Ám ảnh Covid-19 ở Trung Quốc khi đối mặt dịch truyền nhiễm mới

Đối mặt với dịch bệnh truyền nhiễm chikungunya, giới chức Quảng Đông (Trung Quốc) áp dụng trở lại một số biện pháp giống thời kỳ Covid-19 dù ở mức độ nhẹ hơn.

Một ngôi làng tại Phật Sơn được phun thuốc diệt muỗi hồi tháng 7. Ảnh: Tân Hoa xã.

Khi camera từ thiết bị bay không người lái phát hiện xô nước và chậu cây trên ban công của một ngôi nhà bốn tầng trong một ngôi làng tại Phật Sơn, Quảng Đông - “tâm dịch” chikungunya ở miền Nam Trung Quốc - giới chức địa phương nhanh chóng hành động.

Một quan chức đến kiểm tra ngôi nhà nhưng không được người nhà cho vào, buộc bí thư chi bộ thôn phải dẫn một tổ công tác đến. Họ liên tục gọi cửa tới khi người nhà chấp nhận đón tiếp, South China Morning Post đưa tin.

Theo một đăng hôm 26/7 trên tài khoản WeChat chính thức của chính quyền quận Nam Hải, Phật Sơn, tổ công tác đã giải thích về nguy hiểm tiềm tàng của việc cho muỗi chỗ sinh sản, hậu quả dịch bệnh và quy định chống dịch của Trung Quốc.

Trên tầng cao nhất của ngôi nhà, tổ công tác đã phát hiện “nhiều xô chứa nước tù đọng” chứa đầy bọ gậy.

Trong cuộc chiến chống dịch chikungunya, cơ quan chức năng Trung Quốc đã áp dụng hàng loạt chiến lược đã quá quen thuộc với người dân. Các biện pháp như cách ly, khử trùng khu phố hay buộc khai báo tên khi mua thuốc hạ sốt gợi nhớ đến thời kỳ chống dịch Covid-19.

Hồi ức quá khứ

Ca bệnh chikungunya đầu tiên - vốn có yếu tố bên ngoài - được ghi nhận tại Phật Sơn hôm 7/7. Chỉ trong vòng một tháng, hơn 7.000 ca bệnh đã được ghi nhận tại Trung Quốc - chủ yếu ở Quảng Đông. Những người mắc bệnh được đưa vào bệnh viện cách ly, nơi cửa đóng chặt để tránh muỗi.

Dù chikungunya có thể trở nên nghiêm trọng với người già và trẻ sơ sinh, đa số người mắc bệnh sẽ khỏi trong vòng một tuần - tuy các triệu chứng phụ như đau khớp có thể kéo dài nhiều tháng sau đó.

Hồi tuần trước, Phật Sơn đã nâng mức độ cảnh báo y tế công cộng lên mức 3 - mức cao thứ hai trong thang 4 bậc tại Trung Quốc. Một số địa phương khác đã ra cảnh báo đi lại, khuyến cáo người dân trở về từ những khu vực có dịch tự theo dõi trong hai tuần.

Giới chức địa phương dọn dẹp, phun thuốc khử trùng tại nơi công cộng. Ảnh: VCG.

Giới chức địa phương thường xuyên phải làm việc tăng ca để phun thuốc diệt muỗi hay tới từng nhà kiểm tra nước tù đọng. Những ai không tuân thủ quy định chống dịch sẽ bị phạt hành chính, thậm chí khởi tố hình sự.

Cũng giống như lần trước, không phải ai cũng tuân thủ các quy định chống dịch. Theo Beijing News, một cặp vợ chồng tại Trạm Giang, Quảng Đông từ chối lấy máu xét nghiệm con mình dù bé bị sốt. Hôm sau, cảnh sát và các cán bộ địa phương đã quay trở lại và lấy máu khi bé ở nhà một mình.

Ít nhất 5 hộ gia đình đã bị cắt điện khi từ chối chống dịch, theo thông báo của cơ quan chức năng. Tại trung tâm Phật Sơn, giới chức đã gửi cảnh báo tới các khách sạn sau khi bọ gậy được tìm thấy trong các bình hoa và bể bơi.

Hôm 7/8, Phật Sơn đã khởi động một “cuộc vận động y tế ái quốc”, vận động các công ty, xí nghiệp và khu dân cư dọn dẹp vệ sinh. Tuy vậy, các biện pháp đôi khi bị coi là quá mức và vấp phải phản ứng trái chiều. Trên mạng xã hội, một số người thuê nhà cho biết chủ nhà và các nhân viên xã hội cố tình vào phòng dù họ không cho phép, giống thời kỳ Covid-19.

Đánh giá hiệu quả

Ông Zeng, một cư dân Phật Sơn, nói với South China Morning Post rằng các nhân viên xã hội tới nhà ông một lần để kiểm tra nước tù đọng và số người sống trong nhà. Họ cũng phun thuốc diệt muỗi và đặt chất đuổi muỗi trong thang máy. Khi đưa con tới viện khám do sốt, ông phải ký giấy cam kết trách nhiệm về bất cứ hệ quả nào với sức khỏe cộng đồng.

“Mọi thứ không nghiêm ngặt như thời kỳ Covid. Đa số biện pháp mang tính bổ trợ. Không có các biện pháp kiểm soát ngặt nghèo hay yêu cầu cách ly đối với công chúng”, ông Zeng nói, cho biết ông vẫn nhận được tin nhắn cảnh báo từ chính quyền địa phương.

Một chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Quảng Đông cho biết biện pháp của cơ quan chức năng là đúng đắn do tính đặc thù của vấn đề, như việc Trung Quốc không có sẵn vaccine phòng chikungunya.

“Chúng ta cần kiểm soát nguồn lây nhiễm và cắt đứt các con đường truyền bệnh để bảo vệ những người dễ bị tổn thương”, chuyên gia trên nói.

Máy bay không người lái được tận dụng để phun thuốc diệt muỗi. Ảnh: China News Service.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Quảng Đông, số ca mắc mới đang trên đà giảm. Dù vậy, các nỗ lực phòng ngừa vẫn phải đối mặt với “thách thức phức tạp và nghiêm trọng” do trời mưa và tình hình xuất nhập cảnh.

Ở chiều ngược lại, ông Yanzhong Huang, chuyên gia cao cấp về y tế toàn cầu tại tổ chức nghiên cứu Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), đánh giá cách tiếp cận huy động toàn lực để loại bỏ hoàn toàn dịch bệnh cũng có mặt trái.

“Cách thức này không đáng với một bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong thấp, có thể khiến công chúng phản kháng và không bền vững trong dài hạn”, ông Huang nói, nhận định cách tiếp cận ít tính cưỡng chế hơn có thể vẫn hiệu quả.