Báo chí tinh, gọn, mạnh: Tìm kiếm nguồn thu mới để tự chủ tốt hơn

Đó là chủ đề nhiều đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí quan tâm, thảo luận tại tọa đàm báo chí Việt Nam trên lộ trình tinh, gọn, mạnh, do Trung tâm truyền hình Việt Nam tổ chức ngày 12-6.

Trong nhiều nội dung thảo luận, vấn đề quy chuẩn đặt tên cơ quan báo chí sau sáp nhập và kinh tế báo chí được đại biểu đặc biệt quan tâm.

Đặt tên như thế nào để giữ bản sắc?

Theo đó, báo Khánh Hòa hợp nhất với Đài phát thanh và truyền hình (PTTH) tỉnh Khánh Hòa, lấy tên là báo Khánh Hòa; báo Tuyên Quang hợp nhất với Đài PTTH tỉnh Tuyên Quang lấy tên là Báo và Đài PTTH Tuyên Quang...

Theo tài liệu của VTV, sau khi sáp nhập mỗi tỉnh đặt 1 tên gọi cơ quan báo chí khác nhau. Trong số 34 tỉnh, thành sau sáp nhập, hợp nhất các cơ quan báo chí, 16 đơn vị có tên là báo gắn với tên đơn vị hành chính của địa phương; 17 đơn vị có tên là báo, đài gắn với tên đơn vị hành chính của địa phương; 3 tỉnh đặt tên cơ quan báo chí sau sáp nhập là trung tâm; 1 cơ quan báo chí có tên là đài, báo gắn với tên đơn vị hành chính của địa phương.

Lý giải về việc đặt tên cơ quan báo chí tỉnh Bình Phước, nhà báo Nguyễn Thị Minh Nhâm (giám đốc - tổng biên tập Đài PT-TH và Báo Bình Phước) cho biết việc sáp nhập các cơ quan báo chí của tỉnh theo nghị quyết 18 của Trung ương. Sau đó Tỉnh ủy Bình Phước đã lập đề án và việc đặt tên cho cơ quan báo chí sau sáp nhập cũng có nhiều ý kiến tranh luận. Tỉnh Bình Phước đã chọn tên cả báo và đài.

Nhà báo Ngô Thị Ngọc Hạnh (tổng biên tập Báo & Đài PT-TH Đồng Tháp) cũng chia sẻ rằng nếu các tỉnh phía Bắc các cơ quan báo chí gắn với các đơn vị sự nghiệp nhóm 3, thì ở phía Nam các cơ quan báo chí tự chủ rất sớm (ở nhóm 2, nhóm 1). Ở mỗi vùng miền, thế mạnh loại hình sẽ khác nhau. Ở miền Nam, phát thanh - truyền hình phát triển rất mạnh, ở miền Bắc báo Đảng rất mạnh. Nên lựa chọn tên thế nào để phù hợp với đặc thù và ưu điểm hoạt động báo chí của từng vùng miền.

Ông Sầm Việt An (tổng biên tập báo Cao Bằng) thì cho rằng việc đặt tên cơ quan báo chí là báo hay đài hay 1 cơ quan truyền thông nào khác thì chỉ nên lấy tên ngắn ngọn, vẫn đảm bảo về vấn đề truyền thông và không sai về định hướng. 

Báo chí tìm kiếm nguồn thu mới từ tổ chức sự kiện, YouTube...

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Ngọc Toàn (tổng biên tập báo Thanh Niên) chia sẻ báo Thanh Niên có gần 500 người, tiền trả lương mỗi tháng khoảng 8 tỉ đồng, trong đó tiền trả nhuận bút hơn 5 tỉ đồng. Gần đây doanh thu của báo cũng gặp khó khăn, báo phải tiết chế sản lượng trên các nền tảng, ưu tiên chất lượng. 

Báo in hiện nay hầu như không có lãi nhưng vẫn phải duy trì để có thêm hệ sinh thái, giữ được loại hình báo chí truyền thống và cũng là một công cụ hữu hiệu trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, truyền thông chính sách. Hiện nay các cơ quan báo chí phải chuyển sang hoạt động phi truyền thống, trong đó có hoạt động tổ chức sự kiện. Đây cũng là nguồn thu chính, nguồn thu mới. 

Theo ông Toàn, các cơ quan báo chí cũng cần phải đa dạng hóa loại hình, đa dạng hóa nguồn thu nhưng phải hết sức thận trọng, vì không khéo sẽ rơi vào tình trạng chạy theo lợi nhuận. 

"Riêng báo Thanh Niên đã học tập theo mô hình của VTV, thành lập trung tâm phát triển nội dung số, kênh YouTube báo Thanh Niên, TikTok... Có lúc cao điểm, chúng tôi sản xuất clip rất nhiều người xem mà YouTube phải trả cho chúng tôi khoảng 1 tỉ đồng/tháng" - ông Toàn nói.

Ông Mai Ngọc Phước (tổng biên tập báo Pháp Luật TP.HCM) cho rằng khó khăn về nguồn thu là khó khăn chung của báo, đài trên cả nước. Vấn đề hiện nay là luật và các cơ chế chính sách của Nhà nước phải có những quy định mới để giúp các cơ quan báo chí tự chủ. 

Muốn là một đơn vị tự chủ mạnh thì Luật Báo chí sửa đổi phải nói rõ mô hình hoạt động của tổ hợp truyền thông, tập đoàn truyền thông, tên gọi của các cơ quan báo chí này, cơ chế tạo điều kiện cho các cơ quan này hoạt động (về thuế, về thu nhập...). 

Lãnh đạo địa phương hỗ trợ các cơ quan báo chí đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ chuyển đổi số. Bên cạnh đó, bản thân các cơ quan báo chí cần mạnh dạn đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, xây dựng cơ cấu hoạt động tốt hơn, mở rộng hoạt động kinh tế báo chí mới như tổ chức sự kiện, truyền thông số... để giúp tự chủ tốt hơn.