'Vụ Vạn Thịnh Phát mà thời hạn giám định chỉ 3 tháng là bất khả thi'

Đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (đoàn Tây Ninh) nói vụ án Vạn Thịnh Phát khối lượng giám định tư pháp cực kỳ lớn mà quy định thời hạn giám định tối đa là 3 tháng là bất khả thi.

Sáng 1.10, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 8 cho ý kiến về dự luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

Góp ý dự thảo luật, đại biểu Lê Thị Song An (đoàn Tây Ninh) đề nghị tách các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành đối tượng giám định riêng với thời hạn giám định sẽ do Ban Chỉ đạo Trung ương quyết định.

Nữ đại biểu phân tích, một số vụ án xảy ra trong thời gian gần đây với tính chất khá phức tạp, quy mô rộng, liên quan đến nhiều tổ chức cá nhân, ví dụ như vụ án Vạn Thịnh Phát.

"Khối lượng công việc giám định trong vụ án Vạn Thịnh Phát cực kỳ lớn, gồm phân tích hàng nghìn bộ hồ sơ vay vốn khống, xác định dòng tiền qua một hệ sinh thái hàng nghìn doanh nghiệp, định giá khối lượng lớn tài sản đảm bảo để xác định thiệt hại lên đến hàng trăm nghìn tỉ đồng. Với khối lượng này, thời hạn giám định tối đa 3 tháng theo dự thảo luật là bất khả thi", bà Song An dẫn chứng.

Dự thảo luật cho phép báo cáo lại vụ việc không thể đảm bảo thời hạn giám định, để kéo dài thời hạn ngoài luật định, song đại biểu An nhận định, vẫn có thể tạo áp lực, làm ảnh hưởng hoạt động các giám định viên. Do đó, bà cho rằng, việc tách các vụ việc này thành đối tượng giám định riêng, giao Ban Chỉ đạo Trung ương quyết thời hạn giám định là cần thiết.

Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) thì cho rằng, vướng mắc lớn nhất trong công tác giám định tư pháp thời gian qua là giám định theo vụ việc. Trong nhiều vụ án, các cơ quan tố tụng ở Trung ương trưng cầu giám định trực tiếp các bộ, các sở, ngành của địa phương như sở tài chính, kế hoạch - đầu tư, tư pháp… Tuy nhiên, luật hiện hành và cả dự thảo luật sửa đổi đều không nêu rõ ở bộ, sở ai là chủ thể thực hiện giám định, có thể vướng mắc trong thực tế.

Ông Long cũng băn khoăn, có trường hợp điều tra hành vi liên quan dự án đầu tư của UBND cấp tỉnh, nhưng người được trưng cầu giám định là sở chuyên ngành trực thuộc UBND thì liệu có khách quan hay không?

"Ngoài ra, câu chuyện kéo dài thời gian giám định, không xác định được trách nhiệm rất nhiều, dẫn đến việc trả đi, trả lại hồ sơ vụ án", ông Long nêu và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát để đảm bảo dự thảo luật sửa đổi toàn diện lần này giải quyết hết các vướng mắc trong thực tiễn tố tụng.

Cho phép công dân nước ngoài tham gia giám định tư pháp?

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) góp ý vào tiêu chuẩn của người giám định tư pháp theo vụ việc, theo dự thảo luật là "phải là công dân Việt Nam". Ông Nghĩa đề nghị kinh nghiệm quốc tế để xem xét mở rộng trong một số trường hợp có thể cho phép công dân nước ngoài có nhân thân tốt và tham gia giám định tư pháp với tư cách là người giám định tư pháp theo vụ việc.

"Việc này phúc đáp yêu cầu trong nước, góp phần nâng cao chất lượng giám định tư pháp, nhất là trong các vụ việc tranh chấp có yếu tố nước ngoài", ông Nghĩa nói.

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu các góp ý xác đáng của đại biểu Quốc hội. Chẳng hạn, quy định về thời hạn giám định tư pháp sẽ theo hướng linh hoạt hơn, để rút ngắn với những trường hợp cần phải giám định trong những vụ việc quan trọng, mang tính cấp bách, khẩn cấp; đồng thời có thể kéo dài hơn trong các trường hợp vụ việc giám định rất phức tạp.

Với ý kiến của đại biểu Nguyễn Công Long, ông Nguyễn Hải Ninh cho hay, cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát nhiều nội dung vướng mắc ở luật hiện hành, rà soát toàn bộ các ý kiến của Ban Nội chính Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương gửi cho Bộ Tư pháp. 

Theo ông Ninh, nhiều vướng mắc trong thực tiễn không chỉ do quy định pháp luật mà còn do tổ chức thi hành. Tuy nhiên, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát quy định chặt chẽ hơn để giải quyết các vướng mắc thuộc về quy định pháp luật, nhất là với việc giám định tư pháp theo vụ việc.