Vụ tiền thuế cao hơn tiền bán đất: Nhiều người bị sốc

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An cho biết tỉnh đã giao các ngành rà soát, tham mưu để điều chỉnh bảng giá đất đang gây khó khăn cho người dân khi chuyển mục đích sử dụng từ đất vườn sang đất ở.

Nhiều người "choáng" với bảng giá đất mới

Ngày 24.6, Báo Thanh Niên phản ánh câu chuyện một gia đình ở Nghệ An xin chuyển đổi 300 m² đất vườn sang đất ở để chia cho con và bán để chữa bệnh, phải nộp gần 4,5 tỉ đồng tiền thuế chuyển mục đích sử dụng đất. Sau khi chuyển đổi, 300 m² đất ở này nếu bán cũng chỉ được khoảng 3 tỉ đồng vì khu đất nằm ở vị trí không thuận lợi. Không thể đáp ứng được mức thuế... trên trời này, gia đình này đã phải gác lại chuyện tách thửa, chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Theo tìm hiểu của phóng viên, đây không phải là trường hợp duy nhất người dân bị "choáng váng" vì thuế chuyển mục đích sử dụng đất quá cao. Ông Võ Hồng Hải, Phó chánh Văn phòng, phụ trách Trung tâm phục vụ hành chính công TP.Vinh (Nghệ An), cho biết mới đây, có 3 anh em ruột ở xã Hưng Hòa (TP.Vinh) được bố mẹ chia đất làm nhà ở cũng lâm vào tình cảnh tương tự. 

Nguồn gốc đất được cấp từ trước năm 1980, 3 người này có ý định chuyển từ đất vườn sang đất ở để tách thành 3 sổ đỏ. Theo bảng giá đất cũ, tiền thuế để chuyển mục đích 3 người phải nộp là khoảng 1,4 tỉ đồng, nhưng khi áp bảng giá đất mới số tiền thuế phải nộp lên đến gần 11 tỉ đồng.

Tương tự, một trường hợp khác ở xã Phúc Thọ (TP.Vinh) cũng làm hồ sơ chuyển mục đích sử dụng gần 500 m² đất vườn của bố mẹ cho tặng sang đất ở, khi áp bảng giá đất mới, tiền thuế chuyển mục đích phải nộp hơn 6 tỉ đồng.

Do số tiền thuế quá lớn, những người này đã "choáng váng", không thể thực hiện được ý định tách sổ vì không đủ khả năng để nộp thuế.

Bảng giá đất của tỉnh Nghệ An năm 2025 đã được HĐND tỉnh này thông qua và đã có hiệu lực từ ngày 21.5 vừa qua với mức tăng giá đất ở vùng đô thị, nông thôn từ 2 - 15 lần so với bảng giá giai đoạn 2020 - 2014.

Theo luật Đất đai năm 2024, bảng giá đất trên địa bàn từng tỉnh sẽ được tỉnh điều chỉnh, cập nhật hàng năm thay vì định kỳ 4 - 5 năm như trước đây. Trao đổi với phóng viên Báo Thanh Niên, ông Lê Hồng Vinh, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, cho biết UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, các ngành rà soát, tham mưu để điều chỉnh bảng giá đất năm 2026 ở những vị trí chưa phù hợp với thực tế.

Đừng để người dân thiệt thòi

Ông Phạm Xuân Ngọc, một người kinh doanh bất động sản ở Nghệ An, cho rằng bảng giá đất vừa được tỉnh Nghệ An điều chỉnh là quá cao so với thực tế. Bảng giá đất tăng lên gấp nhiều lần so với giai đoạn 2020 - 2024 đã khiến người dân rất khó khăn, thậm chí không thể thực hiện được việc chuyển mục đích sử dụng từ đất vườn sang đất ở.

"Những gia đình sử dụng đất có nguồn gốc trước năm 1980 nhưng khi chia đất cho con cái vẫn phải nộp mức thuế cao gần bằng, thậm chí cao hơn giá đất thị trường là quá thiệt thòi cho người dân. Tôi lấy ví dụ, cùng một khu vực, gia đình ông A chuyển 150 m2 đất vườn sang đất ở để chia cho con, theo bảng giá năm 2020 - 2024 chỉ mất 150 triệu đồng tiền thuế chuyển mục đích, nhưng gia đình ông B ở bên cạnh đến nay mới chuyển, theo bảng giá đất mới, phải đóng 600 triệu đồng cho phần đất có cùng diện tích (vì giá đất ở khu vực này đã tăng lên 4 lần) là không công bằng. Nhìn bảng giá đất mới của Nghệ An, tại các vùng đô thị và ven đô thị, thậm chí vùng nông thôn, giá đất đều tăng lên nhiều lần thì sẽ thấy rất rõ điều đó", ông Ngọc nói.

Ông Ngọc cũng cho rằng, với bảng giá đất tiệm cận giá thị trường, thậm chí có nơi còn cao hơn thì đi mua đất của người khác còn rẻ hơn chuyển đổi đất vườn của gia đình mình để chia cho con cái. Hiện nay, giá đất ở Nghệ An đang sốt và với bảng giá đất này, đất ở dự kiến sẽ tiếp tục tăng, người có thu nhập trung bình sẽ rất khó sở hữu được đất để làm nhà ở.

Luật sư Thái Sĩ Oai, Đoàn luật sư Nghệ An, cũng cho rằng Nghị định 103/2024 thay thế các Nghị định trước đó quy định mức thuế chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất vườn sang đất ở từ 50% lên 100% là quá cao. Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý dự thảo để sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 103/2024.

"Theo tôi, khi bảng giá đất các tỉnh, thành đều đã tăng cao thì nên phân loại cụ thể. Có những loại đất thuế chuyển đổi mục đích sử dụng có thể áp 50%, nhưng loại đất mà bố mẹ tặng cho con khi con chưa có lô đất nào thì chỉ nên tính mức thuế 10% hoặc cao lắm là 20% khi chuyển mục đích để người dân đỡ bị thiệt thòi và đỡ phải gánh quá nặng về thuế", luật sư Oai nói.