Xếp hạng đại học QS và THE: Vì sao thứ hạng đại học Việt Nam ‘vênh’ nhau?

Hiện nay thứ hạng đại học Việt Nam trong các bảng xếp hạng đại học thế giới có sự khác biệt với mức chênh lệch rất lớn. Vì sao cùng một trường nhưng vị trí lại khác nhau?

Hai tổ chức xếp hạng đại học thế giới là THE và QS mới đây đã công bố kết quả xếp hạng năm 2026, trong đó có các trường của Việt Nam. Tuy nhiên, các trường Việt Nam chênh lệch thứ hạng rất lớn giữa hai bảng xếp hạng này.

Hạng cao ở bảng này, vị trí thấp ở bảng kia

Tổ chức Quacquarelli Symonds (QS) vừa công bố kết quả xếp hạng đại học châu Á - QS World University Rankings - Asia 2026, trong đó có 25 trường của Việt Nam (tăng 8 trường so với lần xếp hạng trước), nhiều nhất từ trước đến nay.

Năm nay, trong số đại học Việt Nam có tên trong bảng xếp hạng QS Asia 2026, Đại học Quốc gia Hà Nội dẫn đầu ở vị trí 158, tăng ba hạng so với năm trước. Đại học Duy Tân xếp vị trí thứ hai với hạng 165, tụt 38 bậc. Theo sau là Đại học Quốc gia TP.HCM và Trường đại học Tôn Đức Thắng, lần lượt ở vị trí 175 và 231.

Trường đại học Văn Lang năm nay có bước tiến mạnh nhất khi tăng 240 hạng, từ nhóm 491-500 lên vị trí 251, top 5 ở Việt Nam, trong bảng xếp hạng này.

Còn Đại học Kinh tế TP.HCM nằm ở vị trí thứ 318, xếp thứ 8 trong số đại học Việt Nam có tên trong bảng xếp hạng QS Asia 2026.

Trong khi, trước đó (tháng 10-2025), tổ chức Times Higher Education (THE) đã công bố bảng xếp hạng các đại học tốt nhất thế giới năm 2026 với 11 trường đại học Việt Nam lọt vào danh sách này, nhiều nhất từ trước đến nay.

Trong bảng xếp hạng THE 2026, Đại học Kinh tế TP.HCM tiếp tục giữ vị trí cao nhất, được xếp hạng trong nhóm 501-600 toàn cầu (tương đương thứ hạng năm ngoái).

Xếp sau là Đại học Duy Tân, Trường đại học Tôn Đức Thắng lần lượt xếp trong nhóm 601-800 (cùng thứ hạng năm trước) và Trường đại học Y Hà Nội xếp thứ tư duy trì vị trí trong nhóm 801-1000.

Trường đại học Nguyễn Tất Thành lần đầu góp mặt trong bảng xếp hạng THE, ở nhóm 1001-1200, đã lọt vào top 5 trong danh sách trường Việt Nam có tên trong bảng xếp hạng này. Trường đại học Mở TP.HCM và Đại học Quốc gia Hà Nội nằm trong nhóm 1201-1500.

Như vậy, so sánh giữa hai bảng xếp hạng đại học QS và THE năm nay có thể thấy thứ hạng các đại học Việt Nam có sự khác biệt với mức chênh lệch rất lớn.

Vì sao chênh lệch thứ hạng giữa hai bảng xếp hạng đại học?

Sự khác biệt giữa thứ hạng đại học Việt Nam trong bảng xếp hạng THE và QS xuất phát từ sự khác nhau về tiêu chí, trọng số và phương pháp đánh giá của hai bảng này.

QS Asia 2026 tiếp tục áp dụng 4 nhóm tiêu chuẩn với 11 tiêu chí đánh giá. Trong các tiêu chí, danh tiếng học thuật chiếm trọng số lớn nhất - 30%, sau đó là số trích dẫn (20%). Các tiêu chí còn lại là uy tín của trường, tỉ lệ giảng viên/sinh viên, tính quốc tế, mạng lưới nghiên cứu quốc tế, kết quả việc làm và tính bền vững, chiếm khoảng 5-15%.

Mục tiêu chính của QS tập trung vào nhận diện thương hiệu và khả năng việc làm của sinh viên, chú trọng uy tín và mạng lưới quốc tế. QS thiên về danh tiếng và khả năng thu hút sinh viên quốc tế, phản ánh nhận diện thương hiệu hơn là năng lực nghiên cứu.

Trong khi xếp hạng đại học thế giới của THE đo lường các trường đại học nghiên cứu chuyên sâu trên tất cả các nhiệm vụ cốt lõi: giảng dạy, nghiên cứu, chuyển giao tri thức và triển vọng quốc tế.

Bảng xếp hạng của THE 2026 dựa trên 18 chỉ số quan trọng, chia thành 5 nhóm tiêu chí chính: chất lượng giảng dạy (29,5%), môi trường nghiên cứu (29%), chất lượng nghiên cứu (30%), triển vọng quốc tế (7,5%) và chuyển giao công nghệ (4%).

THE đánh giá toàn diện chất lượng học thuật và nghiên cứu của trường đại học, đặc biệt nhấn mạnh nghiên cứu khoa học và trích dẫn. THE thiên về chất lượng và tác động của nghiên cứu khoa học (đòi hỏi công bố quốc tế nhiều, trích dẫn cao).

Bên cạnh đó, mỗi bảng xếp hạng dùng nguồn dữ liệu, cách tính điểm khác. THE thường dựa trên dữ liệu do trường cung cấp và dữ liệu từ Scopus. QS kết hợp dữ liệu từ khảo sát và các chỉ số định lượng.