Xem xét cân đối tăng lương sớm hơn

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Chính phủ sẽ xem xét cân đối, xin ý kiến các cấp có thẩm quyền để tăng lương sớm hơn.

Đề xuất đột phá thu nhập cho cán bộ, viên chức

Ngày 30.10, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về các vấn đề ngân sách, đầu tư công… Đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ và kết quả KT-XH trong 5 năm qua, song đại biểu (ĐB) Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) cũng băn khoăn về nguy cơ bẫy thu nhập trung bình. Ông dẫn ra một nghiên cứu của Bộ KH-ĐT trước đây cảnh báo nguy cơ tụt hậu, rơi vào bẫy thu nhập trung bình đang trở thành thách thức cực đại mà nền kinh tế phải vượt qua. tăng lương

"Để không rơi vào bẫy thu nhập trung bình, nhất thiết phải chuyển đổi phương thức và mô hình tăng trưởng", ông Nghĩa nêu và cho rằng chúng ta đang có những dấu hiệu tiệm cận bẫy thu nhập trung bình như lệ thuộc kép vào FDI. Tài chính ngân hàng, thị trường vốn, thị trường bất động sản còn nhiều rủi ro tiềm ẩn; thiếu nhân lực chất lượng cao, dân số đang già hóa, mức sinh giảm, môi trường đang tiếp tục xấu đi; khoảng cách giàu nghèo ngày càng sâu rộng và đặc biệt là thu nhập của người lao động, kể cả cán bộ, công chức, viên chức còn thấp, một bộ phận không nhỏ còn dưới mức sống tối thiểu.

Theo các báo cáo của Chính phủ và Ủy ban Kinh tế và Tài chính, việc chuyển đổi phương thức và mô hình có tiến bộ nhưng vẫn chậm trễ và hạn chế. Trong số 27 mục tiêu, chỉ tiêu cơ cấu lại nền kinh tế 2021 - 2025 có 9 chỉ tiêu được dự báo khó hoàn thành và 4 chỉ tiêu không đạt.

"Đây là công việc mà toàn bộ hệ thống phải tập trung giải quyết ngay đầu nhiệm kỳ mới bằng những đột phá về thể chế. Sau những nghị quyết chiến lược của Đảng như 57, 59, 66 và 68, người dân và doanh nghiệp đang chờ đợi Quốc hội và Chính phủ có ngay những quy định và quyết định cụ thể, minh bạch, nhất quán để toàn bộ nền kinh tế chuyển nhanh, chuyển mạnh sang mô hình tăng trưởng mới. Nếu không chúng ta sẽ đánh mất cơ hội gia nhập các quốc gia phát triển trong kỷ nguyên mới của nhân loại", ĐB đoàn TP.HCM nêu.

Bên cạnh đó, theo ông Trương Trọng Nghĩa, một thách thức khác rất lớn phải vượt qua là yếu tố con người, là nguồn nhân lực. Trong khi đó, việc phân cấp, phân quyền chưa đi đôi với phân bổ đủ nguồn lực về nhân sự, tài chính, công nghệ và cơ sở vật chất. Ông đề xuất có "một quyết định đột phá về thu nhập và đãi ngộ của đội ngũ này theo nguyên tắc lương của cán bộ, công chức, viên chức phải ngang với mức sống trung bình của xã hội, không để cho họ trở thành tầng lớp nghèo". Như vậy, họ sẽ tập trung vào công vụ và không phải làm thêm để lo cho cuộc sống. Cùng với thu nhập nâng lên, cần thiết lập KPI hợp lý, áp dụng lương, thưởng xứng đáng, chế tài nghiêm ngặt cho việc thực hiện KPI, đồng thời với những đãi ngộ hợp lý khác.

Cùng quan điểm, theo ĐB Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa VN, bình quân thu nhập đầu người hiện nay khoảng 7.000 USD, tương đương hơn 15 triệu đồng/tháng. Nhưng các doanh nghiệp tư nhân đang thuê nhân sự công nghệ mới ra trường cũng sẵn sàng trả lương 50 triệu đồng/tháng, khá hơn thì 100 - 200 triệu đồng/tháng mà không có người làm. "Việc tăng lương cho cán bộ, công nhân viên chức là bắt buộc. Nhất là những cán bộ, viên chức ở lại trong bộ máy là những người giỏi, có lý tưởng, tích cực ở lại với Nhà nước thì cần phải khuyến khích và quan trọng nhất là tăng lương để người ta nuôi con cái, ổn định cuộc sống gia đình mới tập trung làm việc được", ông Thân nói.

Nêu giải ngân vốn đầu tư công còn chậm, ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho biết đây là vấn đề mà Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng rất quan tâm và hết sức thúc đẩy. Song thực tế "vẫn chưa giải quyết được bệnh thâm căn cố đế" là tỷ lệ giải ngân những tháng đầu năm bao giờ cũng thấp. Ông dẫn chứng 10 tháng năm 2025 mới giải ngân được khoảng 53%, để đạt được mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công vẫn là thách thức. ĐB phân tích nguyên nhân là chuẩn bị dự án chưa tốt nên phải điều chỉnh, tốn nhiều thời gian. Đáng chú ý, giải phóng mặt bằng đang tắc lại sau luật Đất đai sửa đổi do giá đất tăng vọt. Cán bộ dự án còn tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm, sợ sai…

Tự tin vào mục tiêu tăng trưởng

Dành 40 phút cuối phiên thảo luận, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thông tin về nhiều vấn đề lớn được các ĐB Quốc hội đề cập. Thủ tướng nhấn mạnh nhờ những nỗ lực chung của cả hệ thống trong bối cảnh khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, nền kinh tế đủ sức chống chọi với các cú sốc từ bên ngoài, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng. Bên cạnh đó, dành nguồn lực rất lớn đầu tư để tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, đặc biệt là chi an sinh xã hội gần 1,1 triệu tỉ đồng trong giai đoạn đại dịch Covid-19 cho 68 triệu người dân, bằng 17% GDP.

Đề cập những khó khăn, vướng mắc, bất cập mà các ĐB nêu, Thủ tướng cho biết "Chính phủ cũng nhận ra" và phải đưa ra giải pháp phù hợp, khả thi, đảm bảo nguồn lực thực hiện. Thủ tướng dẫn chứng việc đầu tư dàn trải và nhiều dự án kéo dài không đúng tiến độ. Ví dụ như một loạt dự án về năng lượng quy mô vài tỉ USD như dự án khí Lô B, dự án Sông Hậu 1, Thái Bình 2, Nghi Sơn..., phải tái cơ cấu thì mới được như ngày nay.

Trước trăn trở của nhiều ĐB về giải ngân vốn đầu tư công chậm, Thủ tướng lý giải trong nhiệm kỳ này, chúng ta đầu tư 3,4 triệu tỉ đồng cho đầu tư công, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Nhờ không phân tán số lượng quá lớn, 10.000 dự án mà cắt giảm xuống chỉ còn 4.700 dự án, nên tới nay mới có được hệ thống đường cao tốc ĐBSCL, cao tốc các tỉnh phía bắc. Đồng thời, đầu tư bến cảng mở rộng, các sân bay mở rộng; chuẩn bị đầu tư cho đường sắt cao tốc đang giải phóng mặt bằng, đường sắt khổ tiêu chuẩn tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dự kiến khởi công ngày 19.12 tới…

Về vấn đề hạch toán dự chi, Thủ tướng khẳng định dự toán chi phải phù hợp: chi cho con người, bộ máy; chi thỏa đáng cho quốc phòng, an ninh để đảm bảo trật tự, an toàn xã hội; đảm bảo an sinh xã hội, nhất là những đột xuất bất ngờ như dịch bệnh, thiên tai bão lũ... Do đó, quan trọng là thu phải đủ để chi, nếu thu không đủ sẽ hụt chi, mất cân đối và bội chi tăng cao.

"Dự toán sát là rất cần, nhưng phải đạt mục tiêu ưu tiên là thu đủ chi. Tăng thu được thì phải sử dụng hiệu quả", Thủ tướng nhấn mạnh và cho rằng chúng ta đã tăng thu, tiết kiệm chi rất hiệu quả. Khẳng định tăng thu giảm chi đều xin ý kiến Quốc hội, người đứng đầu Chính phủ cho biết những việc này đều đi vào đúng hướng là chi cho con người. Nhờ đó mới có được để lại 70% từ nguồn tăng thu để tăng lương theo Nghị quyết 27, điều mà nhiệm kỳ trước không làm được.

Mặt khác, Chính phủ dự kiến sẽ tăng lương từ 1.7.2026, song nhiều ĐB đề xuất tăng lương sớm hơn. Về vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ xem xét cân đối và xin ý kiến các cấp có thẩm quyền, trong đó có Quốc hội để tăng lương sớm hơn".

Để đạt 2 mục tiêu chiến lược 100 năm không thể tăng trưởng bình bình mà phải phát triển đột phá, tăng trưởng 10%, theo Thủ tướng, dù "khó lắm, thách thức lắm, nhưng vẫn phải làm". Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh chúng ta hoàn toàn có cơ sở để đột phá tăng trưởng. Đó là sức mạnh của dân tộc với 6 điểm tựa và dựa trên 3 yếu tố là con người, thiên nhiên và truyền thống văn hóa lịch sử. Đồng thời với đó là phải làm chủ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thì "chúng ta mới bay cao, vươn xa được"…