Washington Post: Iran đẩy nhanh xây cơ sở hạt nhân mới trong lòng núi

Cuộc tập kích của Mỹ và Israel đã thúc đẩy Iran ráo riết hoàn thiện một cơ sở hạt nhân bí mật khác nằm sâu trong lòng núi, theo báo Washington Post.

Iran đã tăng cường xây dựng tại một địa điểm bí ẩn dưới lòng đất sau khi Mỹ và Israel tấn công các cơ sở hạt nhân chính của nước này hồi tháng 6 vừa qua, theo các phân tích hình ảnh vệ tinh của báo Washington Post.

Tránh kịch bản lặp lại?

Giới phân tích nhận định điều này cho thấy Tehran chưa hoàn toàn ngừng hoạt động với chương trình vũ khí, ngược lại nước này còn đang tăng tốc hoàn thiện để tránh tái diễn kịch bản bị tập kích.

Công trình đang được tiến hành tại một địa điểm được gọi là Kuh-e Kolang Gaz La, hay núi Pickaxe, nơi kể từ năm 2020, các kỹ sư Iran đã đào hầm sâu vào dãy núi Zagros.

Địa điểm này cách khu phức hợp hạt nhân Natanz hơn 1km về phía nam, nơi từng là mục tiêu của các cuộc không kích của Mỹ vào tháng 6 vừa qua.

Các thanh sát viên hạt nhân quốc tế chưa bao giờ đến thăm địa điểm này. Ông Rafael Mariano Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), cho biết Tehran đã từ chối các câu hỏi của ông về địa điểm này vào đầu năm nay.

Các nhà phân tích đã theo dõi quá trình xây dựng và ước tính rằng các đường hầm bên dưới núi Pickaxe có thể còn sâu hơn đường hầm tại cơ sở Fordow của Iran, nơi máy bay chiến đấu của Mỹ đã tấn công bằng những quả bom xuyên boongke.

Diện tích trên mặt đất của cơ sở này trải dài trên khoảng 1km² sườn núi, với một cặp lối vào đường hầm ở phía đông và phía tây.

Năm 2020, khi công bố kế hoạch xây dựng cơ sở tại núi Pickaxe, Iran cho biết họ sẽ đặt một nhà máy lắp ráp máy ly tâm, thay thế một địa điểm đã bị phá hủy vào đầu năm đó.

Việc xây dựng các đường hầm đã bắt đầu vào tháng 12 cùng năm, theo một nhà phân tích tại công ty vệ tinh Maxar. Tuy nhiên kích thước và độ sâu của nó đã làm dấy lên nghi ngờ từ các nhà phân tích rằng nó được thiết kế cho các mục đích khác, có thể là một cơ sở làm giàu uranium bí mật hoặc một kho lưu trữ an toàn cho số uranium gần đạt cấp độ vũ khí của Iran.

Theo báo cáo của IAEA, Iran đã tích trữ hơn 400kg uranium làm giàu đến độ tinh khiết 60%, trước khi các cuộc tấn công của Israel bắt đầu vào ngày 13-6 theo giờ địa phương. Để chế tạo vũ khí, uranium cần được làm giàu tới mức 90%.

Số phận và vị trí của kho dự trữ uranium 60% vẫn chưa rõ ràng, làm dấy lên lo ngại rằng theo thời gian, Iran có thể sử dụng nó để bí mật sản xuất các thành phần cho một thiết bị hạt nhân.

Hoạt động mới tại núi Pickaxe dường như một phần nhằm mục đích củng cố cơ sở này trước các cuộc tấn công hoặc xâm nhập có thể xảy ra trong tương lai.

Các hoạt động xây dựng của Iran

Theo Washington Post, cơ sở trên núi này đã không bị tấn công trong cuộc oanh tạc kéo dài 12 ngày của Israel và Mỹ vào các địa điểm hạt nhân của Iran.

"Sau cuộc tấn công, Iran có thể đã quyết định mở rộng cơ sở tại núi Pickaxe để chuyển các hoạt động khác xuống lòng đất", ông Jeffrey Lewis, chuyên gia về hạt nhân và không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Trung tâm Nghiên cứu không phổ biến vũ khí hạt nhân James Martin, cho biết.

Ba thay đổi lớn đối với cơ sở này kể từ cuộc không kích của Mỹ cho thấy việc xây dựng đang diễn ra, theo một số chuyên gia Mỹ. Họ chỉ ra việc xây hàng rào an ninh quanh cơ sở, việc gia cố lối vào đường hầm và sự gia tăng số lượng đất, đá mang đổ đi tại cơ sở.

Hình ảnh vệ tinh gần đây cũng ghi lại sự hiện diện của thiết bị hạng nặng và xe công trình. "Sự hiện diện của xe ben, xe kéo và các thiết bị hạng nặng khác cho thấy việc xây dựng và mở rộng cơ sở ngầm vẫn đang tiếp diễn", ông Joseph Rodgers, nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế nêu nhận định.

Bộ Ngoại giao Iran, Đại sứ quán Iran tại Mỹ chưa đưa ra bình luận gì trước thông tin trên Washington Post.