Xây dựng cơ chế đặc thù, đột phá, đủ mạnh để phát triển Thành phố Hải Phòng

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 13/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.

Phát biểu tại thảo luận, các đại biểu khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng để khơi thông các điểm "nghẽn", tạo đột phá, có sức lan toả lớn trong vùng Đồng bằng sông Hồng và đóng góp lớn hơn vào mục tiêu tăng trưởng cao trong giai đoạn 2026 - 2030 của cả nước. Điều này phù hợp với mục tiêu Bộ Chính trị đã đặt ra tại Nghị quyết số 45-NQ/TW, Kết luận số 96-KL/TW.

Nhiều ý kiến khẳng định, Thành phố Hải Phòng giữ vai trò là cực tăng trưởng chiến lược ở phía Bắc, vừa là trung tâm công nghiệp, logistics, cảng biển lớn nhất miền Bắc, vừa là cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng. Để phát huy hết tiềm năng và lợi thế, Thành phố Hải Phòng rất cần có một hành lang pháp lý vượt trội, cho phép địa phương chủ động hơn trong đầu tư, quy hoạch và thu hút nguồn lực.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất cản trở phát triển hiện nay là vướng mắc trong cơ chế thu hồi đất, giải phóng mặt bằng. Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho rằng, nhiều dự án hạ tầng trọng điểm như đường vành đai, khu công nghiệp - công nghệ cao, đô thị mới... đang chậm tiến độ do việc thu hồi đất phụ thuộc vào cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư.

Do đó, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị cho phép Chủ tịch UBND Thành phố Hải Phòng được quyết định thu hồi đất đối với toàn bộ các dự án nằm trong danh mục do HĐND thành phố thông qua, không phân biệt cấp chủ trương đầu tư, miễn là phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư ít nhất 6-12 tháng/dự án, tăng tính chủ động của địa phương.

Quan tâm đến vấn đề thu hồi diện tích đất xen kẹt trong khu dân cư, đại biểu Trần Đình Gia (Đoàn Hà Tĩnh) cho biết, tại khoản 7 Điều 6 của dự thảo Nghị quyết quy định "Thành phố được thu hồi các thửa đất nhỏ hẹp do tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng, nằm xen kẹt với khu đất do nhà nước quản lý nhằm tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất vào mục đích phát triển đô thị, thương mại - dịch vụ theo quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng".

Đại biểu Trần Đình Gia cho rằng, không chỉ ở Thành phố Hải Phòng mà ở nhiều thành phố khác, nhu cầu giải quyết diện tích đất xen kẹt là rất cần thiết, vừa tạo nguồn thu vừa tránh lãng phí, đảm bảo mỹ quan đô thị. Nhấn mạnh đây là quy định rất cần thiết, là chính sách mới có tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân, đại biểu Trần Đình Gia đề nghị cần phải xác định rõ tiêu chí và xem xét quyền lợi của người dân để đảm bảo hài hòa giữa lợi ích của người dân, của tập thể và của Nhà nước.

Đáng chú ý, trong bối cảnh đẩy mạnh liên kết vùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, các ý kiến cho rằng, việc xác định trung tâm logistics là một mô hình kinh doanh mới, có vai trò then chốt trong việc kết nối các ngành, các địa phương và vùng lãnh thổ là hết sức cần thiết.

Đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Thành phố Đà Nẵng) cho rằng cần thiết phải có chính sách đột phá để phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics một cách bài bản và hiệu quả hơn. Trung tâm logistics giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tối ưu hóa các dòng vận động hàng hóa, tiền tệ, thông tin, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, xuất nhập khẩu, góp phần giảm chi phí logistics, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Do vậy, Đại biểu Trần Chí Cường nhấn mạnh, việc đề xuất chính sách thí điểm thu hồi đất để sớm hình thành các trung tâm logistics quy mô lớn, hiện đại tại Thành phố Hải Phòng là hoàn toàn xác đáng và cần được Quốc hội xem xét, ủng hộ.

Cùng quan điểm, đại biểu Sùng A Lềnh (Đoàn Lào Cai) khẳng định, việc xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, có quy mô lớn và năng lực tích hợp cao là xu thế tất yếu. Hải Phòng có lợi thế chiến lược là trung tâm cảng biển quốc tế, là đầu mối kết nối giao thông đa phương thức và là cửa ngõ xuất nhập khẩu trọng điểm phía Bắc đã được xác định trong các Nghị quyết của Bộ Chính trị, là động lực phát triển của vùng và quốc gia, có vai trò dẫn dắt trong phát triển lĩnh vực logistics.

Vì vậy, đại biểu Sùng A Lềnh cho rằng, việc ban hành cơ chế, chính sách thí điểm thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics là hoàn toàn cần thiết và cấp thiết.

Ngoài ra, để Hải Phòng thực sự trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo phía Bắc, các đại biểu cũng đề nghị, cần có cơ chế thu hút thực chất các viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ cao, startup quốc tế...

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, qua thảo luận, các đại biểu nhất trí ban hành Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hải Phòng để tiếp tục cụ thể hóa chủ trương của Đảng về phát triển Thành phố Hải Phòng, tạo cơ chế đột phá đủ mạnh về tài chính ngân sách, đất đai, các cơ chế, chính sách để khơi thông các nguồn lực, đảm bảo cho Hải Phòng phát triển đạt được mục tiêu theo Nghị quyết số 45-NQ/TW, Kết luận số 96-KL/TW của Bộ Chính trị.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu các ý kiến phát biểu tại hội trường và các ý kiến thảo luận tại tổ để tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện, trình Quốc hội xem xét, quyết định.