Xung đột Trung Đông khiến nguy cơ thiếu khí đốt bủa vây, Trung Quốc toan tính hồi sinh lại siêu dự án 2.600 km với Nga

Sau nhiều lần trì hoãn siêu dự án với Nga, Trung Quốc đang cân nhắc nối lại đường ống khí đốt giữa cơn khát khủng hoảng năng lượng trước những căng thẳng leo thang từ Trung Đông.

Trước tình hình căng thẳng địa chính trị và việc đình trệ xuất khẩu khí đốt hóa lỏng (LNG) từ Mỹ do căng thẳng thương mại, Trung Quốc đang xem xét lại tuyến đường ống dẫn khí đốt “Power of Siberia 2” của Nga như một phương án thay thế nguồn cung ổn định.

Theo công ty tư vấn Rystad Energy, Trung Quốc vốn nhập khẩu khoảng 30% LNG từ Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất qua Eo biển Hormuz, một nút thắt hàng hải quan trọng mà Iran đã từng đe dọa phong tỏa. Trong khi đó, hơn 90% lượng dầu xuất khẩu của Iran hiện đang hướng tới nước này, bất chấp các lệnh trừng phạt của tổng thống Trump nhằm ngăn chặn Iran bán dầu ra nước ngoài.

"Trung Quốc hiện có thể tiếp tục mua dầu từ Iran. Hy vọng họ cũng sẽ mua nhiều từ cả Hoa Kỳ", Tổng thống Donald Trump phát biểu.

Dự án “Power of Siberia 2” - đường ống khí đốt kết nối Nga với Trung Quốc - vốn đã bị bỏ qua nhiều năm do bất đồng về giá cả, quyền sở hữu cũng như lo ngại từ Bắc Kinh về sự phụ thuộc quá mức vào Moscow.

Ngoài ra, Trung Quốc từng áp dụng tỷ lệ dầu khí nhập từ mỗi quốc gia ở mức 20% để tránh phụ thuộc quá nhiều vào một nước, khiến cho tiến trình đàm phán giữa Nga bị đình trệ dù nhiều lần hai bên đã tuyên bố thỏa thuận.

Trong khi đó, đối với Nga, “Power of Siberia 2” là cứu cánh cấp thiết hơn bao giờ hết. Dự án này là phần nối tiếp của “Power of Siberia 1” - tuyến đường ống dài hơn 2.900 km được đưa vào vận hành từ năm 2019. Sau xung đột giữa Nga và Ukraine, Nga mất đi thị trường trọng yếu là châu Âu và buộc phải xoay trục sang đối tác then chốt khác là Trung Quốc.

Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng đường ống hạn chế và công suất LNG của Nga lúc này chưa đủ lớn để đẩy mạnh nguồn cung sang Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, “Power of Siberia 2” trở thành quân bài then chốt để Moscow bù đắp khoảng trống do mất thị trường châu Âu.

“Tình hình bất ổn hiện tại đã cho giới lãnh đạo Trung Quốc thấy rằng nguồn cung cấp đường ống trên đất liền ổn định có lợi ích về mặt địa chính trị. Nga có thể hưởng lợi từ điều đó”, Alexander Gabuev, Giám đốc Trung tâm Carnegie Russia Eurasia, một chuyên gia về quan hệ Trung Quốc-Nga nhận định.

Trước nguy cơ nguồn cung từ Trung Đông bị gián đoạn, Trung Quốc dần quan tâm đến việc củng cố mối quan hệ với Nga vào thời điểm chính quyền Trump công khai tìm cách chia rẽ giữa Bắc Kinh và Moscow. Việc tái khởi động dự án đường ống “Power of Siberia 2” có thể giúp củng cố mối quan hệ song phương.

Tuy nhiên, ngay cả khi đạt được thỏa thuận, các nhà phân tích ước tính việc xây dựng đường ống mới dự kiến mất ít nhất 5 năm, tương tự như tuyến đường ống “Power of Siberia” dài 1.800 dặm ban đầu. Ngoài chi phí lớn, hai bên còn bất đồng về mức giá khí đốt, khoản đầu tư lớn cũng như việc Bắc Kinh muốn nắm cổ phần trong dự án, điều mà Moscow chưa sẵn lòng nhượng bộ.

Những trở ngại này phản ánh sự thiếu giữa tin tưởng lẫn nhau giữa hai nhà lãnh đạo dẫn đầu của hai nước, dù hai bên từng tuyên bố mối quan hệ Nga–Trung là “không giới hạn”.

Dẫu vậy, trong bối cảnh địa chính trị đầy biến động, Trung Quốc buộc phải cân nhắc giữa hai lựa chọn: phụ thuộc vào Nga hoặc đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn cung trầm trọng nếu tiếp tục đặt cược vào Trung Đông.