Bật quạt đúng cách mát như điều hòa: Điều chỉnh đơn giản, hiệu quả lại còn tiết kiệm điện

Một vài điều chỉnh nhỏ có thể khiến quạt đem lại hiệu quả làm mát tương đương gần như điều hòa.

Vào mùa hè hay những ngày nắng nóng cao điểm, các thiết bị làm mát tiêu biểu như quạt và điều hòa được các gia đình ưa chuộng sử dụng. Trong đó, nếu điều hòa có lợi thế là làm mát sâu, làm mát nhanh không gian, thì quạt máy lại giúp tiết kiệm điện hơn mà vẫn đem lại hiệu quả tương đối.

Trên thực tế, quạt máy có thể trở thành trợ thủ làm mát đắc lực trong ngày nắng nóng, làm mát gần như điều hòa nếu như người dùng biết điều chỉnh hay áp dụng một số cách làm kết hợp đơn giản.

Tối ưu luồng gió để quạt "mát như điều hòa"

Theo các chuyên gia, quạt máy về cơ bản không làm mát bằng cách hạ nhiệt độ phòng, thay vào đó thiết bị sẽ tạo hiệu ứng "wind-chill" (hiệu ứng gió thổi) trên da. Kết quả là giúp người dùng cảm thấy mát mẻ hơn dù nhiệt độ phòng gần như không đổi.

Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) giải thích: Quạt trần, quạt cây hay quạt để bàn đều làm mát bằng cách tạo luồng gió lưu thông quanh cơ thể. Chính vì vậy, để quạt phát huy hết tác dụng, đem lại hiệu quả làm mát tốt nhất, người dùng cần tối ưu luồng gió từ thiết bị.

Đầu tiên, hãy đặt quạt sao cho gió không thổi thẳng vào mặt người dùng mà để gió phủ đều. Ví dụ với quạt đứng, nên đặt cách vị trí người ngồi khoảng 1,5 - 2,5m. Song song chỉnh đầu quạt hơi chếch lên và bật chế độ quay để gió tỏa rộng.

Nếu căn phòng có diện tích lớn, cần đặt 2 chiếc quạt chéo góc để tạo vòng đối lưu. Áp dụng cách làm này, chỉ cần bật quạt với tốc độ gió vừa phải, người dùng có thể cảm nhận không khí mát tăng đáng kể. Tài liệu chuyên môn của nhóm CBE (Đại học California, Berkeley) có đề cập, vận tóc gió khoảng 0,5m/s đã có thể mang lại hiệu ứng mát tương đương hạ ~2 độ C so với không khí tĩnh - đủ dùng cho những ngày nắng nhẹ, không cần tới tốc độ gió cao nhất của quạt.

Nếu gia đình có quạt trần thì càng tốt, thiết bị giúp không khí được đối lưu một cách tốt nhất. Hãy để quạt trần quay ngược chiều kim đồng hồ, gió mát sẽ được đẩy xuống tốt hơn. Theo DOE, ở một vài nơi khi hậu ôn hòa, quạt trần hoàn toàn có thể thay thế được điều hòa nhờ khả năng làm mát hiệu quả.

Hiệu quả của quạt trần phụ thuộc lớn vào độ cao lắp đặt và vị trí. Khuyến nghị của ENERGY STAR: Lắp giữa phòng, cách sàn ít nhất 7 ft và lý tưởng 8–9 ft, cách tường ≥18 inch. Các mẫu “hugger/áp trần” tiện cho trần thấp nhưng lưu lượng gió kém hơn do cánh sát trần; dữ liệu của chương trình Building America (PNNL) thậm chí ghi nhận quạt áp trần có thể giảm đến ~40% lưu lượng gió so với quạt tiêu chuẩn nếu khoảng hở cánh-trần không đủ.

Cuối cùng trong trường hợp gia đình có cả 2 thiết bị là quạt trần và quạt cây, có thể kết hợp chúng với nhau. Quạt trần sẽ đảm nhận nhiệm vụ lưu thông nền, còn quạt cây hay quạt để bàn sẽ giúp làm mát cục bộ. Khi này, người dùng chỉ cần bật 2 thiết bị ở mức gió thấp hoặc trung bình, không gian vẫn sẽ được làm mát tối ưu, đem lại cảm giác dễ chịu và hạn chế tiếng ồn.

Kết hợp thông gió tự nhiên khi bật quạt

Để tiến gần cảm giác “mát như điều hòa”, chỉ quạt thôi chưa đủ; dòng khí vào–ra cũng rất quan trọng. Hướng dẫn của DOE về quạt cửa sổ khuyên đặt quạt thổi ra ngoài ở phía nóng để đuổi khí nóng, đồng thời mở cửa sổ ở phía râm mát, cách xa quạt để kéo không khí dễ chịu vào. Với nhà nhiều tầng, nên xả ở tầng trên, lấy gió ở tầng dưới. Cách làm này này hiệu quả nhất vào sáng sớm/đêm muộn khi ngoài trời mát hơn trong nhà, DOE nhấn mạnh.

Tuy vậy, người dùng cần lưu ý giới hạn của thông gió. DOE khuyến cáo: Trao đổi khí để làm mát rất hiệu quả ở khí hậu khô, biên độ nhiệt ngày–đêm lớn, nhưng trong khí hậu nóng ẩm, thông gió đơn thuần không đủ do độ ẩm cao và chênh nhiệt nhỏ; lúc này cần bổ sung khử ẩm/cơ chế làm mát cơ khí. Dù ở đâu, hãy kết hợp che nắng (rèm dày, phim cách nhiệt) và dùng quạt để tuần hoàn trong phòng khi trời oi ẩm ban ngày.

Nếu phòng ẩm do nấu ăn, tắm rửa hoặc phơi đồ, người dùng nên xả ẩm nhanh: mở hé cửa sổ ở phía nóng và bật quạt đẩy ẩm ra ngoài trong 10–15 phút, sau đó đóng lại, duy trì mát bằng quạt trần/quạt cây. Khi đã kiểm soát ẩm, tốc độ gió vừa phải thường đủ cho cảm giác mát dễ chịu nhiều giờ liền.

Cuối cùng là thói quen vận hành. DOE nhắc rất rõ: Hãy tắt quạt khi rời phòng, vì quạt làm mát người chứ không làm mát phòng.