Warren Buffett đổi chiến lược, thu hẹp đầu tư tại Trung Quốc sau loạt biến cố

Tỷ phú - nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett đã có một quyết định bước ngoặt trong năm 2025: chuyển hướng đầu tư khỏi Trung Quốc và quay sang Nhật Bản - một đồng minh của Mỹ tại châu Á.

Bước ngoặt đầu tư của Berkshire Hathaway

Năm 2025 đánh dấu một chương mới trong lịch sử đầu tư của đế chế Berkshire Hathaway khi tập đoàn này chính thức khép lại hành trình 17 năm với hãng xe điện Trung Quốc BYD.

Theo báo cáo tài chính quý I/2025, giá trị khoản đầu tư vào BYD đã về con số 0, chấm dứt hoàn toàn sự hiện diện của Berkshire tại thị trường xe điện lớn nhất thế giới. “Người phát ngôn Berkshire cho biết quá trình thoái vốn đã diễn ra dần trong vài năm qua.

Hành trình bắt đầu từ năm 2008, chỉ vài tuần sau khủng hoảng tài chính toàn cầu do Lehman Brothers sụp đổ. Theo gợi ý của cộng sự lâu năm Charlie Munger, Berkshire chi 230 triệu USD mua 225 triệu cổ phiếu BYD, tương đương 9,9% cổ phần với giá 8 HKD/cổ phiếu. Thời điểm ấy, nhiều người cho rằng Buffett và Munger "điên rồ" khi rót vốn vào một startup xe điện non trẻ của Trung Quốc.

Nhưng cố tỷ phú Munger (mất năm 2023, 99 tuổi) gọi BYD và nhà sáng lập Wang Chuanfu là "phép màu thực sự". Kết quả vượt mong đợi: cổ phiếu BYD tăng vọt gần 4.000%, đẩy giá trị khoản đầu tư lên đỉnh 9 tỷ USD vào quý II/2022. Berkshire thu về lợi nhuận hơn 7 tỷ USD khi bán dần, lãi gấp 40 lần vốn gốc. Doanh thu BYD tăng 37 lần lên 109 tỷ USD năm ngoái, lợi nhuận ròng gấp 25 lần. Đây là một trong những thương vụ "phép màu" nhất lịch sử Berkshire.

Từ năm 2022, Berkshire bắt đầu giảm dần tỷ lệ sở hữu tại BYD. Đến tháng 6/2024, họ bán 76% cổ phần, chỉ còn dưới 5%. Cụ thể, giá trị khoản đầu tư tại BYD giảm dần: 5,1 tỷ USD quý III/2022, 2,2 tỷ USD quý IV/2023 và về 0 vào quý I/2025.

Tỷ phú Buffett chưa giải thích chi tiết về quyết định thoái vốn, nhưng ông từng khen BYD là "công ty phi thường" do "người phi thường" dẫn dắt. Tại đại hội cổ đông 2023, ông cảnh báo ngành ô tô đầy cạnh tranh toàn cầu, nơi "không ai duy trì vị thế lâu dài". BYD nay xếp thứ 7 thế giới về doanh số, vượt Honda nhưng đối mặt chiến tranh giá khốc liệt tại Trung Quốc và lo ngại thế giới "ngập tràn xe rẻ".

Cùng với việc rút khỏi BYD, Berkshire đẩy mạnh đầu tư vào 5 công ty thương mại Nhật Bản: Itochu, Mitsubishi Corp., Mitsui & Co., Sumitomo Corp. và Marubeni. Từ năm 2019, họ tăng dần sở hữu, đạt gần 10% tại mỗi công ty vào tháng 3/2025. Động thái này đẩy giá cổ phiếu các cổ phiếu Nhật liên tục tăng giá.

Khẩu vị đầu tư của tỷ phú Warren Buffett luôn ưu tiên "giá trị bền vững", tập trung doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lâu dài, định giá thấp và quản lý xuất sắc. BYD là ngoại lệ châu Á duy nhất trong danh mục chủ yếu Mỹ (Apple 68 tỷ USD, American Express, Bank of America, Coca-Cola).

Ông thừa nhận tỷ phú Munger đã thúc đẩy BYD, như Costco, nhưng nay chiến lược quay về cốt lõi: tránh rủi ro cao. 

Hiện kinh tế Trung Quốc đối mặt với nhiều bất ổn, tăng trưởng chậm, nợ công cao, cạnh tranh nội địa khốc liệt, bên cạnh đó là căng thẳng trong khu vực. Những yếu tố đó đã góp phần thúc đẩy quyết định của Berkshire.

Theo kế hoạch, tỷ phú Buffett (95 tuổi) sẽ nghỉ hưu và trao quyền cho Greg Abel từ 1/1/2026. Sau 60 năm cầm lái Berkshire. Abel vốn dẫn dắt mảng phi bảo hiểm tại Berkshire, được dự báo sẽ củng cố quan hệ với Nhật Bản và tiếp nối triết lý đầu tư theo giá trị của ông Buffett.

Khẩu vị đầu tư của Warren Buffett và sự trỗi dậy của Nhật Bản

Warren Buffett, "nhà hiền triết xứ Omaha", nổi tiếng với chiến lược "đầu tư giá trị": mua cổ phiếu định giá thấp so với giá trị nội tại, giữ dài hạn, tránh đầu cơ. Danh mục của Berkshire vẫn tập trung tại Mỹ, nhưng nay Nhật Bản chiếm phần quan trọng, phản ánh sự chuyển dịch chiến lược.

Tại đại hội 2024, ông Buffett khẳng định: "Trong 50 năm tới, chúng tôi sẽ không bán cổ phần Nhật". Ông tự hào về khoản đầu tư này khi trả lời phỏng vấn của Nikkei, nhắm vào các công ty thương mại như Mitsubishi - đa ngành, định giá hấp dẫn, lợi nhuận ổn định.

Trên thực tế, kinh tế Nhật Bản trì trệ trong một thời gian dài, từ đầu thập niên 1990 tới đầu thập niên 2020, còn được các nhà phân tích gọi là “những thập kỷ bị mất” (Lost Decades). Kinh tế Nhật sa sút sau khi bong bóng giá tài sản (bất động sản và cổ phiếu) vỡ vào cuối năm 1991.

Giai đoạn 1990-2020, GDP Nhật tăng trung bình chỉ 0,9%/năm, thấp hơn nhiều so với mức tăng 9-10% của Trung Quốc. Nhưng từ năm 2023, kinh tế Nhật có dấu hiệu phục hồi: lạm phát dương, lương tăng, du lịch bùng nổ, chỉ số chứng khoán Nikkei vượt đỉnh 1989.

Hiện Nhật là điểm đến FDI lớn, với sự ủng hộ từ Mỹ, giúp Tokyo mạnh lên về công nghệ, quốc phòng.

Các công ty thương mại Nhật là minh chứng rõ nét cho triết lý của tỷ phú Buffett: định giá P/E thấp (8-10 lần), lợi tức cổ tức khá cao, đa dạng hóa rủi ro qua thương mại toàn cầu. Berkshire mua khi giá rẻ hậu Covid-19, nay lợi nhuận tăng nhờ xuất khẩu và đồng yen yếu. So với BYD, dù tăng trưởng bùng nổ nhưng biến động cao, các công ty Nhật mang lại sự ổn định, phù hợp với triết lý đầu tư giá trị mà ông Buffett và người kế nhiệm Greg Abel theo đuổi.