Than' vướng về hóa đơn, ‘ông lớn’ ngành năng lượng đề xuất không phạt doanh nghiệp

Vinacomin đề xuất không áp dụng các hình thức xử lý, xử phạt đối với các doanh nghiệp sử dụng hóa đơn, chỉ nên áp dụng chế tài xử lý, xử phạt với các nhà cung cấp trực tiếp phát hành hóa đơn sai quy định.

Kê khai thuế với hóa đơn điều chỉnh rất rườm rà

Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) vừa đồng loạt kiến nghị nhiều vấn đề liên quan việc thực hiện quy định về hóa đơn, chứng từ.

Petrovietnam phản ánh, quy định việc kê khai thuế đối với các hóa đơn bỏ sót, điều chỉnh, thay thế rất rườm rà.

Ví dụ, trong tháng 12 phát hiện nhiều hóa đơn bị bỏ sót, điều chỉnh, thay thế của các tháng từ tháng 1 - tháng 11, doanh nghiệp phải quay lại điều chỉnh tờ khai mẫu số 01/GTGT của 11 tháng, chưa kể hàng tháng phát hiện sai. Điều này tốn quá nhiều thời gian, dẫn đến khó khăn trong sản xuất, kinh doanh.

Phản hồi nội dung này, Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 quy định về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào như sau: thuế giá trị gia tăng đầu vào phát sinh trong tháng, quý nào được kê khai, khấu trừ khi xác định số thuế phải nộp của tháng, quý đó. Số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ hết trong tháng, quý thì được khấu trừ vào tháng, quý tiếp theo.

Trường hợp cơ sở kinh doanh phát hiện số thuế giá trị gia tăng đầu vào khi kê khai, khấu trừ bị sai, sót thì được khai thuế trước khi cơ quan thuế, cơ quan có thẩm quyền công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế như sau:

Người nộp thuế thực hiện khai bổ sung vào tháng, quý phát sinh số thuế giá trị gia tăng đầu vào bị sai, sót nếu việc khai thuế vào tháng, quý phát sinh số thuế giá trị gia tăng đầu vào bị sai, sót làm tăng số thuế phải nộp hoặc giảm số thuế được hoàn; người nộp thuế phải nộp đủ số tiền thuế phải nộp tăng thêm hoặc bị thu hồi số tiền thuế đã được hoàn tương ứng và nộp tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước (nếu có).

Người nộp thuế thực hiện khai vào tháng, quý phát hiện sai, sót nếu việc khai thuế vào tháng, quý phát sinh số thuế giá trị gia tăng đầu vào bị sai, sót làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc chỉ làm tăng hoặc giảm số thuế giá trị gia tăng còn được khấu trừ chuyển sang tháng, quý sau.

Trong khi đó, quy định về khấu trừ thuế giá trị gia tăng tại Nghị định số 181/2025/NĐ-CP cũng tương tự.

Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 và Nghị định số 181/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1.7.2025, đã quy định cụ thể việc kê khai, khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào bị sai, sót. Cục Thuế đề nghị Petrovietnam nghiên cứu quy định để thực hiện.

Đề xuất không xử phạt doanh nghiệp sử dụng hóa đơn

Theo Vinacomin, hiện nay, tình trạng mua bán hóa đơn, làm giả hóa đơn vẫn tồn tại, kể cả với hóa đơn điện tử.

Việc rà soát thông tin của nhà cung cấp được các cơ quan chức năng thực hiện thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, tình trạng của nhà cung cấp từng thời điểm lại khác nhau. Đơn cử, tại thời điểm kê khai khấu trừ thuế, nhà cung cấp đang trong trạng thái hoạt động bình thường.

Tuy nhiên, sau thời điểm kê khai, tình trạng doanh nghiệp cập nhật mới trạng thái hoạt động thuộc trường hợp có các rủi ro về thuế, dẫn tới doanh nghiệp không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đối với hóa đơn do nhà cung cấp đó phát hành, thậm chí có những chế tài xử phạt đối với doanh nghiệp khi có các đoàn thanh, kiểm tra.

"Rủi ro về hóa đơn vượt ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp, trong khi doanh nghiệp là bên chịu các chế tài xử phạt về việc sử dụng hóa đơn không đúng quy định", Vinacomin nhìn nhận.

Vinacomin đề xuất không áp dụng các hình thức xử lý, xử phạt đối với các doanh nghiệp sử dụng hóa đơn, mà chỉ nên áp dụng chế tài xử lý, xử phạt đối với các nhà cung cấp trực tiếp phát hành hóa đơn sai quy định của pháp luật.

Trả lời nội dung này, Cục Thuế dẫn quy định tại luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 cho biết, các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế có hành vi "sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ theo quy định của Chính phủ".

Trong khi đó, điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào được quy định như sau: có hóa đơn giá trị gia tăng mua hàng hóa, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng thay cho phía nước ngoài.

Cơ sở kinh doanh không đáp ứng quy định về khấu trừ thuế và các hóa đơn, chứng từ được lập từ các hành vi bị nghiêm cấm tại luật thì không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng.

Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định về hành vi bị cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ như sau:

Đối với tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan: thực hiện hành vi gian dối như sử dụng hóa đơn không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn; làm giả hóa đơn, chứng từ để thực hiện hành vi trái pháp luật…

"Pháp luật về thuế giá trị gia tăng và pháp luật về hóa đơn đã có quy định cụ thể về các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế, các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ và điều kiện khấu trừ thuế", Cục Thuế nhấn mạnh.