AI 'xông vào' mảng nóng của tiểu thuyết?

Romantasy là mảng phát triển nóng hiện nay. Đang có nhiều đồn đoán xoay quanh cuốn sách lãng mạn giả tưởng mới “Silver Elite” và tác giả bí ẩn của nó, theo tờ Jezebel.

Ảnh: Jezebel.

Silver Elite, một tiểu thuyết lãng mạn phản địa đàng mới của một người tên là Dani Francis, đã lan truyền trên BookTok vì nội dung hấp dẫn, gần gũi với thế giới lãng mạn giả tưởng và vì bí ẩn xung quanh tác giả của nó.

Silver Elite được phát hành vào đầu tháng 5 và được chấm 7/10. Cuốn sách lọt vào danh sách ăn khách của tờ New York Times vào giữa tháng 6 và nhận được rất nhiều sự hỗ trợ để lên được thứ hạng đó.

Đồn đoán về tác giả

Tác phẩm này được Câu lạc bộ Sách của Tháng lựa chọn và được xuất bản với thiết kế chỉn chu và phần lề được phun sơn, xu hướng đang được những người yêu sách ưa thích.

Hàng loạt sự hỗ trợ như vậy khiến người hâm mộ suy đoán rằng Dani Francis có thể không phải là một tác giả mới vào nghề. Hàng loạt giả thuyết được đưa ra như Sarah J. Maas hay nhóm người viết thuê. Cũng có những giả thuyết cho rằng Francis có thể là một nhà văn đã thành danh và đang thử nghiệm một thể loại khác biệt, ví dụ như J.K. Rowling đang thử sức với thể loại mới hấp dẫn nhất??

Cuốn sách được ưa thích trên BookTok. Ảnh: Screen Rant.

Ngoài những suy đoán trên, cũng có tiếng nói cho rằng Dani Francis hoàn toàn là cái tên giả và cuốn sách do AI tạo ra. Theo nhà bình luận Jackie Jennings của Jezebel, người đã đọc cuốn sách và có kinh nghiệm làm việc với nhiều công cụ AI có sẵn trên thị trường, Silver Elite có thể không phải do AI tạo ra, ít nhất là không phải toàn bộ.

Tuy nhiên, nhà xuất bản của cuốn sách, Penguin Random House (PRH), vẫn chưa bác bỏ các cáo buộc liên quan đến AI. Họ cũng không làm rõ liệu Dani Francis có phải là bút danh hay không, đồng thời cũng không công bố ảnh tác giả trên trang bìa của sách. Còn tài khoản truyền thông xã hội của Dani Francis thì tuyên bố "do trợ lý Nicki & Krynn điều hành" và không có bất kỳ thông tin nào ngoài quảng bá cuốn Silver Elite.

Tiểu sử tác giả nói rằng bà là "một độc giả cuồng nhiệt, người yêu thích bữa sáng và là một người lãng mạn một cách vô vọng" - một mô tả chung chung đến mức buồn cười.

Trong khi bút danh khá phổ biến trong ngành xuất bản và các nhà xuất bản không có nghĩa vụ phải tiết lộ sự tồn tại của chúng, thì việc PRH từ chối phủ nhận Dani Francis là tên giả cho robot tương đối lạ lùng. Việc khẳng định cuốn sách của Dani Francis do một tác giả thực thụ, chứ không phải một cỗ máy, viết là điều dễ dàng.

Do đó, hành động của PRH khiến nhiều người cũng bắt đầu tự hỏi… Silver Elite có thể do AI viết hay không và cách thức thực hiện chính xác là như thế nào?

Bình thường hóa AI trong văn chương

Khi rất nhiều quy trình hàng ngày của con người ngày càng liên quan tới AI, ranh giới giữa "sử dụng" và "không sử dụng" AI trở nên mờ nhạt. Sẽ thế nào nếu một tác giả sử dụng Chat GPT để lập kế hoạch lịch trình viết của mình? Hoặc nếu trong quá trình sáng tác, tác giả tham khảo kết quả tìm kiếm của Google, hiện được mặc định là kèm phản hồi của AI? Hay các tác giả sử dụng Chat GPT để sắp xếp, chỉnh sửa dàn ý, hoặc thêm một số đoạn văn. Những ví dụ trên có nhiều khả năng đã xảy ra và liệu chúng có bị coi là dùng AI viết sách hay không?

Hiện chưa có hướng dẫn nào về việc sử dụng AI một cách có đạo đức trong văn chương, cũng như chưa có tiêu chuẩn hoặc phép thử nào xác định liệu một tác phẩm có do AI tạo ra hay không. Về phía nhà văn, việc có sử dụng AI hay không và sử dụng như thế nào hoàn toàn là vấn đề về tính liêm chính.

Nhưng đối với một nhà xuất bản, câu chuyện lại hơi khác một chút. Vào tháng 8/2024, PRH đã chia sẻ một bài đăng về việc ngăn chặn các công ty AI sử dụng sách của mình để phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn, đồng thời đưa ra cam kết bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, chính Random House lại đang sử dụng AI để phát triển tác phẩm của họ. Tuyên bố này có nội dung như sau:

Chúng tôi có bề dày thành tích với tư cách là đơn vị đổi mới trong ngành xuất bản và chúng tôi sẽ sử dụng các công cụ AI tạo sinh một cách có chọn lọc và có trách nhiệm, vì chúng tôi thấy rõ ràng rằng chúng có thể thúc đẩy mục tiêu của chúng tôi… Bất kể chúng tôi chọn sử dụng công cụ AI nào, mọi cuốn sách của Penguin Random House sẽ được một nhóm những con người tài năng định hình và nuôi dưỡng từ đầu đến cuối.”

Được định hình và nuôi dưỡng, nhưng không phải được tạo ra. Không phải được viết ra. Tuyên bố này để ngỏ khả năng PRH sử dụng AI viết sách. PRH không nằm ngoài xu hướng nhiều công ty xuất bản đang dựa vào AI để sản xuất hàng nghìn cuốn sách giá rẻ.

Trong khi xu hướng này là khó tránh khỏi thì độc giả có quyền được biết mình đang tiêu thụ những gì. Nhãn quần áo nêu rõ nơi sản xuất sản phẩm và chất liệu. Nhãn thực phẩm nêu rõ mọi thành phần, sản phẩm có hữu cơ hay không, thậm chí cả những thứ khác được chế biến trong cùng một tòa nhà.

Giờ đây, khi nghệ thuật có thể được “chế biến” siêu việt và sản xuất tại nhà máy AI, tại sao công chúng không yêu cầu nhãn có thông tin chính xác như vậy? Tương lai của việc đọc sách chắc chắn sẽ có những cuốn sách do AI tạo ra. Nhưng đó là lựa chọn mà người tiêu dùng nên được phép tự đưa ra.