1 thói quen nhiều người Việt thường làm khi đi ngủ: tưởng vô hại nhưng nghiên cứu chứng minh bào mòn sức khỏe, ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ

Chỉ với một thay đổi đơn giản, bạn có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Nhiều người nghĩ rằng việc bật đèn khi ngủ chỉ là một thói quen nhỏ, không gây ảnh hưởng gì đáng kể. Nhưng trên thực tế, các nghiên cứu khoa học gần đây chỉ ra rằng ánh sáng vào ban đêm có thể tác động trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ, gây hại cho sức khỏe lâu dài và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính.

Vì sao có người thích bật đèn khi ngủ?

Phần lớn mọi người thường tắt đèn trước khi đi ngủ để có một không gian yên tĩnh, dễ chìm vào giấc ngủ. Tuy nhiên, vẫn có không ít người duy trì thói quen ngủ trong ánh sáng, thường do tâm lý sợ bóng tối hoặc cảm thấy an toàn hơn khi có ánh đèn. Với họ, việc tắt đèn khiến giấc ngủ trở nên khó khăn, đôi khi còn gây căng thẳng và mất ngủ.

Theo Trung tâm Sức khỏe Tâm thần Tây An, Đại học Trung Y Dược Thiểm Tây (Trung Quốc), nguyên nhân sâu xa của việc thích bật đèn khi ngủ thường bắt nguồn từ nỗi sợ bóng tối hình thành từ thời thơ ấu. Nhiều người vẫn mang theo những ám ảnh, tưởng tượng đáng sợ về đêm tối, hoặc bị ảnh hưởng bởi những câu chuyện kinh dị nghe khi còn nhỏ. Ngoài ra, những người hay gặp ác mộng, tâm trạng căng thẳng cũng có xu hướng ngủ dễ hơn trong điều kiện có ánh sáng.

Mặc dù thói quen này phần nào giúp họ cảm thấy yên tâm, nhưng về lâu dài, nó phản ánh sự rối loạn về giấc ngủ và tâm lý. Các chuyên gia khuyến cáo cần điều chỉnh sớm để bảo vệ sức khỏe, tránh những tác động tiêu cực khó lường.

Ngủ trong ánh sáng và những hệ lụy

Một nghiên cứu công bố tháng 3/2022 trên tạp chí PNAS của Đại học Northwestern (Mỹ) đã đưa ra cảnh báo rõ ràng rằng bật đèn khi ngủ gây nhiều hệ lụy nguy hiểm. Trong thí nghiệm, 20 người khỏe mạnh được chia thành hai nhóm: nhóm ngủ trong điều kiện ánh sáng yếu và nhóm ngủ với ánh sáng trung bình.

Kết quả cho thấy, nhóm tiếp xúc với ánh sáng mạnh hơn có nhịp tim cao hơn, cơ thể ở trạng thái tỉnh táo thay vì thư giãn. Đặc biệt, huyết áp ban đêm tăng là yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim mạch. Nguy hiểm hơn, nhóm này còn có dấu hiệu kháng insulin vào sáng hôm sau. Đây là tình trạng tế bào không đáp ứng với insulin, khiến đường huyết tăng, từ đó dẫn đến đái tháo đường type 2, béo phì, rối loạn mỡ máu và tăng huyết áp.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ở người cao tuổi (63–84 tuổi), việc ngủ trong ánh sáng lâu dài làm tăng rõ rệt nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường. Điều đó đồng nghĩa, duy trì thói quen bật đèn khi ngủ không chỉ làm giảm chất lượng giấc ngủ, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ.

Tiến sĩ Phyllis Zee, Trưởng khoa Y học Giấc ngủ, Đại học Northwestern, nhấn mạnh: “Điều quan trọng là giảm thiểu tối đa lượng ánh sáng tiếp xúc khi ngủ. Ngay cả một ánh sáng mờ cũng có thể tác động tới hệ thần kinh và quá trình trao đổi chất.”

Các chuyên gia khuyến nghị một số biện pháp thay đổi thói quen để cải thiện giấc ngủ:

- Hạn chế tối đa việc bật đèn khi ngủ. Nếu buộc phải bật (như ở người già cần tránh té ngã), hãy dùng đèn mờ, ánh sáng thấp gần sàn.
- Ưu tiên ánh sáng màu hổ phách hoặc đỏ/cam, vì ít kích thích não hơn so với ánh sáng trắng hoặc xanh lam.
- Giảm dần cường độ ánh sáng nếu sợ bóng tối, có thể chuyển từ đèn phòng sang đèn hành lang hoặc đèn phòng tắm.
- Dùng rèm chắn sáng hoặc mặt nạ che mắt để hạn chế ánh sáng từ bên ngoài. Sắp xếp lại vị trí giường tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào mặt.

Một giấc ngủ chất lượng là nền tảng của sức khỏe lâu dài. Việc từ bỏ thói quen bật đèn khi ngủ không chỉ giúp cơ thể chúng ta được nghỉ ngơi sâu hơn, mà còn bảo vệ tim mạch, kiểm soát đường huyết và duy trì sự cân bằng sinh học. Đôi khi, chỉ một thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày cũng có thể tạo ra khác biệt lớn cho sức khỏe và tuổi thọ.

(Theo Northwestern.edu)