và thể hiện thái độ khinh thường rõ rệt.

Hành vi không chỉ là một sai lầm cá nhân, mà đụng chạm sâu sắc tới niềm tin của công chúng: niềm tin vào chất lượng sản phẩm, đạo đức doanh nghiệp, sự tôn trọng khách hàng và nhân viên, và đúng như lời giới truyền thông gọi: một cú sốc với thương hiệu lâu đời.

Tờ Financial Times (FT) cho hay Campbell's không phải là thương hiệu xa xỉ, nó là biểu tượng của sự bình dân và kinh tế trong gian bếp Mỹ. Việc một lãnh đạo nội bộ công khai khinh miệt tệp khách hàng cốt lõi, vốn là những người phụ thuộc vào các sản phẩm súp đóng hộp vì giá trị kinh tế, đã tạo ra một làn sóng phản ứng dữ dội và cảm giác bị phản bội sâu sắc.

Phản ứng công khai này cho thấy, trong thời đại truyền thông xã hội, sự thiếu tôn trọng của một cá nhân cấp cao có thể xóa sổ thiện chí được tạo dựng qua nhiều thập kỷ của cả một tập đoàn.

Ngay sau khi vụ kiện và đoạn ghi âm được lan truyền rộng rãi, Campbell's đã ra thông báo: sau khi xem xét, công ty "tin tưởng giọng nói trong bản ghi là của Martin Bally", và ông này đã bị sa thải. Công ty khẳng định các bình luận là "thô tục, xúc phạm và sai sự thật", "không phản ánh giá trị hay văn hóa doanh nghiệp".

Campbell's đồng thời lên tiếng bác bỏ cáo buộc về "thịt in 3D / thực phẩm sinh học": theo họ, súp vẫn được làm từ "thịt gà thật" lấy từ các nhà cung cấp ở Mỹ, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn.

Tuy nhiên, một số chuyên gia truyền thông cho rằng việc công ty phản ứng chỉ sau khi scandal bùng nổ, và chỉ sa thải Bally khi "không thể chịu nổi sức ép từ công chúng" là quá muộn, khiến uy tín bị tổn hại nặng.

Với một thương hiệu như Campbell's, vụ bê bối dễ khiến người tiêu dùng đặt lại câu hỏi: nếu ngay lãnh đạo cao cấp coi sản phẩm "rẻ tiền, dành cho người nghèo, chất lượng thấp", thì liệu có nên tin tưởng sản phẩm nữa?

Thêm vào đó, phát ngôn về "thịt sinh học / 3D‑printed chicken" châm ngòi nỗi lo về nguồn gốc thực phẩm trong bối cảnh người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm an toàn, minh bạch, khiến sức lan tỏa của scandal không chỉ ở Mỹ, mà có thể ảnh hưởng rộng hơn.

Điều này nghiêm trọng đến mức Văn phòng Tổng chưởng lý bang Florida đã phải khởi động một cuộc điều tra về những tuyên bố này. Một bình luận vô căn cứ đã đủ sức thu hút sự can thiệp của chính phủ, gây áp lực lớn về mặt pháp lý và tuân thủ.

Về lâu dài, Campbell's đối mặt với rủi ro hai chiều: một là sụt giảm doanh số nếu người dùng quay lưng, hai là tổn hại thương hiệu nghiêm trọng, điều khó phục hồi đối với một thương hiệu lâu năm vốn dựa nhiều vào niềm tin.

Vụ bê bối còn bị đào sâu bởi khía cạnh pháp lý: đơn kiện sa thải sai luật của cựu nhân viên Robert Garza. Đơn kiện của Garza cáo buộc rằng sau khi anh báo cáo với quản lý, thay vì được hỗ trợ hoặc hướng dẫn chuyển lên bộ phận nhân sự thì anh bị sa thải — làm dấy lên lo ngại về quấy rối môi trường làm việc, phân biệt chủng tộc, và trả đũa người tố cáo (whistleblower retaliation).

Đơn kiện này biến sự cố cá nhân thành một vấn đề về văn hóa tổ chức. Nếu các cáo buộc trả đũa được chứng minh là đúng, nó sẽ vẽ nên một bức tranh đen tối về một môi trường làm việc dung túng cho hành vi phân biệt chủng tộc và trừng phạt những người dám lên tiếng.

Đối với Campbell's, việc giải quyết vụ kiện này sẽ đòi hỏi nhiều hơn một lời xin lỗi, nó buộc công ty phải chứng minh cam kết về sự đa dạng, hòa nhập và trên hết là minh bạch trong các quy trình nhân sự. Uy tín của ban lãnh đạo cấp cao hiện đang bị đặt dưới kính hiển vi của Tòa án và công chúng.

Việc Campbell's nhanh chóng sa thải Bally và đưa ra lời xin lỗi công khai là động thái cần thiết để cắt đứt tổn thương và bảo vệ thương hiệu. Tuy nhiên, hành động này chỉ là bước khởi đầu. Vụ bê bối này là lời nhắc nhở đắt giá rằng đạo đức và sự tôn trọng không chỉ là khẩu hiệu marketing mà phải là giá trị xuyên suốt từ CEO đến những vị trí lãnh đạo thấp hơn.

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi trách nhiệm xã hội, đạo đức doanh nghiệp, minh bạch xuất xứ, Campbell's nếu muốn vượt qua, không thể sử dụng cách "ủng hộ im lặng, xin lỗi, sa thải người sai" rồi mong dư luận nguôi. Việc khôi phục uy tín đòi hỏi cam kết rõ ràng: từ giá trị nội bộ, văn hóa doanh nghiệp đến minh bạch sản phẩm.

*Nguồn: FT, Fortune, BI