Xem web lậu vì 'tiện, gì cũng có'

Nhiều người dùng Việt Nam có tâm lý mâu thuẫn khi cân nhắc chọn xem nội dung lậu hay chính thống, theo nghiên cứu từ Liên minh Chống vi phạm Bản quyền và phỏng vấn người dùng.

“Có những người sử dụng trí tuệ của họ để đi ăn cắp nội dung, dù họ được học hành đàng hoàng về công nghệ. Họ thích ăn cắp bản quyền, vì càng phá được nhiều hàng rào bảo vệ của đơn vị lớn, họ càng thích”, đại diện VTV Cab chia sẻ nỗi bức xúc chung với các đơn vị đang nỗ lực bảo vệ bản quyền nội dung số tại Việt Nam hiện nay.

Nghiên cứu tâm lý và hành vi người dùng, phát tán nội dung lậu tại Việt Nam là một trong các nội dung được thảo luận trong Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số sáng 5/8.

Tâm lý đặc biệt của người dùng tại Việt Nam vừa tạo ra thách thức, vừa là cơ hội để các chuyên gia trong nước và quốc tế tìm ra giải pháp hữu hiệu cho bài toán này.

Hiểu tác động tiêu cực của nội dung lậu, nhưng vẫn dùng lậu?

Theo nghiên cứu từ Liên minh Chống vi phạm Bản quyền (CAP), tâm lý người sử dụng nội dung lậu tại Việt Nam có điểm mâu thuẫn, song đáng chú ý: người dùng hiểu rõ tác động tiêu cực của nội dung lậu tới thị trường, thậm chí sẵn sàng trả tiền cho dịch vụ tính phí; tuy nhiên, Việt Nam vẫn thuộc nhóm cao trong khu vực có số người sử dụng nội dung lậu.

Nghiên cứu này chỉ ra 83% người Việt được khảo sát hiểu những tác động tiêu cực của nội dung lậu tới thị trường, thậm chí chỉ rõ tên của các tác động này gồm: nhân sự ngành sáng tạo nội dung có khả năng mất việc, nguy cơ nhiễm mã độc, tiếp tay cho kẻ có khả năng đồng thời là buôn lậu, buôn dâm… 71% người dùng sẵn sàng trả tiền cho các nội dung tính phí, khi và chỉ khi các website lậu đã đóng cửa vĩnh viễn.

Dù có thái độ và nhận thức tích cực như vậy, thực tế, số người dùng lậu vẫn ngang ngửa người dùng trả phí.

VTV Cab từng triển khai các chương trình độc quyền trực tiếp, chỉ với mức phí 5.000 đồng tới 10.000 đồng là người dùng có thể xem nội dung chất lượng cao, hợp pháp. Thế nhưng, rất nhiều đối tượng vẫn xem lậu, chia sẻ đường link cho nhau để "dùng chùa".

Chia sẻ với Tri thức Znews - anh Q.H, người thường xuyên xem các trận bóng đá trên MitomTV, ThapcamTV, XoilacTV - cho biết: “Tôi xem website lậu vì nó tiện, truy cập nhanh, trận nào cũng có, lại miễn phí, bình luận viên hay, chẳng tội gì không xem”. Anh Q.H có biết một số chương trình trả phí của các kênh chính thống nhưng do thói quen và các website lại sẵn có, nên chưa thay đổi hành vi sử dụng.

Nhiều người vẫn truy cập các website lậu như XoilacTV vì tiện lợi, miễn phí. Ảnh: Vietnamnet.

Một điểm tích cực, theo nghiên cứu của CAP, là người Việt chịu thay đổi hành vi khi thấy website lậu bị chặn. 55% người Việt không còn tìm cách truy cập nội dung lậu khi thấy website bị chính quyền chặn, xử phạt. Điều này minh chứng việc chặn nội dung có tác động lớn tới hành vi người dùng.

Trước thực trạng và số liệu nghiên cứu, ông Sean Godfrey - Trưởng phòng Pháp chế APAC Premier League và ông Aaron Herps - Trưởng phòng Bảo vệ Nội dung APAC Premier League - cho biết cần truyền thông rộng rãi về các vụ chặn website lậu. Báo chí cần lên tiếng mạnh mẽ về các vụ chặn thành công, đồng thời tuyên tuyền giáo dục công chúng rằng hành vi xem lậu là trái pháp luật, có thể gây nhiều rủi ro cho chính người dùng.

Ông Sean Godfrey - Trưởng phòng Pháp chế APAC Premier League. Ảnh: Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam.

Ông Sean Godfrey cảnh báo kẻ chủ mưu đằng sau website lậu thường là những kẻ lừa đảo, liên quan tới cờ bạc, cá độ, khiêu dâm, đánh cắp thông tin người dùng. Khi người dùng tham lợi sử dụng dịch vụ miễn phí, cái giá đắt đỏ phải trả chính là thông tin cá nhân hoặc sự an toàn trên mạng. Các mã độc có thể đánh cắp tài khoản mạng xã hội, truy cập thông tin ngân hàng của người dùng khi truy cập đường link giả.

Chiến lược chống vi phạm bản quyền

Theo chia sẻ từ đại diện APAC Premier League, nhóm hoạt động chống vi phạm bản quyền gồm các nhân sự mảng luật, nhân sự điều tra, nhân sự bảo vệ nội dung (làm việc với các nhà phân phối nội dung), nhân sự điều chỉnh chiến lược chống vi phạm bản quyền.

Chiến lược chống vi phạm bản quyền nội dung số có thể chia ra 4 nhóm: nhóm kỹ thuật, nhóm ngăn chặn hoạt động, nhóm luật sư, nhóm tuyên truyền - giáo dục.

Nhóm kỹ thuật liên quan tới an toàn khi truyền phát nội dung, liên quan tới ứng dụng các công nghệ bảo mật như watermarking, encryption, tokenization, fingerprinting. Nhóm ngăn chặn hoạt động làm việc với các đơn vị mạng xã hội để ngăn chặn ngay lập tức khi có nội dung phát tán trên các nền tảng này; đồng thời gửi đơn khiếu nại tới các website phát tán nội dung lậu, làm việc với các công cụ tìm kiếm để hạn chế hiển thị website.

Nhóm nhân sự luật sẽ tiến hành các thủ tục để đưa các vụ việc vi phạm ra trước pháp luật. Nhóm cuối cùng là công tác giáo dục, tuyên truyền. Đơn vị sẽ tổ chức họp báo để đưa thông tin về vụ việc.

Hai đại diện APAC Premier League cũng chia sẻ thêm, cần thực hiện site-blocking ngay trước mùa giải để đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời phải chặn luôn các trang liên kết tới website lậu. Thông thường, các nhà quản lý hay doanh nghiệp chỉ chặn website lậu mà chưa chặn các trang vệ tinh của website này.

Ông Sean Godfrey và ông Aaron Herps cho biết năm ngoái, đơn vị đã làm việc với K+, ngăn chặn nhiều website lậu tại Việt Nam. Các chuyên gia nhận định, việc chống vi phạm bản quyền nội dung số tại Việt Nam những năm gần đây có nhiều điểm sáng, và hy vọng những nỗ lực diện rộng từ các doanh nghiệp, nhà quản lý trong tương lai.