Ba trụ cột giúp con trẻ lớn lên vững vàng, là gì?

Bối cảnh xã hội nhiều biến động và thách thức hiện nay đặt ra những đòi hỏi mới với từng gia đình, nhà trường và cả nền giáo dục cũng như xã hội để trả lời chung câu hỏi "Làm sao để con trẻ lớn lên vững vàng giữa thời đại biến động?".

Trẻ cần có một nền tảng vững chắc về thể chất, tinh thần và trí tuệ là ba trụ cột giúp phát triển và thích nghi một cách linh hoạt chứ không chỉ là điểm số hay thành tích. 

Câu chuyện này vừa được Diễn đàn giáo dục toàn diện 2025 chủ đề "Nuôi dưỡng thân - tâm - tuệ giúp con vững vàng trong thế kỷ 21". Thông điệp chính là giáo dục toàn diện để kiến tạo một thế hệ hạnh phúc, khỏe mạnh và có năng lực thích ứng cao, góp phần cho sự phát triển của đất nước.

Kỹ năng thích ứng với thay đổi

Bà Trần Tuệ Tri, đồng sáng lập và cố vấn cấp cao Vietnam Brand Purpose, nói vấn đề quan trọng của giáo dục hiện nay là làm thế nào để trẻ có khả năng xây dựng nội lực và tự học, thích ứng với những thay đổi theo thời gian.

Trước mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, theo bà Tri, những đứa trẻ được nuôi dưỡng và giáo dục tốt hôm nay sẽ góp phần giúp Việt Nam đạt mục tiêu, sánh vai cùng các cường quốc trên trường quốc tế.

"Giáo dục không chỉ giúp các em phát triển các kỹ năng nền tảng như đọc, viết mà còn là năng lực giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo, tư duy phản biện và phẩm chất tốt. Những điều này giúp các em trở thành những người tốt, có ích cho xã hội, nuôi dưỡng thế hệ có trái tim Việt Nam và có tư duy toàn cầu", bà Tri phát biểu.

Cùng suy nghĩ, ông Dương Ngọc Tú - tổng giám đốc hệ thống giáo dục mầm non quốc tế Wisdomland - cũng nhấn mạnh phương châm "học trong hạnh phúc, trí tuệ vươn xa". Cần giúp trẻ tự tin thể hiện bản thân, phát huy năng lực sáng tạo thay vì chỉ biết làm theo khuôn mẫu do giáo viên đưa ra.

"Khá với các thế hệ trước, giáo dục ngày nay không chỉ trao kiến thức cho trẻ em mà cần trao kỹ năng, giúp trẻ trưởng thành trong một thế giới có nhiều thay đổi và đòi hỏi khả năng thích ứng cao của con người", ông Tú bày tỏ.

Mỗi trẻ đều là một phiên bản đặc biệt

Với suy nghĩ một trẻ em được giáo dục toàn diện trong thế kỷ 21 phải có đầy đủ kỹ năng, sức khỏe thể chất và tinh thần cũng như trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội, ông Christopher Vũ - giám đốc sáng tạo Việt Nam Tinh Hoa - nói cần tạo thêm không gian cho trẻ sáng tạo và khám phá mới mong đạt mục tiêu ấy. 

Nói thêm, ông cho rằng ngoài kết quả ở trường lớp hãy đặt cho trẻ các câu hỏi gợi mở, tập trung vào trải nghiệm thêm nữa.

Dẫn lại nghiên cứu hoạt động mà người tham gia chia thành nhiều nhóm hoặc sử dụng ChatGPT, công cụ tìm kiếm hoặc chỉ dùng trí não để giải quyết vấn đề được các nhà khoa học nêu ra. 

Kết quả cho thấy nhóm chỉ sử dụng trí não được cho là phát triển thần kinh nhiều hơn. Trong khi nhóm dùng ChatGPT có hoạt động não thấp nhất, biểu hiện sự "dễ dãi" về nỗ lực tư duy.

"Người lớn cần trao cho trẻ cơ hội đi tìm câu trả lời. Một khi phụ huynh ngay lập tức đưa cho con câu trả lời tức là đang tước đi cơ hội giúp con được học hỏi, trải nghiệm và khám phá", ông Vũ nêu ý kiến.

Trong khi đó nói về những điều có thể ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng trẻ, nhà giáo dục - nghệ sĩ Thanh Bùi, sáng lập hệ thống giáo dục Embassy Education, nhấn mạnh phụ huynh, giáo viên và cộng đồng cần tư duy lại câu hỏi "Chúng ta đang giáo dục các con theo cách nào?".

Ông nói nhiều phụ huynh thường có xu hướng so sánh con mình với người khác, trong khi mỗi trẻ đều là phiên bản đặc biệt. "Hãy hỏi "Con đã làm tốt nhất có thể với khả năng của con hay chưa?". Chỉ cần con so sánh với chính con của ngày hôm qua để thấy bản thân đã phát triển thế nào, đừng so con với trẻ khác", nghệ sĩ Thanh Bùi nói.