55 ca cấp cứu, 11 bệnh nhân xuất viện nhưng không đóng bất kỳ chi phí nào

Trong 4 tháng đầu năm 2025, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương tiếp nhận 55 ca cấp cứu không có thân nhân, trong số này, 11 bệnh nhân được chữa trị thành công và xuất viện nhưng không đóng bất kỳ chi phí nào.

Quy định về tạm ứng viện phí

Trước đây, nhiều bệnh viện áp dụng quy định: Bệnh nhân chưa đóng tạm ứng viện phí sẽ không được nhập viện. Điều này từng gây bức xúc trong dư luận khi nhiều người nghèo không được điều trị kịp thời, dẫn đến bệnh trầm trọng hơn. Tình trạng quá tải bệnh viện cùng với vấn đề tạm ứng viện phí và thái độ phục vụ của một số nhân viên y tế có thời điểm đã làm giảm sự hài lòng của người dân đối với các cơ sở khám chữa bệnh.

Trong Chỉ thị 06 ngày 29/3/2016, Bộ Y tế đã yêu cầu các bệnh viện "không thu tiền tạm ứng đối với người bệnh có bảo hiểm y tế (BHYT) khi khám bệnh". Hiện nay, các bệnh viện không thu tiền tạm ứng đối với bệnh nhân BHYT đến khám và điều trị ngoại trú, đặc biệt là bệnh nhân cấp cứu. Đối với bệnh nhân nội trú, bệnh viện chỉ thu tạm ứng khi có chỉ định sử dụng kỹ thuật điều trị chi phí cao, nhưng cũng chỉ thu tiền tạm ứng ngoài phần thanh toán của BHYT.

Chính sách trên nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ người dân, nhất là những người có hoàn cảnh khó khăn, bởi đảm bảo quyền tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời.

Tuy nhiên, chính sách này cũng cũng đặt ra vấn đề thách thức. Có thực tế một số bệnh nhân không thanh toán viện phí sau khi điều trị, thậm chí trốn viện, khiến bệnh viện chịu tổn thất tài chính. Trong một số trường hợp, y bác sĩ phải tự bỏ tiền túi để bù vào khoản chi phí chưa thu được. 

Thực trạng tại các bệnh viện lớn

Phó Giáo sư Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội kiêm Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương chia sẻ, trong 4 tháng đầu năm 2025, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương tiếp nhận 55 ca cấp cứu không có thân nhân, bao gồm 9 bệnh nhân nước ngoài (trong đó 1 người cư trú bất hợp pháp đã bị trục xuất) và 10 trẻ sơ sinh bị bỏ rơi. Trong số này, 11 bệnh nhân được chữa trị thành công và xuất viện nhưng không đóng bất kỳ chi phí nào. Ngoài ra, nhiều bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn không thể chi trả viện phí, buộc phòng Công tác xã hội và các nhà hảo tâm phải hỗ trợ.

Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, tỷ lệ bệnh nhân không thanh toán viện phí không cao, bởi đa số người bệnh và gia đình tôn trọng công sức của đội ngũ y tế. Bệnh viện đã bỏ quy định đóng tiền trước khi khám, cho phép bệnh nhân vào thẳng phòng khám và chỉ thanh toán sau khi có chỉ định xét nghiệm hoặc điều trị.

Theo PGS Hiếu, dù ban đầu quy định này gặp phản đối vì lo ngại bệnh nhân không trả tiền, thực tế cho thấy các trường hợp này rất hiếm.

Lãnh đạo Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) cho biết, bệnh viện có quy trình cấp cứu theo đúng quy chế của Bộ Y tế. 

Thủ tục hành chính được rút gọn tối đa, mọi nguồn lực được huy động để cứu chữa bệnh nhân. Dù tình trạng không thanh toán viện phí vẫn xảy ra nhưng chỉ là trường hợp cá biệt và bệnh viện chấp nhận để ưu tiên tính mạng người bệnh.

Tương tự, BSCK II Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, nhấn mạnh, trong các ca cấp cứu, việc cứu người luôn là ưu tiên số một, thủ tục hành chính được xử lý sau. Nhiều bệnh nhân được người đi đường đưa vào viện hoặc đến từ vùng sâu vùng xa, không có giấy tờ tùy thân.

Trong những trường hợp nguy kịch, y bác sĩ thậm chí chỉ kịp thông báo với người nhà: “Chúng tôi phải mổ ngay”. Nhờ tinh thần này, nhiều bệnh nhân đã được cứu sống, dù viện phí đôi khi không được thanh toán.

Trong khi đó, bác sĩ chuyên khoa II Vy Hồng Kỳ, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Mộc Châu (Sơn La) cho biết, tình trạng bệnh nhân rời đi sau khi được cấp cứu hoặc điều trị diễn ra khá thường xuyên tại cơ sở y tế này.

Từ ngày 21-23/5, hai trường hợp đã tự ý rời khỏi bệnh viện sau gần 24 giờ vào cấp cứu.

Trường hợp thứ nhất là N.V.B (33 tuổi, trú tại Hà Nội) vào viện vì ngộ độc thuốc trừ sâu. Người bệnh đã được các y bác sĩ nỗ lực điều trị trong suốt đêm 22/5. Sáng sớm 23/5, điều dưỡng bất ngờ thông báo không thấy bệnh nhân, không liên lạc được với số điện thoại ghi trên bệnh án.

Trường hợp thứ hai là nam bệnh nhân vào cấp cứu do ngộ độc rượu lúc 19h ngày 20/5. Sáng sớm hôm sau, người này cũng âm thầm rời khoa. 

Theo bác sĩ Kỳ, trước đây, các khoa đều báo cáo những trường hợp như vậy lên ban lãnh đạo bệnh viện. Tuy nhiên, do vấn đề tài chính, các khoa hiện nay thường tự xử lý bằng cách xin giảm số ngày nằm giường bệnh, hủy xét nghiệm hoặc thậm chí xóa hồ sơ bệnh án để giảm chi phí bồi thường.

Điều này các lãnh đạo bệnh viện cũng nắm được nhưng chưa có giải pháp phù hợp. 

Phó Giáo sư Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, đối với một số bệnh viện, việc tiếp nhận bệnh nhân không có khả năng chi trả (không có BHYT, không có người thân) là một gánh nặng tài chính. Để giải quyết, nhiều bệnh viện đã phối hợp với phòng Công tác xã hội và các tổ chức thiện nguyện để hỗ trợ chi phí cho bệnh nhân nghèo.